Osteoartropatia przerostowa

Występowanie osteoartropatii przerostowej

Postać wtórna osteoartropatii przerostowej występuje znacznie częściej niż pierwotna. Mężczyźni są dużo bardziej narażeni na jej występowanie niż kobiety. Osteoartropatia przerostowa jest chorobą, której przyczyny powstawania nie są znane. Mówi się między innymi o uwarunkowaniach genetycznych w przypadku postaci pierwotnej oraz zmianach parametrów organizmu w przypadku wtórnej na tle chorób dodatkowo występujących.

Rak płuc jest chorobą, która zdecydowanie najczęściej wyzwala pojawienie się osteoartropatii przerostowej.

Podłożem do wystąpienia osteoartropatii przerostowej mogą być również:

• choroby płuc (zwłóknienie płuc, nowotwory związane z tkanką płucną, mukowiscydoza, sarkoidoza, procesy zapalne płuc i opłucnej);
• choroby serca (zapalenie wsierdzia, wady serca);
• choroby śródpiersia (np. rak przełyku);
• choroby jelit;
• choroby wątroby;
• choroby reumatyczne (twardzina układowa, reumatoidalne zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, toczeń rumieniowaty);
• choroby prowadzące do niedotlenienia.

Jakie są objawy osteoartropatii przerostowej?

Osteoartropatię przerostową charakteryzuje się głównie dzięki trzem charakterystycznym objawom:

• zapalenie kilku lub wielostawowe,
• zapalenie okostnowe w obrębie dystalnych odcinków kości długich,
• zmiana kształtu w postaci maczugowatości palców stóp lub rąk.

Stawy kolanowe, nadgarstkowe, łokciowe, skokowe, międzypaliczkowe bliższe i śródręczno-palcowe to stawy, które są najczęściej zajęte w przebiegu tej choroby.

Dolegliwości zazwyczaj występują symetrycznie, z charakterystycznym bólem zajętego stawu.

Dodatkowymi objawami osteoartropatii przerostowej, które mogą się pojawić są:

• nieprzyjemny ból sąsiednich stawów,
• palce pałeczkowate,
• towarzyszące zmiany skórne w obrębie zajętych stawów,
• symetryczne obrzęki,
• poszerzenie obrysu stawów,
• nawarstwienia okostnej,
• zmiany w obrębie paznokci (rumień około paznokciowy),
• przerost tkanek miękkich,
• sztywność stawowa,
• ograniczenie ruchomości stawowej,
• zwiększona potliwość stóp i rąk,
• spadek napięcia mięśniowego,
• napady gorąca,
• opadanie powiek,
• nadmierne wydzielanie gruczołów łojowych,
• obraz zmęczonej twarzy.

Jak diagnozować osteoartropatię przerostową?

Diagnostyka w przypadku osteoartropatii przerostowej obejmuje przede wszystkim przeprowadzenie wywiadu lekarskiego oraz badania fizykalnego. Występowanie charakterystycznych zmian znacznie ułatwia diagnozę.

W przypadku wystąpienia palców pałeczkowatych, szuka się potwierdzenia w obrazie radiologicznym, gdzie dodatkowo zwraca się uwagę na okostną, która może być pogrubiona w obrębie kości długich.

Zdjęcie RTG wykonuje się również w obrębie klatki piersiowej, z racji dużego ryzyka wystąpienia choroby nowotworowej płuc.

Czasami stosuje się rezonans magnetyczny bądź badanie scyntygraficzne kości, gdzie dokładnie można zaobserwować kostnienie podokostnowe.

W przebiegu osteoartropatii przerostowej może dojść do pojawieniu się obrzęków w obrębie zajętych stawów. W takim przypadku pobierany jest często płyn stawowy, który zazwyczaj jest przejrzysty i nie wykazuje cech zapalnych.

Wystąpienie poszczególnych objawów należy również różnicować z innymi chorobami, które przebiegiem mogą przypominać osteoartropatię przerostową.

Celem diagnostyki osteoartropatii przerostowej, oprócz zdiagnozowania osteoartropatii przerostowej, jest również wyszukanie choroby podstawowej, która może być między innymi przyczyną powstania tego schorzenia.

Jakie jest rokowanie i leczenie osteoartropatii przerostowej?

Rokowanie w przypadku osteoartropatii przerostowej zależy od wielu czynników:

• występowania choroby współistniejącej,
• tempa narastania objawów,
• dokładnej diagnozy,
• skuteczności leczenia.

Najlepsze rokowanie jest w przypadku postaci wtórnej osteoartropatii przerostowej, gdzie można leczyć chorobę podstawową. Może to zmniejszyć znacznie występowanie zmian patologicznych w obrębie kości i stawów, a nawet całkowicie zniwelować objawy.

Są przypadki w postaciach pierwotnych, że choroba wykryta w dzieciństwie z biegiem czasu i przepływem lat po prostu słabnie, a objawy się nie nasilają. Rehabilitacja w tym przypadku jest ograniczona najczęściej ze względu na współistnieje choroby nowotworowej i obejmuje głównie ćwiczenia, mające na celu utrzymać lub zwiększyć zakresy ruchomości w stawach, a także pozycje ułożeniowe przynoszące głównie ulgę w bólu oraz takie, które przyczyniają się do zmniejszenia występowania obrzęków.

Głównym profilem leczenia w przypadku dużego bólu jest farmakologia w postaci niesteroidowych leków przeciwzapalnych, a także słabych opioidów.