Lecytyna sojowa – właściwości, działanie, zastosowanie, wpływ na zdrowie

Lecytyna – co to jest, co zawiera, jakie ma zastosowanie?

Lecytyna nie jest jedną substancją chemiczną, a mieszaniną różnych związków tłuszczowych występujących w organizmach roślinnych i zwierzęcych. Lecytynę tworzą głównie fosfolipidy (fosfatydylocholina, fosfatydyloseryna, fosfatydyloinozytol), a także glikolipidy, trójglicerydy, węglowodany i woda.

Lecytyna występuje naturalnie w wielu produktach spożywczych. W dużych ilościach znajduje się w nasionach roślin oleistych oraz żółtku jaja. Po raz pierwszy wyizolowano lecytynę pod koniec XIX wieku. Jej nazwa pochodzi od greckiego „lekithos”, co oznacza właśnie „żółtko jaja” – pierwszy surowiec, z którego lecytyna została wyizolowana. Na skalę przemysłową pozyskuje się ją jako produkt uboczny wytwarzania olejów. Najczęściej lecytynę produkuje się z soi, słonecznika i rzepaku.

Lecytyna z soi jest najbardziej powszechnie wykorzystywana w przemyśle spożywczym, jednak nie jest darzona zbyt dużym zaufaniem przez konsumentów. Przyczyną tego jest fakt, że zdecydowana większość soi uprawianej na świecie to soja modyfikowana genetycznie. Opinie o lecytynie są różne, jednak nie zmienia to faktu, że jest ona niezbędna do życia, a liczne badania naukowe wykazały jej pozytywny wpływ na zdrowie. Przemysłowe zastosowanie lecytyny sojowej obejmuje produkcję żywności i kosmetyków.

Lecytyna – rola w organizmie

Lecytyna sojowa jest mieszaniną fosfolipidów, podobnie jak inne lecytyny. Związki te pełnią niezwykle istotną rolę w organizmie. Budują błony komórkowe wszystkich komórek ciała, otoczki mielinowe komórek nerwowych i tkanki mózgu, wspierają funkcjonowanie układu nerwowego, procesy myślowe i zapamiętywanie. Uczestniczą w metabolizmie tłuszczów, chronią ściany żołądka i wątrobę. Wspomagają wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, uczestniczą w gospodarce cholesterolem, poprawiają krążenie krwi. Zwiększają wydolność, przyspieszają regenerację po wysiłku, opóźniają procesy starzenia.

Dzienne zapotrzebowanie na lecytynę nie zostało ustalone, jednak najczęściej w publikacjach mówi się o ilości 2–2,5 g dziennie. Dzienną dawkę można bez większych problemów dostarczyć sobie wraz ze zróżnicowaną dietą. Zwiększone zapotrzebowanie na lecytynę występuje głównie w okresach intensywnego wysiłku umysłowego.

W jakich produktach występuje lecytyna sojowa?

Lecytyna jest składnikiem żywności występującym naturalnie bardzo powszechnie. W większych ilościach jest obecna w:

• żółtku jaja,
• wątrobie,
• soi, fasoli,
• zarodkach pszennych, pestkach słonecznika, orzechach,
• nabiale,
• rybach,
• awokado, oliwkach,
• zielonych warzywach,
• drożdżach.

Soja, z której pozyskiwana jest lecytyna jest popularnym składnikiem diety wegetariańskiej, stanowiąc źródło wartościowego białka.

Lecytyna sojowa w kosmetyce

Badania dowodzą, że lecytyna sojowa wywiera pozytywny wpływ na kondycję skóry i włosów, dlatego znalazła szerokie zastosowanie w przemyśle kosmetycznym. Kosmetyki z lecytyną sojową zapobiegają nadmiernej utracie wody ze skóry, poprawiają jej elastyczność, wykazują działanie przeciwzmarszczkowe. Lecytyna zmiękcza skórę, ułatwiając wnikanie substancji aktywnych do jej głębszych warstw. Lecytyna może być także stosowana przy schorzeniach dermatologicznych, np. trądziku.

Lecytyna sojowa na włosy także wykazuje pozytywny wpływ. Dzięki niej stają się one błyszczące i nie elektryzują się.

Lecytyna sojowa – dodatek do żywności E322

Lecytyna z soi jest otrzymywana z jej nasion i stanowi główny produkt uboczny wytwarzania oleju sojowego. Proces produkcji lecytyny sojowej obejmuje kilka etapów – ekstrakcję, separację, suszenie i chłodzenie. Surowa lecytyna jest rafinowana poprzez procesy enzymatyczne i chemiczne w celu uzyskania gotowego produktu o jak najlepszych dla przemysłu właściwościach. Za sprawą obecności przeciwutleniaczy i witaminy B w składzie lecytyna działa odżywczo.

Lecytyna sojowa w żywności jest dodatkiem o symbolu E322. W przemyśle spożywczym pełni bardzo wiele różnych funkcji, co wynika z jej właściwości. Najczęściej stosuje się lecytynę sojową jako emulgator, środek zwilżający, substancję zmniejszająca lepkość, substancję zapobiegającą przywieraniu i zapobiegającą niepożądanej krystalizacji.

Lecytynę sojową E322 znajdziemy w czekoladzie i różnego rodzaju wyrobach czekoladowych, margarynach, majonezach, ciastach, pączkach, pieczywie, polewach do ciast i ciastek, zupach i sosach instant, serach żółtych, makaronach i innych.

Funkcje lecytyny jako dodatku do żywności dotyczą konsystencji produktów. Lecytyna spożywcza poprawia ich właściwości organoleptyczne. Zwiększa gładkość, kremowość, smarowność, wydłuża świeżość pieczywa i stabilizuje emulsje, takie jak majonez. Emulgator lecytyny zwykle pojawia się w majonezie, gdy do jego produkcji użyto zbyt mało żółtek.

Czy lecytyna sojowa jest zdrowa, czy szkodliwa?

Właściwości lecytyny sojowej dla organizmu zostały dobrze przebadane. Z tego powodu jest powszechnym składnikiem suplementów na pamięć i koncentrację. Gdzie kupić lecytynę sojową? Najlepiej w aptekach. Preparaty z nią są dostępne jako lecytyna sojowa w płynie i lecytyna w tabletkach. Dawkowanie lecytyny sojowej zależy od jej zawartości w suplemencie diety. Skutki uboczne lecytyny nie występują przy jej racjonalnym zażywaniu.

Jak działa lecytyna sojowa na organizm? Wspomaga koncentrację, przyspiesza zapamiętywanie i poprawia zdolności poznawcze. Zaleca się ją osobom mającym intensywny wysiłek umysłowy oraz osobom starszym. Prawdopodobnie jednak lecytyna nie cofa zmian związanych z demencją starczą i chorobą Alzheimera. Badania na niewielkich grupach pokazały, że lecytyna jest skuteczna w zaburzeniach maniakalno-depresyjnych i chorobie dwubiegunowej.

Lecytyna ma bardzo korzystny wpływ na lipidogram. Wiąże nadmiar cholesterolu i przyspiesza jego wydalanie z organizmu, obniża poziom „złego” cholesterolu (LDL), a także może podwyższać poziom „dobrego” cholesterolu (HDL). Lecytyna zmniejsza ryzyko miażdżycy i innych chorób układu krążenia. Działa ochronnie na wątrobę i przyspiesza jej oczyszczanie przy przyjmowaniu leków lub piciu alkoholu. Ma leczniczy wpływ przy stłuszczeniu, zwłóknieniu i marskości wątroby.

Lecytyna jest niezbędna w procesie wytwarzania spermy i wpływa na męską płodność oraz sprawność seksualną.