Kaszel po papierosach – jak się go pozbyć i kiedy jest groźny?

Kaszel po papierosach – jakie są przyczyny kaszlu palacza?

Podczas normalnego oddychania wraz z powietrzem atmosferycznym do układu oddechowego człowieka dostaje się wiele zanieczyszczeń, pyłów i patogennych drobnoustrojów, dlatego też w trakcie ewolucji doszło do rozwinięcia się mechanizmów, których zadaniem jest oczyszczanie nabłonka oddechowego ze wszystkich groźnych cząsteczek. Za ich usuwanie odpowiedzialny jest między innymi ruch rzęsek obecnych na powierzchni nabłonka migawkowego górnych dróg oddechowych, który przesuwa zalegające substancje w kierunku gardła. Następnie, w mechanizmie kaszlu, są usuwane na zewnątrz.

U palaczy tytoniu ilość dostarczanych do układu oddechowego drobin i zanieczyszczeń jest na tyle duża, że wzmagają się wszystkie mechanizmy oczyszczające. Ponadto, pod wpływem wdychanych substancji, dochodzi do uszkodzenia rzęsek nabłonka oddechowego, w wyniku czego przestają się poruszać. Efektem takich zmian jest zaleganie dużej ilości wdychanych toksyn, co prowadzi do nadprodukcji śluzu, który – w związku z uszkodzeniem nabłonka – nie jest usuwany. Duże ilości gromadzącej się wydzieliny wymuszają na palaczu odruch kaszlu, który staje się jedynym mechanizmem oczyszczającym.

Które z chorób płuc objawiają się kaszlem po papierosach?

Zaleganie śluzu w drogach oddechowych palacza prowadzi często do nadkażenia gromadzącej się wydzieliny. Powtarzające się w związku z tym stany zapalne w obrębie układu oddechowego wywołują w efekcie przewlekłe zapalenie oskrzeli, które stanowi jeden z objawów rozwijającej się choroby płuc.

Kaszel po papierosach może być oznaką wielu chorób.

• Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) jest chorobą, w której główny problem stanowi utrudniony przepływ powietrza przez obkurczone, w wyniku procesu zapalnego, oskrzela. W czasie oddechu pojawiają się charakterystyczne świsty i furczenia, zmniejsza się tolerancja wysiłku, któremu towarzyszy narastającą duszności, a wymiana gazowa w drogach oddechowych zostaje utrudniona. Jeśli chory skarży się na odkrztuszanie dużej ilości plwociny, szczególnie rano, może to oznaczać, że u palacza doszło do rozwoju rozstrzenia oskrzeli – to kolejna manifestacja rozwijającej się obturacyjnej choroby płuc.
• Astma oskrzelowa – przewlekłe narażenie na oddziaływanie nikotyny i substancji smolistych zawartych w papierosach inicjuje napływanie do oskrzeli dużej ilości leukocytów, których zadaniem jest „walka” z zakażeniami oraz czynnikami uszkadzającymi. W efekcie takiego procesu rozwija się miejscowy stan zapalny. U palaczy ma on charakter przewlekły i skutkuje odruchowym skurczem oskrzeli.
• Rozedma płuc – wdychanie z dymem tytoniowym dużej ilości toksyn i przewlekły stan zapalny w drogach oddechowych prowadzi również do uszkadzania pęcherzyków płucnych. W związku z tym w płucach powstają duże przestrzenie pozbawione pęcherzyków (pęcherze rozedmowe), a także zmniejsza się powierzchnia wymiany gazowej. W ten sposób rozwija się rozedma płuc objawiająca się głównie przewlekłym, męczącym kaszlem.

Czy kaszel palacza może być objawem gruźlicy i raka płuc?

• Nowotwór płuc – istotnym jego objawem jest zmiana charakteru przewlekłego kaszlu. Jeśli osoba paląca zauważy u siebie, że kaszel z mokrego (produktywnego) stał się suchy i męczący (bądź odwrotnie), powinna niezwłocznie udać się do specjalisty. Lekarz w takim przypadku powinien wykazać czujność onkologiczną, szczególnie, jeśli chory w ostatnim czasie również schudł (bez stosowania diety odchudzającej), miewa stany podgorączkowe lub gorączkuje i zauważył odpluwanie podbarwionej krwią plwociny. Wystąpienie chociaż jednej z wymienionych patologii wymaga dokładnej diagnostyki i wykluczenia rozwoju nowotworu płuc.
• Wiadomo, że nałogowi palacze tytoniu w związku z dużym zanieczyszczeniem płuc i oskrzeli są bardziej podatni na zachorowanie na gruźlicę niż populacja ludzi niepalących. W ostatnim czasie stwierdza się sukcesywny wzrost zakażeń wywoływanych prątkiem gruźlicy, które do niedawna były bardzo sporadyczne. Objawami rozwoju tej choroby jest nasilony mokry kaszel z odkrztuszaniem plwociny, czasem podbarwionej krwią. Poza tym chory może skarżyć się na ból w klatce piersiowej, gorączkę oraz uczucie duszności.

Leczenie kaszlu po papierosach

Przewlekły kaszel, czyli trwający ponad 8 tygodni, jest niegroźnym objawem, a więc rzadko wymaga leczenia. Męczące ataki kaszlu po papierosach można złagodzić, stosując preparaty działające ochronnie na błonę śluzową gardła i niwelujące suchość jamy ustnej spowodowaną długotrwałym kontaktem z dymem papierosowym. Pozwoli to zmniejszyć niezwykle uciążliwe, pojawiające się praktycznie po przebudzeniu, odruchy kaszlowe. Syrop i tabletki na kaszel palacza dostępne są bez recepty.

Kaszel po papierosach to jedynie oznaka nieżytu dróg oddechowych lub toczących się w organizmie chorób, zatem dopiero leczenie choroby podstawowej skutkuje zmniejszeniem się tego objawu. Rozróżniane rodzaje kaszlu wymagają jednak odmiennych terapii wspomagającej.

• Mokry kaszel u palacza – związany jest z nadprodukcją gęstego śluzu odrywającego się od ścianek tchawicy i oskrzeli przy każdorazowym kaszlnięciu; podstawą leczenia tego typu kaszlu po papierosach jest rozrzedzanie zalegającej wydzieliny, co jest możliwe przez stosowanie różnego typu substancji przerywających wiązania śluzowe, np. acetylocysteiny czy bromoheksyny; dobrym uzupełnieniem terapii jest nawodnienie chorego (co pomaga rozrzedzić śluz) oraz oklepywanie klatki piersiowej.
• Suchy kaszel u palacza – ten rodzaj kaszlu jest często skutkiem nadwrażliwości dróg oddechowych na substancje drażniące, dlatego leczeniem z wyboru jest stosowanie preparatów hamujących odruch kaszlu; do takich leków zalicza się produkty zawierające pochodne kodeiny.

Zmiana charakteru każdego rodzaju kaszlu, w tym kaszlu po papierosach, wymaga konsultacji z lekarzem, który najlepiej oceni jego przyczynę, zleci odpowiednie badania diagnostyczne oraz dobierze skuteczne leczenie.

Jak szybko rzucić palenie i pozbyć się kaszlu palacza?

Najważniejszym działaniem mającym na celu zmniejszenie uciążliwości kaszlu jest całkowite rzucenie palenia. Tylko pozbycie się nałogu gwarantuje zniwelowanie ryzyka rozwoju groźnych chorób płuc i oskrzeli. Skutecznym sposobem jest tu cytyzyna. Terapia tym lekiem pozwala na zerwanie z nałogiem w ciągu 25 dni.

Cytyzyna to substancja pochodzenia roślinnego. Oszukuje mózg, blokując wiązania nikotyny z odpowiednimi jego receptorami. Dzięki jej działaniu nie dochodzi do nasilenia objawów głodu nikotynowego, a pacjent skutecznie i szybko odzwyczaja się od nikotyny.