Leki SNRI – inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny

Leki SNRI – czym są?

Inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SNRI) to klasa leków, które są wykorzystywane przede wszystkim w leczeniu depresji. Zdarza się jednak, że stosuje się je także w innych dolegliwościach, m.in. w zaburzeniach lękowych, długotrwałym i przewlekłym bólu oraz nerwobólach. Jeśli pacjentowi chorującemu na depresję towarzyszy przewlekły ból, leki z grupy SNRI okazują się szczególnie skuteczne. Co więcej, zdarza się, że są ordynowane także osobom nie cierpiącym z powodu depresji, których główną dolegliwością są właśnie przewlekłe i silne bóle różnego pochodzenia.

Czytaj również: Stres – czym jest, jak wpływa na organizm?

Jak działają SNRI?

SNRI łagodzą depresję poprzez wpływ na neuroprzekaźnictwo. Charakteryzują się mieszanym działaniem – hamują wychwyt zwrotny serotoniny i noradrenaliny, przez co zwiększają ich stężenie w mózgu. Ma to bezpośredni wpływ na regulację nastroju. Ich skuteczność porównywalna jest z trójpierścieniowymi lekami przeciwdepresyjnymi i uznawana za wyższą niż selektywnych inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI), zwłaszcza jeśli chodzi o leczenie ciężkiej depresji.

SNRI stosowane w lecznictwie

Do najpopularniejszych leków SNRI stosowanych obecnie w lecznictwie należą duloksetyna oraz wenlafaksyna.

Duloksetyna dostępna jest w formie kapsułek dojelitowych w dawce 30 mg (zalecana dawka początkowa w leczeniu zaburzenia lękowego uogólnionego) lub 60 mg (zalecana dawka podtrzymująca w leczeniu zaburzeń depresyjnych). Maksymalna dobowa dawka duloksetyny nie powinna przekraczać 120 mg.

Wenlafaksyna z kolei występuje w trzech różnych dawkach: 37,5; 75 i 150 mg. Lek dostępny jest w formie tabletek o przedłużonym działaniu (nie należy go dzielić!). Maksymalna dobowa dawka wynosi 375 mg w leczeniu depresji i 225 mg w leczeniu zaburzeń lękowych. Zwykle zaleca się, aby przyjmowanie wenlafaksyny rozpocząć od 37,5 mg na dzień przez okres ok. tygodnia, a następnie stopniowo zwiększać dawkę, jeśli istnieje taka potrzeba, o czym może zdecydować lekarz.

Czytaj również: Adrenalina – jak na nas działa?

Różnice w działaniu SNRI – czy występują?

Pomimo przynależności do tej samej grupy, zarówno duloksetyna jak i wenlafaksyna różnią się nieco profilem swojego działania. Duloksetyna w standardowych zalecanych dawkach dobowych, czyli 60-120mg/dzień porównywalnie oddziałuje na układ serotoninergiczny i noradrenergiczny, z niewielką przewagą w stronę tego pierwszego. Wenlafaksyna natomiast w dawkach dziennych do 150 mg wykazuje głównie aktywność hamującą zwrotny wychwyt serotoniny, czyli działa podobnie do leków z grupy SSRI. Dopiero w dawce dobowej przekraczającej 150 g dodatkowo oddziałuje na układ noradrenergiczny i hamuje wychwyt zwrotny noradrenaliny. Poza tym lek ten w wyższych dawkach jest także słabym inhibitorem wychwytu zwrotnego innego ważnego neuroprzekaźnika – dopaminy. Duloksetyna aktywność taką wykazuje już w bardzo niskich dawkach.

Przeczytaj też: Rodzaje leków na nerwicę

Pełne działanie SNRI zauważalne jest zwykle po kilku tygodniach stosowania. W przypadku duloksetyny czas ten wynosi zwykle 4-6 tygodni. Pozytywne skutki leczenia wenlafaksyną odnotowano już w 2 tygodniu trwania terapii. Przyjmuje się, że brak efektu terapeutycznego po okresie 2 miesięcy od rozpoczęcia leczenia SNRI, powinien skłaniać do zmiany sposobu leczenia depresji.

Skuteczność leczenia lekami SNRI

Badania dotyczące porównania skuteczności duloksetyny i wenlafaksyny nie wskazują jednoznacznie na przewagę któregoś z nich. Różnice uzyskiwane w próbach klinicznych były na tyle subtelne, że oba leki uznaje się za równie skuteczne w leczeniu stanów depresyjnych i zaburzeń lękowych. Istnieją jednak doniesienia według który np. w leczeniu choroby afektywnej dwubiegunowej , dla której typowe jest naprzemienne występowanie stanów depresyjnych i maniakalnych, skuteczność wykazuje zwłaszcza duloksetyna. Chodzi przede wszystkim o jej efektywność w zakresie redukowania nasilenia stanów lękowych i tendencji samobójczych. Poza tym niektóre badania wskazują na szczególną skuteczność duloksetyny w łagodzeniu objawów bólowych, towarzyszących chorym na depresję.

Co ciekawe, duloksetyna zarejestrowana jest w Polsce w leczeniu depresji i zaburzeń lękowych u dorosłych, ale także jako lek łagodzący ból towarzyszący obwodowej neuropatii cukrzycowej.

Czytaj również: Nerwica – czym jest? Objawy i leczenie zaburzeń nerwicowych

SNRI – skutki uboczne

Tak jak każde leki, również SNRI mogą powodować określone działania uboczne. Do najczęstszych możliwych skutków niepożądanych wynikających z ich stosowania należą:

• nudności;
• wymioty;
• suchość w ustach;
• ziewanie, bezsenność, nadmierna senność, niezwykłe sny;
• parestezje;
• zaburzenie ejakulacji;
• bóle i zawroty głowy;
• biegunka, zaparcia;
• zaburzenia widzenia;
• kołatanie serca i nadmierne pocenie się w porze nocnej.

Działania te są zwykle łagodne i ustępują po kilku pierwszych tygodniach leczenia, ale mogą także w ogóle nie wystąpić. Zaleca się, aby w przypadku niepożądanych dolegliwości gastrycznych przyjmować leki SNRI z posiłkiem, co może ograniczyć np. nudności.

Porównanie tolerancji duloksetyny i wenlafaksyny wykazało częstsze występowanie nudności w u osób leczonych duloksetyną oraz o wiele wyższy odsetek pacjentów z objawami odstawiennymi w grupie leczonej wenlafaksyną. Terapia wenlafaksyną wiązała się również z częstszymi w porównaniu z terapią duloksetyną wzrostami ciśnienia tętniczego. Zasadniczo nie jest wskazane rozpoczynanie leczenia przeciwdepresyjnego od leków z grupy SNRI u pacjentów z nieuregulowanym ciśnieniem tętniczym krwi.

Należy podkreślić, że tak jak inne leki przeciwdepresyjne, SNRI nie powinny być odstawiane na własną rękę i w sposób gwałtowny. Decyzję taką należy w każdym przypadku skonsultować z lekarzem, który może zmienić dawkowanie lub rodzaj stosowanego leku.

Sprawdź też: Zespół dysfunkcji seksualnych po SNRI

SNRI – interakcje z lekami

Zarówno duloksetyna, jak i wenlafaksyna mogą wchodzić w interakcje z innymi lekami o działaniu przeciwdepresyjnym, w szczególności z SSRI i inhibitorami MAO, zwiększając ryzyko wystąpienia zespołu serotoninowego . Należy ponadto zachować ostrożność podczas jednoczesnego stosowania duloksetyny i wenlafaksyny z lekami przeciwzakrzepowymi oraz wybranymi lekami kardiologicznymi.

Czytaj również: Seks a leki przeciwdepresyjne. Czy antydepresanty zaburzają libido, a nawet powodują impotencję?