Opuncja figowa – właściwości, działanie i zastosowanie

Opuncja figowa, czyli kaktus jadalny – co to jest?

Opuncja to roślina zaliczana do rodziny kaktusowatych. Miejscem jej głównego występowania jest Ameryka Północna i Południowa. Można ją jednak spotkać także na innych kontynentach. Do tej pory zidentyfikowano około 150 jej gatunków. Opuncja figowa to jeden z nich uprawiany głównie w celu pozyskiwania jadalnych owoców.

Figa indyjska, bo tak bywa także nazywana dotarła do Europy około XV wieku. Przez Azteków była traktowana, jako święta roślina. Po dziś dzień wykorzystuje się ją w kuchni, fitoterapii oraz kosmetyce. W Europie opuncja hodowana jest w krajach o ciepłym klimacie, np. we Włoszech.

Opuncja to kaktus jadalny o spłaszczonych pędach pokryty woskowatą skórką i kolcami chroniącymi roślinę przez nadmierną utratą wody i zwierzętami. Może on osiągać wysokość nawet do 5 metrów. Owoc opuncji stanowi jajowata lub owalna jagoda. Przybiera ona różne kolory od zielonego po czerwony. Jej miąższ zawiera liczne nasionka (pestki).

Uprawa opuncji nie należy do szczególnie trudnych. W warunkach klimatycznych krajów basenu Morza Śródziemnego kwiat opuncji pojawia się na przełomie maja i czerwca. Pierwsze owoce roślina ta wydaje w okolicach lipca. Można śmiało uprawiać ją w doniczkach w domu. Rozmnaża się ją przez ukorzenienie pojedynczych pędów lub przez wysadzanie nasion z dobrze ususzonych owoców.

Figa indyjska – właściwości i wartości odżywcze

Opuncja właściwości swoje zawdzięcza licznym substancjom działającym prozdrowotnie zawartych w owocach, kwiatach i liściach tej rośliny. To umożliwia jej szerokie zastosowanie zarówno w ziołolecznictwie, jak i w kuchni, przemyśle czy kosmetyce. Kwiaty opuncji odznaczają się wysoką zawartością flawonoidów w tym 3-O-robinobiozydu izoramnetyny, który stosuje się, jako środek przeciwdepresyjny.

Także same nasiona tej rośliny są bogate w liczne substancje biologicznie czynne. Olej z nich wytwarzany zawiera, bowiem związki fenolowe, flawonoidy, taninę czy kwas hydroksycynamonowy. Owoce opuncji figowej charakteryzują się wysoką zawartością wody. W ich suchej masie dominuje natomiast błonnik z dużym udziałem jego frakcji rozpuszczalnej w postaci pektyn i betaglukanu. To właśnie ta frakcja włókna pokarmowego odgrywa ważną rolę w profilaktyce chorób układu sercowo–naczyniowego. Wiąże część cholesterolu umożliwiając wydalanie go z kałem i obniżając tym samym jego stężenie we krwi. Korzystnie wpływa także na skład flory bakteryjnej i kondycję jelit. Bierze udział w detoksykacji i pęczniejąc w przewodzie pokarmowym daje uczucie sytości. Pozostałą część węglowodanów w owocach opuncji stanowią glukoza i fruktoza. Jagody te zawierają również pewną ilość białka. Makroskładnikiem, którego jest w nich najmniej jest tłuszcz.

Kolejną zaletą owoców figi indyjskiej jest wysoka zawartość witamin, takich jak:

• witamina C – silny antyoksydant, ważna dla syntezy kolagenu, zachowania odporności, w profilaktyce chorób cywilizacyjnych, o potencjale chemoprewencyjnym;
• witaminy z grupy B – szczególnie B1 i B2 ważne w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego, układu sercowo–naczyniowego oraz zachowaniu odporności;
• beta karoten – antyoksydant, wpływający na układ immunologiczny, ważny dla prawidłowej pracy narządu wzroku, o potencjale chemioprewencyjnym;
• witamina E – zwana witaminą młodości o silnym działaniu antyoksydacyjnym polegającym na neutralizacji nadmiernej ilości wolnych rodników.

Do innych związków w nich zwartych zaliczamy składniki mineralne, takie jak: potas, wapń, magnez, sód, fosfor czy wapń. Wysoki potencjał przeciwutleniający owoce opuncji zawdzięczają obecności min. karotenów oraz związków fenolowych. W ich skórce można znaleźć pewne ilości niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.

Warto również wiedzieć, że miąższ figi zawiera pewne ilości steroli roślinnych, które odgrywają rolę w profilaktyce chorób układu sercowo–naczyniowego. Jak widać opuncja figowa działanie zawdzięcza liczny związkom chemicznym ważnym z punktu widzenia zachowania zdrowia człowieka. Ma potencjał przeciwzapalny, przeciwbólowy, przeciwwirusowy, neuroprotekcyjny i chemoprewencyjny.

Opuncja figowa – zastosowanie

Opuncja figowa zastosowanie znajduje przede wszystkim, jako roślina jadalna. Szczególnie popularna jest w Meksyku. W gastronomi tego kraju wykorzystuje się prawie wszystkie części tej rośliny. Jej liście traktowane są, jako warzywo. Równie często spożywa się miąższ owoców.

Figa indyjska wykorzystywana jest również w fitoterapii. Wyciąg z kaktusa stosuje się zewnętrznie na trudno gojące się rany, stany zapalne skóry i oczu, miejsca objęte bólami reumatycznymi. Medycyna ludowa sięgała po tą roślinę także w celu wspomagania pracy wątroby, leczenia chorób skóry oraz zakażeń grzybiczych.

Opuncja figowa w kosmetyce służy do produkcji preparatów, takich jak: kremy przeciwzmarszczkowe, preparaty nawilżające czy mydła. Przemysł wykorzystuje ją również do produkcji papieru i środków klejących.

Owoc kaktusa – jak jeść?

Figa kaktusowa jest źródłem jadalnych, soczystych owoców o słodkim smaku. W ich wnętrzu znajdują się liczne nasionka. Wiele osób zastanawia się jak jeść opuncje figową? Warto wiedzieć, że jej owoce najlepiej smakują na surowo. Nadaje się jednak też do smażenia, duszenia czy przygotowania przetworów. Miąższ może służyć za dodatek do jogurtu, sałatki owocowej czy innych deserów. W Meksyku z owoców wytwarza się także różnego rodzaju alkohole. Miąższ figi służy również do produkcji galaretek, dżemów i konfitur. Ciekawym dodatkiem do diety może być także sok z opuncji, natomiast smacznym elementem śniadania może być również herbata z opuncją, np. zielona.

Opuncja figowa a odchudzanie

Opuncja figowa i jej właściwości są stosunkowo często przywoływane w kontekście odchudzania. Dzieje się tak za sprawą zawartego w nich błonnika rozpuszczalnego w wodzie, który w przewodzie pokarmowym pęcznieje i daje dłuższe uczucie sytości. Ułatwia to kontrolę apetytu i tym samym ilości konsumowanego pożywienia. Przeciwdziała również gwałtownym wahaniom poziomu glukozy we krwi. Ograniczenie wchłaniania lipidów w świetle jelita ma tutaj również istotne znaczenie. Jak wiadomo często nadmiernej masie cała towarzyszą zaburzenia lipidowe. Zawarty w opuncji błonnik może przyczynić się do obniżenia poziomu cholesterolu.

Badania prowadzone na zwierzętach wykazały, że podawanie wyciągu z liści kaktusa sprzyja redukcji masy ciała. Niektóre z wyników badań prowadzonych na ludziach sugerują możliwy korzystny wpływ suplementacji preparatów z tej rośliny na niektóre wskaźniki metaboliczne, np. poziom cholesterolu HDL czy trójglicerydów.

Warto pamiętać, że tak jak w przypadku każdego składnika diety efekt odchudzający można uzyskać tylko stosując indywidualnie dobrany jadłospis z racjonalnym deficytem kalorycznym, który może być uzupełniany przez żywność o korzystnym wpływie na proces redukcji masy ciała.