Obturacyjne zapalenie oskrzeli (spastyczne) – przyczyny, objawy i leczenie zapalenia oskrzeli z obturacją

Jakie są przyczyny i objawy zapalenia oskrzeli?

Zapalenie oskrzeli, zarówno u dzieci jak i dorosłych, może powstawać na skutek narażenia na działanie czynników infekcyjnych, takich jak wirusy czy bakterie. Czasem może również dochodzić do rozwoju zmian bez wpływu czynnika infekcyjnego, na przykład na skutek nadmiernej reakcji układu obronnego człowieka na bodziec środowiska, który w normalnych warunkach i u większości osób nie powoduje podobnej reakcji (jak zanieczyszczenia środowiska, suche powietrze czy alergeny).

Wśród najbardziej charakterystycznych objawów zapalenia oskrzeli należy wymienić:

• kaszel, czasem z odkrztuszaniem wydzieliny (szczególnie w końcowej fazie choroby),
• gorączka o miernym nasileniu lub stany podgorączkowe,
• ból głowy lub ból gardła,
• wyciek z nosa, katar.

Stan ogólny pacjenta przeważnie jest dobry, czasem z nieznacznie obniżonym samopoczuciem, co jednak tylko w niewielkim stopniu zaburza codzienną aktywność czy pracę.

Obturacyjne zapalenie oskrzeli – co to jest?

Szczególną postać choroby stanowi obturacyjne zapalenie oskrzeli (inaczej spastyczne) które spotyka się przede wszystkim u dzieci w wieku przedszkolnym. Poza typowymi objawami, które obserwuje się w zapaleniu oskrzeli, występują tutaj takie elementy jak:

• nadmierny skurcz oskrzeli (spastyczność),
• nasilony obrzęk dróg oddechowych,
• znaczne gromadzenie wydzieliny śluzowej.

Prezentowane objawy obturacyjnego zapalenia oskrzeli mogą przypominać stan jaki występuje w astmie oskrzelowej. Choroby różnią się jednak przyczyną powstawania zmian oraz czasem trwania objawów.

Obturacyjne zapalenie u dzieci – dlaczego występuje najczęściej?

Według statystyk nawet co drugie dziecko przed ukończeniem 6. roku życia zachoruje na zapalenie oskrzeli z obturacją. Wśród pacjentów dorosłych choroba ta jest niezwykle rzadka. Jako przyczyny tego stanu wymienia się anatomiczną i czynnościową niedojrzałość układu oddechowego u dzieci. Do ich składowych należą:

• względna wąskość dróg oddechowych,
• mniejsza niż u dorosłych ilość elementów sprężystych,
• większa skłonność śluzówki do obrzęku,
• podatność nabłonka dróg oddechowych na uszkodzenia podczas infekcji.

Wszystkie te elementy przyczyniają się do faktu, że obturacyjne zapalenie oskrzeli u dzieci diagnozowane jest najczęściej. Czasami jednostkę chorobową określa się również takimi terminami jak zapalenie oskrzelików lub zakażenie wirusowe związane ze świstami – celem odróżnienia od innej choroby obturacyjnej płuc, jaką jest wspomniana astma oskrzelowa.

Ważne jest również, aby różnicować obserwowane objawy zapalenia oskrzeli od zapalenia płuc, które wiąże się ze znacznie poważniejszym rokowaniem i wymaga przeprowadzania dokładniejszych badań diagnostycznych.

Jak leczyć zapalenie oskrzeli z obturacją?

Leczenie obturacyjnego zapalenia oskrzeli u dzieci opiera się przede wszystkim na podaży odpowiedniej ilości płynów, celem uzupełnienia strat wywołanych podniesioną temperaturą ciała. W razie wystąpienie gorączki zaleca się stosowanie leków przeciwgorączkowych, takich jak ibuprofen lub paracetamol. Aspiryna jest przeciwwskazana do stosowania u pacjentów pediatrycznych.

W pierwszej fazie choroby, przy nasilonym kaszlu, można stosować leki przeciwkaszlowe (nie podaje się ich dzieciom przed ukończeniem 2. roku życia). Czasem korzysta się również z leków ułatwiających odkrztuszanie, czyli tak zwanych mukolityków.

Jeśli istnieje podejrzenie zakażenia bakteryjnego, lekarz może rozważyć wprowadzenie antybiotykoterapii, jednak w większości przypadków zapalenia oskrzeli u dzieci nie są one bezwzględnie wymagane.

Czasami w leczeniu obturacyjnego zapalenia oskrzeli wykorzystuje się leki do podawania drogą wziewną. Należą do nich beta2-mimetyki o działaniu rozkurczającym oskrzela i glikokortykosteroidy łagodzące nasilenie stanu zapalnego. Obie substancje wpływają na zmniejszenie obrzęku lub skurczu dróg oddechowych, ułatwiając tym samym wentylację i łagodząc uczucie duszności. Pośrednio łagodzą również niepokój dziecka. Podczas leczenia zapalenia oskrzeli należy także pamiętać o utrzymywaniu odpowiedniego nawilżenia powietrza w pomieszczeniu, w którym przebywa pacjent.

Kiedy objawy zapalenia oskrzelików powinny niepokoić?

Objawy obturacyjnego zapalenia oskrzeli u dzieci przeważnie utrzymują się od 1 do 3 tygodni. Jeśli po upływie tego czasu symptomy, takie jak kaszel, duszność, podwyższona temperatura ciała, a zwłaszcza gorączka oraz odkrztuszanie dużej ilości wydzieliny wciąż się utrzymują, należy udać się na wizytę kontrolną do lekarza.

Może się bowiem okazać, iż przyczyna choroby jest inna niż w pierwotnie postawionej diagnozie. Przewlekające zapalenie oskrzeli może świadczyć na przykład o zakażeniu pałeczką krztuśca lub innej etiologii bakteryjnej, a także o nadreaktywności oskrzeli lub poważniejszej, wcześniej nierozpoznanej chorobie dróg oddechowych.