Cholina – co to jest, działanie, dawkowanie, preparaty i źródła w pożywieniu

Czym jest cholina?

Cholina, znana również jako witamina B4 to związek wytwarzany w wątrobie. Cząsteczka choliny jest wykorzystywana w wielu procesach biochemicznych zachodzących w organizmie i ma wielokierunkowe działanie: w przemianach węglowodanów, białek i tłuszczy, wspomaga proces metylacji, który jest ważnym elementu syntezy DNA, w syntezie neuroprzekaźników (acetylocholiny), regeneruje wątrobę oraz wpływa na prawidłowy przebieg ciąży. Cholina jest stosowana w:

• chorobach wątroby, w tym w przewlekłym zapaleniu wątroby i marskości wątroby,
• leczeniu depresji,
• utracie pamięci,
• chorobie Alzheimera i otępieniu,
• pląsawicy Huntingtona,
• chorobie Tourette'a,
• zaburzeniu mózgu zwanym ataksją móżdżkową,
• niektórych rodzajach padaczki,
• stanie psychicznym zwanym schizofrenią.

Niedobór choliny w diecie skutkuje gromadzeniem się cholesterolu i trójglicerydów w wątrobie, co jest pierwszym krokiem do rozwoju stłuszczenia tego narządu. Cholina, która jest składnikiem fosfolipidów błony komórkowej, w tym ¹¹C-cholina i ¹⁸F-fluorocholina jest stosowana jako znacznik w badaniu PET przy diagnostyce obrazowej.

Dowiedz się, jak działa Proliver.

Cholina – preparaty

Cholinę możemy dostarczyć do organizmu na dwa sposoby: z żywnością, w postaci suplementu diety lub leku. Występowanie choliny w produktach spożywczych jest dość powszechne, można ja znaleźć w:

• wątróbce, mięsie,
• rybach,
• orzechach,
• fasoli, grochu,
• szpinaku,
• kiełkach pszenicy,
• jajach.

Cholina na polskim rynku farmaceutycznym występuje jako suplement diety. Cholina w tabletkach występuje zazwyczaj w połączeniu z innymi substancjami, np.:

• ornityną (w preparatach na regeneracje wątroby) – Hepatil, Hepachol,
• innymi witaminami (w preparatach dla kobiet w ciąży) – Prenatal.

Jedną z form choliny wykorzystywanej w lecznictwie jest CDP-cholina, czyli cytydylo 5’-difosfocholina, która występuje naturalnie w organizmie i stanowi podstawowy budulec fosfolipidów błon komórkowych. Pełni ona rolę w budowie błon komórek nerwowych. Suplementy diety dostępne są w aptece bez recepty.

Jak wybrać najlepsze tabletki na wątrobę?

Dawkowanie choliny

Zgodnie z rekomendacjami Instytutu Żywności i Żywienia dobowe zapotrzebowanie na cholinę powinno być dostosowane do wieku i płci. U niemowląt dobowa dawka wynosi 125–150 mg, u dzieci do 1. roku życia około 200 mg, a u nastolatków do 12. roku życia wynosi 375 mg. Starsi chłopcy i mężczyźni potrzebują 550 mg choliny.

Cholina jest bezpieczna dla większości osób dorosłych, gdy jest przyjmowana doustnie i podawana w odpowiednich ilościach, zalecanych na opakowaniu preparatu. W celu lepszego wchłaniania powinno się ją przyjmować jednocześnie z kwasem foliowym, witaminą A, inozytolem oraz kompleksem witamin. Przyjmowanie dużych dawek choliny, tj. więcej niż 10 gram dziennie stanowi zagrożenie dla zdrowia oraz powoduje występowanie skutków ubocznych w postaci:

• pocenia się,
• rybiego zapachu ciała,
• zaburzeń żołądkowo-jelitowych,
• biegunek i wymiotów.

Istnieją obawy, że przedawkowanie choliny może zwiększyć ryzyko raka okrężnicy i odbytnicy. Jedno z badań wykazało, że kobiety spożywające dietę zawierającą dużo choliny mają zwiększone ryzyko raka jelita grubego.

Czytaj również: Ciąża biochemiczna – objawy, przyczyny, postępowanie

Dlaczego cholina jest ważna dla kobiet w ciąży?

Cholina jest jednym z ważniejszych składników, które powinny być spożywane w czasie ciąży. Stanowi podstawowy budulec do produkcji składników błon komórkowych i substancji do prawidłowego funkcjonowania kłębuszków nerkowych.

Ten mikroelement znajdujący się w żywności służy jako materiał wyjściowy dla kilku ważnych metabolitów, które odgrywają kluczową rolę w rozwoju płodu, zwłaszcza mózgu. Odpowiednia ilość choliny jest również niezbędna do prawidłowego funkcjonowania łożyska. Wyniki ostatnich badań dowiodły, że właściwa suplementacja choliny w czasie ciąży wpływa na funkcje poznawcze dzieci. Okazało się, że szybkość przetwarzania informacji była znacznie wyższa u dzieci, których matki w trakcie ciąży spożywały 930 mg choliny dziennie w porównaniu z tymi, których matki przyjmowały połowę tej dawki. Chociaż zapotrzebowanie ludzi na cholinę jest nieznane, ustalono odpowiedni poziom spożycia choliny na 450 mg/dobę w czasie ciąży i laktacji.

Znaczenie choliny w rozwoju człowieka jest poparte licznymi badaniami, których wyniki pokazują, że zapotrzebowanie ludzkiego płodu na cholinę jest bardzo wysokie. Ciąża powoduje wyczerpanie puli choliny wątrobowej, dlatego należy ją suplementować. Dane pokazują, że większość ciężarnych (i prawdopodobnie karmiących piersią) kobiet nie osiąga docelowych poziomów spożycia.

Przeczytaj też: Rumianek pospolity – właściwości i zastosowanie

Cholina na wątrobę

Wątroba, gdzie występuje ona w formie fosfatydylocholiny jest głównym miejscem metabolizmu choliny. Niski poziom choliny jest główną przyczyną niealkoholowego stłuszczenia wątroby, obumierania komórek wątroby oraz uszkodzenia mięśni. Choroba ta charakteryzuje się gromadzeniem tłuszczu w wątrobie. Znaczna część metabolizmu choliny odbywa się w wątrobie i jest to wiodący narząd do gromadzenia tej substancji absorbowanej z układu pokarmowego. Spożywanie pokarmów ubogich w cholinę jest jedną z przyczyn dysfunkcji tego narządu. U niektórych osób może dojść nawet do znacznego uszkodzenie wątroby na skutek braku choliny w diecie.

Ludzie z jednym z kilku bardzo powszechnych polimorfizmów genetycznych związanych z metabolizmem choliny są bardziej narażeni na zaburzenia czynności wątroby w porównaniu z innymi i zwłaszcza oni powinni suplementować cholinę. Jej obecność w diecie podnosi aktywność metaboliczną i stymuluje regenerację komórek wątrobowych.