Tiopental – co to jest? Właściwości, zastosowanie, wskazania i przeciwwskazania, skutki uboczne

Tiopental – co to za lek?

Lek tiopental jest dostępny w formie roztworu do wstrzyknięć. Za działanie leku odpowiada pochodna siarkowa kwasu barbiturowego. Ma ona działanie nasenne, znieczulające i przeciwdrgawkowe. Lek działa poprzez hamowanie ośrodkowego układu nerwowego. Lek ma bardzo szybkie działanie, utrata świadomości następuje po ok. 30-40 sekundach od podania.

Lek podczas działania powoduje:

• mimowolne ruchy i drżenie mięśni;
• zahamowanie czynności ośrodka oddechowego;
• zmniejszenie zapotrzebowania mózgu na tlen;
• zmniejszenie ciśnienia wewnątrzgałkowego;
• zahamowanie aktywności mózgu.

Ważne! Substancje leku łatwo przenikają zarówno przez łożysko, jak i utrzymują się w pokarmie matki. Dlatego przed podaniem tego leku kobietom w ciąży i karmiących konieczna jest ocena ryzyka, jakie należy podjąć, a także późniejsza obserwacja noworodka.

Tiopental – wskazania do stosowania

Lek jest stosowany do krótkotrwałego znieczulenia podczas zabiegów chirurgicznych. Lek jest wykorzystywany jeśli nie ma konieczności przygotowywania pacjenta do sztucznego oddychania, także intubacji. Lek jest także podawany jako indukcja do dłuższego znieczulenia, także obejmującego przygotowanie do sztucznego oddychania. Preparat jest przeznaczony tylko do stosowania w zamkniętych warunkach szpitalnych. Leku nie podaje się w żadnej postaci do rekreacyjnego stosowania. Dawka leku jest dobierana na podstawie wagi i stanu pacjenta. Należy zachować szczególną ostrożność w przypadku kobiet w ciąży i karmiących.

Tiopental – podawanie leku

Ten preparat najczęściej występuje w formie roztworu do wstrzykiwań. Najczęściej jest podawany dożylnie lub domięśniowo. Bardzo rzadko, choć zdarza się, jest podawany w innej formie – doodbytniczo. Dawka leku jest dobierane na podstawie zarówno masy pacjenta jak i ogólnej oceny jego stanu zdrowia przez lekarza.

Ważne! Należy bezwzględnie unikać okołożylnego i wewnątrztętniczego wstrzyknięcia leku, ponieważ może to prowadzić do wystąpienia ciężkiej martwicy tkanek i zapalenia nerwów. Jeśli jednak dojdzie do takiego wstrzyknięcia, należy jak najszybciej podjąć działania mające na celu zaaspirowanie leku.

Tiopental – interakcje z innymi lekami

Bardzo ważne jest, aby poinformować lekarza o wszystkich stosowanych lekach, także tych bez recepty. Podczas stosowania tego leku z innymi preparatami może dochodzić do różnych interakcji oraz zaostrzenia objawów niepożądanych. Należy więc zachować szczególną ostrożność podczas podawania preparatu, jeśli pacjent stosuje leki działające na ośrodkowy układ nerwowy i w przypadku stosowania leków wiążących białka osocza.

Tiopental – przeciwwskazania do stosowania

Istnieją przeciwwskazania, które stanowią podstawę do nie podawania tego leku pacjentom. Nie należy go stosować jeśli występuje nadwrażliwość na jego składniki. Jeśli pacjent nie jest pewny, czy takie reakcje alergiczne mogą się pojawić, powinien o tym poinformować lekarza, który przeprowadzi odpowiednie badania.

Preparatu nie można stosować także u pacjentów z:

• zatruciem alkoholem;
• zatruciem lekami nasennymi, przeciwbólowymi i przeciwdepresyjnymi;
• nadciśnieniem tętniczym;
• wstrząsem;
• stanem astmatycznym;
• porfirią.

Należy zachować szczególną ostrożność przy podawaniu leku dzieciom w wieku niemowlęcym. Należy je obserwować z uwagi na możliwe działania niepożądane jakie mogą wystąpić po podaniu leku.

Tiopental – skutki uboczne

Podczas stosowania każdego leku mogą pojawić się działania niepożądane.

Podczas stosowania tiopentalu często pojawiają się: reakcje alergiczne jak skurcz oskrzeli, skurcz krtani, reakcje skórne (wysypka, obrzęk), reakcje psychiczne (euforia, marzenia senne, koszmary), oraz hiperwentylacja, czkawka podczas samodzielnego oddychania, mimowolne ruchy, drżenie.

Bardzo rzadko: wstrząs anafilaktyczny, hemolityczna niedokrwistość na tle uczuleniowym z uszkodzeniem nerek.

Istnieją też objawy uboczne, które występują z nieznaną częstością: ból w obrębie żył, zakrzepica, kaszel, kichanie, nudności, wymioty, niewydolność nerek, wielomocz, hipokaliemia.

Tiopental – podawanie w czasie ciąży

W czasie ciąży i karmienia nie zaleca się podawania leku. Substancje czynne przenikają do łożyska i mogą utrzymywać się do 26 godzin w pokarmie. Jeśli zajdzie konieczność podania leku na podstawie oceny ryzyka, należy obserwować noworodka, ponieważ lek może hamować ośrodek oddechowy.

Tiopental – ciekawostki

Tiopental jest obecnie nadal stosowany w niektórych stanach USA do wykonywania kary śmierci, jako „zastrzyk śmierci”. Substancja jest podawana razem z innymi, które zwiotczają mięśnie i zatrzymują pracę serca. W Polsce lek ten jest stosowany tylko w leczeniu zamkniętym – co prawda nie znajduje się na wykazie substancji kontrolowanych, jednak nie jest przeznaczony do stosowania rekreacyjnego. Często podawany tiopental może prowadzić do uzależnienia.