Skąd się bierze apetyt? Kiedy i dlaczego pojawia się zwiększony apetyt?

W różnych okolicznościach dopuszczamy się błędów polegających na przyjmowaniu zbyt dużych porcji pokarmu. Przyczyną może być chwilowa słabość w okresie świąt, rodzinnego spotkania. Apetyt odczuwamy dzięki wielu bardzo skomplikowanym mechanizmom regulowanym przez hormony. Oba mechanizmy – wzmagające apetyt i ograniczające go – są zależne od stężenia glukozy we krwi, czyli cukru prostego, który jest wykorzystywany jako główne źródło energii w organizmie. Spadek glukozy zapoczątkowuje procesy, które odczuwamy jako głód i potrzebę jedzenia. Wzrost jej stężenia natomiast – hamuje ją.

Oprócz regulacji ośrodkowej w hamowaniu oraz napędzeniu poczucia głodu współpracują również adipocyty (komórki tkanki tłuszczowej), wątroba, trzustka, żołądek, jelita. Wszystkie wymienione narządy uwalniają hormonalne impulsy, które mają wpływ na ilość pobieranego pokarmu.

Zobacz też: Gorzki posmak w ustach – przyczyny

Na odczuwanie głodu wpływ mają także zmysły. Szczególnie ważny jest wzrok i zapach. Obserwowanie posiłków, których jedzenie sprawia nam przyjemność, a także odczuwanie zapachów, powoduje wydzielanie śliny i soków trawiennych. Wszystkie opisane czynniki powodują, że pojawia się uczucie głodu. Fizjologiczną czynnością jest jego zaspokajanie, a więc przyjęcie racji pokarmowej, która pokryje zapotrzebowanie na energię potrzebną do wykonywania wszelkich czynności życiowych.

Napady głodu bywają objawem braku radzenia sobie ze stresem oraz codziennym napięciem emocjonalnym. W tej sytuacji konieczna jest zwykle porada specjalisty, psychoterapeuty bądź psychiatry, który pomaga wypracować indywidualne metody relaksowania się bez sięgania po używki, jedzenie oraz inne środki uzależniające.

Przejadanie się powoduje niestrawność

Przyjmowanie dużych porcji pożywienia w krótkim czasie prowadzi do pojawienia się dokuczliwych objawów niestrawności, inaczej dyspepsji. Odczuwana po posiłku ciężkość na żołądku i uczucie zgagi to najczęstsze objawy niestrawności. Ich przyczyną jest nie tylko spożycie większej niż zawsze porcji, ale także przyswojenie dużej ilość tłuszczów i/lub cukrów prostych. Dyspepsja występuje znacznie częściej w przypadku posiłków smażonych, zwłaszcza na głębokim tłuszczu, z duża zawartością oleju, masła, zasmażek i sosów.

Innymi objawami niestrawności są:

• bolesne skurcze jelit,
• uczucie pieczenia i palenia w przełyku i żołądku,
• wzdęcia,
• nieprzyjemny, często metaliczny posmak w ustach,
• częste odbijanie,
• mdłości,
• uczucie przepełnienia,
• nadkwasota,
• ogólne rozdrażnienie,
• brak apetytu i wstręt do jedzenia.

Objawy niestrawności są cięższe u osób, u których rozpoznano już choroby układu pokarmowego, zwłaszcza chorobę wrzodowa żołądka i dwunastnicy, refluks przełykowo-żołądkowy, zapalenie błony śluzowej żołądka i przełyku. Pojawiające się bóle brzucha mogą być także wywołane rozciąganiem ściany przewodu pokarmowego przez nadmierną ilość pokarmów.

Przejadanie się – przyczyna chorób żołądka, pęcherzyka i wątroby

Wątroba produkuje żółć magazynową w pęcherzyku żółciowym. Rolą tej wydzieliny jest uczestniczenie w trawieniu spożytych tłuszczów. W momencie przyjmowania pokarmu bogatego w lipidy dochodzi do wyławiania żółci do dwunastnicy, w której zachodzi proces trawienia.

Duża ilość spożywanego cholesterolu oraz pokarmów o znacznej zawartości tłuszczów skutkuje przeważnie nadmiernym wzrostem tkanki tłuszczowej, która nie omija także narządów miąższowych. Efektem diety bogatej w tłuszcze jest niealkoholowe stłuszczenie wątroby, które z biegiem czasu może być przyczyną upośledzenia funkcji narządu do niewydolności wątroby włącznie. Podobnie duża ilość produkowanej gęstej żółci gromadzącej się w pęcherzyku żółciowym u niektórych osób jest prekursorem rozwoju kamicy pęcherzyka żółciowego, a w konsekwencji może dać objawy kolki żółciowej.

Postępujące stłuszczenie wątroby często jednak nie daje charakterystycznych objawów, a pacjent o tej przypadłości dowiaduje się przypadkowo, w trakcie wykonanych badań obrazowych jamy brzusznej z innych powodów. Szczególnie często w momencie wykonywania USG jamy brzusznej.

Jakie są odległe skutki przejadania się?

Przybieranie na wadze współgra z ilością tkanki tłuszczowej, a tym samym zwiększa oporność organizmu na insulinę. Wraz ze wzrostem przyjmowanych kalorii wzrasta również pobieranie tłuszczów, czyli cholesterolu gromadzącego się w postaci blaszek lipidowych wewnątrz naczyń. Cały ten schemat jest przyczyną zarówno nadciśnienia tętniczego, poprzez usztywnienie naczyń krwionośnych, a także sprzyja wystąpieniu miażdżycy, zawału serca i udaru mózgu.

Współistnienie otyłości, nadciśnienia tętniczego oraz cukrzycy typu 2. określane wspólnym mianem zespołu metabolicznego, jest chorobą cywilizacyjną wynikającą z nadmiernego objadania się bez wprowadzania zdrowej aktywności fizycznej. Warto już od najmłodszych lat wypracowywać sobie schemat żywienia, który nie będzie opierał się jedynie na dużej ilości przyjmowanych kalorii, tłuszczów oraz węglowodanów, ale także urozmaici dietę w antyoksydanty zawarte w owocach, warzywach, czy kwasy omega obecne w rybach.

Jak zapobiegać przejadaniu się i jego skutkom?

• Posiłki należy przyjmować często i w małych porcjach.
• W sytuacjach, kiedy spodziewamy się długotrwałego ucztowania, należy rozłożyć przyjmowanie kolejnych posiłków w czasie. Lepiej rozpocząć od potrwa lżejszych i tych, które nie wzdymają.
• Należy zrezygnować z produktów wysokokalorycznych, które nie dostarczają istotnych wartości odżywczych, a jedynie powodują chwilowy wzrost glukozy we krwi i krótkotrwałe uczucie sytości. Takie skutki przynosi zwykle spożywanie dużej ilości słodyczy, fast foodów, chipsów oraz słodzonych napojów.
• Pomiędzy posiłkami najlepiej wypijać ciepłą, gorzką herbatę i niegazowaną wodę mineralną.
• W miarę możliwości potrawy tłuste i smażone powinny stanowić niewielką część uczty.
• Osoby, które maja problemy z trawieniem, mogą profilaktycznie przyjmować preparaty ziołowe na trawienie. Pomocne może okazać się wypicie herbatek ziołowych.
• Osoby, u których stwierdzono choroby przewodu pokarmowego, jak np. wrzody, podlegają specjalnemu reżimowi dietetycznemu. Cukry proste i tłuszcze powinny stanowić szczątkową ilość przyjmowanych pokarmów.
• Nie jest wskazane picie dużych ilości alkoholu (zwłaszcza piwa i wódki) oraz napojów gazowanych – ich spożycie zaostrza objawy niestrawności.
• W przypadku chorób wątroby i woreczka żółciowego zaleca się rezygnację z tłustych pokarmów – zwiększają ryzyko pojawiania się ataku kolki żółciowej.