Zwyrodnienie kręgosłupa lędźwiowego

Na czym polega zwyrodnienie kręgosłupa i co może powodować?

Wszystkie stawy w ciele człowieka wyściełane są chrząstką stawową, której zadaniem jest chronić zakończenia kości, amortyzować stawy i ułatwiać im wykonywanie ruchu. Chrząstka stawowa w miarę upływu czasu zużywa się i powoli niszczeje. Niestety nie jest ona unerwiona, ani ukrwiona, zatem nie ma zdolności regeneracyjnych. Jeśli w stawie rozpocznie się proces zwyrodnienia, czyli degeneracji chrząstki, jest on nieodwracalny. Jednak poprzez rehabilitację, farmakoterapię, odpowiednią dietę i aktywność fizyczną proces zmian zwyrodnieniowych można wyhamować i spowolnić.

Pomiędzy trzonami kręgów znajdują się krążki międzykręgowe, tzw. dyski, zbudowane z centralnie położonego jądra miażdżystego, otoczonego pierścieniem włóknistym. W miarę upływu lat oraz na skutek nadmiernych przeciążeń krążek międzykręgowy powoli traci na uwodnieniu, co zmniejsza jego elastyczność.

Może to doprowadzić do pęknięcia dysku lub dyskopatii, czyli uwypuklenia się jądra miażdżystego poza oś kręgosłupa i ucisku na korzeń nerwowy, wywołując przewlekły ból w okolicy lędźwiowej lub ostre objawy bólowe takie jak lumbago czy rwa kulszowa. Zmiany degeneracyjne obejmują także trzony kręgów, przyczyniając się do tworzenia osteofitów na ich krawędziach, co może spowodować zwężenie kanału kręgowego, tzw. stenozę kanału kręgowego.

Zobacz też: Czym różni się wypuklina od przepukliny?

Przyczyny zwyrodnienia kręgosłupa lędźwiowego

Zwyrodnienie w lędźwiowym odcinku kręgosłupa jest w naszych czasach schorzeniem powszechnym. Do głównych przyczyn chorób odcinka lędźwiowego zaliczamy:

• wiek,
• brak aktywności fizycznej,
• przeciążenia wywołane nadmierną eksploatacją organizmu (np. praca fizyczna, wyczynowe uprawianie sportu),
• nadwaga,
• uraz np. komunikacyjny lub upadek na plecy,
• skrzywienia kręgosłupa i wady postawy,
• osłabienie mięśni brzucha i dna miednicy (w szczególności m.poprzecznego brzucha),
• choroby autoimmunologiczne (np. zesztywniejące zapalenie stawów kręgosłupa – ZZSK),
• osteoporozę i zmiany hormonalne związane z andropauzą i menopauzą.

Objawy zwyrodnienia kręgosłupa lędźwiowego

Objawy zwyrodnienia kręgosłupa lędźwiowego początkowo są niewielkie, dlatego też mogą być bagatelizowane. Zaczyna się od uczucia sztywności w dolnym odcinku pleców, szczególnie rano lub po dłuższym staniu czy siedzeniu w jednej pozycji. Następnie dochodzi do ograniczenia ruchomości pleców: zgięcia i wyprostu do przodu, do tyłu i na boki oraz ruchów skrętnych. Coraz trudniej jest sięgnąć dłońmi do podłogi, a powrót z pozycji zgięcia kręgosłupa do wyprostu może być bolesny.

Ból w lędźwiach może występować miejscowo, centralnie, w okolicy kręgosłupa lędźwiowego lub promieniować do pośladka, biodra, wzdłuż kończyny dolnej do kolana i stopy jak w przypadku rwy kulszowej, czyli podrażnienia nerwu kulszowego. Najczęściej wykonanie nagłego ruchu zgięcia-wyprostu pleców lub przeciążenie kręgosłupa na skutek pracy fizycznej wywołuje zaostrzenie bólu. Innymi dolegliwościami mogą być mrowienie i drętwienie okolicy obręczy biodrowej, skurcze mięśni uda i łydki. W zaawansowanych przypadkach zwyrodnienia odcinka lędźwiowego, kiedy dochodzi do zwężenia kanału kręgowego i ucisku na korzeń nerwu, po dłuższym czasie może dojść do osłabienia siły mięśniowej w nodze, zaniku mięśnia, a nawet do zaburzenia pracy jelit i czynności seksualnych.

Leczenie zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa lędźwiowego

Rozwój zmian zwyrodnieniowych w kręgosłupie lędźwiowym można spowolnić stosując się do kilku rad.

• Systematycznie, 3–4 razy w tygodniu uprawiać różnorodną aktywność fizyczną np. ćwiczenia ogólnorozwojowe typu aerobik, basen, spacery oraz stretching, jogę lub „szkołę pleców”.
• Prawidłowo odpoczywać, czyli spać na dobrym, wygodnym materacu i profilowanej poduszce ortopedycznej. A w trakcie długiej jazdy samochodem podkładać pod lędźwia specjalną kształtkę/podpórkę wypełniającą przestrzeń między plecami a fotelem.
• Nie wykonywać szybkich i obszernych ruchów kręgosłupa (np. nagłego wyprostu z pozycji zgiętej, szybkich skrętów tułowia).
• W stwierdzonej wadzie postawy czy skrzywieniu kręgosłupa zadbać o odpowiednie zaopatrzenie ortopedyczne (np. indywidualnie dopasowane wkładki do butów) czy rehabilitację. wyrównującą dysbalans ciała.
• Należy często zmieniać pozycję, by nie obciążać kręgosłupa zbyt długim staniem lub siedzeniem, robić przerwy na rozruszanie się i rozciągniecie.
• Dbać o odpowiednią i zróżnicowaną dietę tak, aby nie przybierać zbędnych kilogramów oraz dostarczać organizmowi potrzebne witaminy, minerały i składniki odżywcze.
• W chorobach o podłożu autoimmunologicznym, atakujących stawy lub zaburzających gospodarkę hormonalną regularnie chodzić do lekarza i stosować zalecaną farmakoterapię.
• Korzystać z dobrodziejstw rehabilitacji: masażu, terapii manualnej i fizykoterapii.