Dieta wysokokaloryczna – jadłospis, zasady, produkty, dla kogo dieta wysokoenergetyczna?

Dieta wysokokaloryczna – zasady i rodzaje

Dieta wysokoenergetyczna opiera się na prostym założeniu, aby w jadłospisie dostarczyć do organizmu więcej kalorii niż on potrzebuje. Poniżej kilka zasad, których należy przestrzegać stosując dietę wysokokaloryczną na przytycie.

• Odpowiednia ilość kalorii – podaż energii w diecie wysokoenergetycznej powinna zostać podwyższona, zazwyczaj mieści się ona w przedziale 2500–3000 kcal. Jest to zależne od wielu czynników, m.in. płci, wieku, masy ciała, wzrostu i poziomu aktywności fizycznej.
• Regularność spożywania posiłków – chaotyczne odżywianie się oraz nieregularne godziny to jeden z wrogów jadłospisu na przyrost masy ciała. Powinny pojawić się trzy główne posiłki wraz z jedną lub dwoma przekąskami.
• Odpowiednie zbilansowanie posiłków – każdy z posiłków powinien być pełnowartościowy, tzn. zawierać białka, tłuszcze oraz węglowodany. Dzięki temu dostarczenie odpowiedniej ilości kalorii powinno być ułatwione.
• Uwzględnienie produktów o wysokiej gęstości energetycznej, czyli takich, które w małej porcji dostarczają stosunkowo dużej ilości kalorii i innych substancji odżywczych (np. orzechy, pestki, oleje, suszone owoce, bakalie).
• Wprowadzenie do diety soków owocowych, warzywnych lub koktajli – dzięki takiemu zabiegowi można w szybki sposób zwiększyć liczbę kalorii spożywanych w ciągu dnia. Dodatkowym plusem jest mała objętość takich przekąsek.

Co jeść, żeby przytyć?

Dieta wysokokaloryczna – dla kogo?

Zastosowanie diety wysokokalorycznej sprawdza się nie tylko w niedowadze, czyli niedoborze masy ciała w stosunku do wzrostu i wieku, ale także w przypadku różnych jednostek chorobowych. Nagła utrata masy ciała może wystąpić w wyniku choroby wyniszczającej, np.:

• nowotworowej,
• nierozpoznanej cukrzycy typu 1,
• psychicznej, przebiegającej z jadłowstrętem,
• choroby jelit wraz z zespołem złego wchłaniania jelitowego.

Spadek masy ciała negatywne koreluje z prawidłowym zdrowieniem i może dodatkowo osłabiać organizm. Dietę wysokokaloryczną stosuje się przede wszystkim dla chorych na raka, gdyż będzie ona uwzględniać wysoką podaż pełnowartościowego białka przeciwdziałającego niedożywieniu. Ponadto taka dieta może wymagać dostosowania do zaleceń diety wysokokalorycznej lekkostrawnej.

Zastosowanie diety wysokokalorycznej dla dziecka najczęściej jest wymagane w przypadku choroby nowotworowej, zaraz po rozpoznaniu cukrzycy typu 1 lub u niejadka (np. używając produktów gęstych odżywczo).

Dieta wysokokaloryczna dla mężczyzn jest stosowana, jeśli zależy im na przyroście beztłuszczowej masy ciała. W takiej sytuacji duże znaczenie ma liczba sesji treningowych oraz tzw. spontaniczna aktywność fizyczna (NEAT, z ang. non-exercise activity thermogenesis), od której w dużej mierze zależy liczba wydatkowanych kalorii.

Dieta wysokokaloryczna u osób starszych może też przydać się w przypadku rozpoznanego niedożywienia, podobnie u kobiet w ciąży, których zapotrzebowanie energetyczne zależne jest od potrzeb rozwijającego się płodu.

Czytaj również: Dieta na przytycie – co jeść, żeby przytyć?

Dieta wysokokaloryczna – produkty

Jak sama nazwa wskazuje, w diecie wysokokalorycznej należy skupić się na większej podaży kalorii, lecz dostarczanych w zdrowych posiłkach. Są pewne produkty uznawane za wysokokaloryczne, których w takim jadłospisie na przytycie powinno być więcej. Dietę powinno się komponować z poniższych produktów wysokokalorycznych:

• różnorodne orzechy, pestki, nasiona – w małej porcji dostarczają zdrowych tłuszczów oraz dużej ilości kalorii; można wykorzystać je jako dodatek do zupy, sałatki, deseru jogurtowego czy koktajlu wysokokalorycznego;
• suszone owoce – smaczny dodatek do owsianki, jogurtu czy pralinek mocy;
• awokado, oleje roślinne (np. olej rzepakowy, oliwa z oliwek, olej z pestek dyni) – w prosty sposób zwiększają kaloryczność sałatki, kanapek lub owocowych smoothie;
• soki owocowe lub warzywne, które można wypijać do posiłków.

Jednym z gotowych produktów, które można zastosować są napoje wysokokaloryczne. To skoncentrowane wysokoenergetyczne doustne preparaty (tzw. żywienie medyczne) dostępne w aptekach, które można wykorzystać jako bazę (zamiast jogurtu czy kefiru) do owocowego koktajlu z dodatkiem orzechów.

Jakie są przyczyny niedowagi?

Dieta wysokokaloryczna – jadłospis i przepisy

Przykładowy jadłospis diety wysokokalorycznej, który dostarcza 3000 kcal dziennie uwzględnia dania i posiłki wysokokaloryczne.

Wysokokaloryczne śniadanie (700 kcal) – owsianka z bananem, orzechami i czekoladą:

• mleko roślinne – 1 szklanka,
• płatki owsiane – 1/2 szklanki,
• banan – 1 duża sztuka,
• garść orzechów włoskich,
• czekolada gorzka – 2 kostki.

Płatki ugotować na mleku do wchłonięcia płynu. Owsiankę udekorować plastrami banana, orzechami i startą gorzką czekoladą.

II śniadanie (450 kcal) – koktajl z awokado, szpinakiem i bananem:

• jogurt naturalny – 1 duży kubek,
• awokado – 1/2 sztuki,
• banan – 1 duża sztuka,
• szpinak liście – 2 garści,
• nasiona chia – 2 łyżki.

Składniki zmiksować do uzyskania gładkiej konsystencji, w razie potrzeby dolać wody.

Obiad (850 kcal) – makaron w sosie pomidorowym z indykiem i warzywami:

• makaron razowy spaghetti – 1/4 opakowania (125 g),
• passata pomidorowa – 1/2 szklanki,
• filet z indyka – 150 g,
• olej rzepakowy – 1 łyżka,
• brokuły – kilka różyczek (100 g),
• marchew – 1 mała sztuka,
• czosnek – 1 ząbek,
• parmezan tarty – 1 łyżka,
• przyprawy: sól, pieprz, curry, papryka słodka.

Na oleju lekko zeszklić czosnek, dodać pokrojone na kawałki mięso. Po 10 minutach dodać kawałki marchewki i różyczki brokuła, zalać passatą, przyprawić. Makaron ugotować al dente i zmieszać z sosem, posypać parmezanem.

Podwieczorek (450 kcal) – grahamka z hummusem, szynką wiejską i rzodkiewką:

• grahamka – 1 sztuka,
• ciecierzyca konserwowa – 1/2 puszki,
• oliwa z oliwek – 1 łyżka,
• czosnek – 1 ząbek,
• pasta tahini – 1 łyżka,
• sok z cytryny – 1 łyżeczka,
• przyprawy: sól, pieprz, kumin,
• szynka wiejska – 2 plasterki,
• rzodkiewka – 3 sztuki.

Ciecierzycę odsączyć, przełożyć do miksera, dodać oliwę, czosnek, pastę tahini, sok z cytryny i przyprawy. Zmiksować, można dolać odrobinę wody. Pieczywo posmarować hummusem, obłożyć szynką oraz plasterkami rzodkiewki.

Kolacja (550 kcal) – sałatka z wędzonym łososiem, kuskusem i pestkami:

• miks sałat – 2 garści,
• łosoś wędzony – 2 plastry,
• kuskus razowy – 4 łyżki,
• oliwa z oliwek – 1 łyżka,
• pestki dyni – 1 łyżka,
• nasiona słonecznika – 1 łyżka,
• awokado – 1/2 sztuki,
• przyprawy: sól, pieprz, zioła prowansalskie,
• sok z cytryny – 1 łyżeczka,
• musztarda francuska – 1 łyżeczka.

Kuskus przygotować według instrukcji na opakowaniu. Sałatę umyć, osuszyć. Awokado pokroić w plastry. Na talerzu ułożyć sałatę, dodać na środek gotowy kuskus i udekorować wokół plastrami łososia, awokado. Posypać pestkami i skropić sosem przygotowanym z oliwy, musztardy i soku z cytryny.

Czytaj również: Dieta jogurtowa – na czym polega? Zasady, efekty, jadłospis