Skręcenie kostki – przyczyny, objawy, leczenie skręconej kostki

Skręcenie kostki – jakie są przyczyny?

Skręcenie kostki, fachowo określane jako skręcenie stawu skokowego, to uraz, do którego dochodzi zazwyczaj w wyniku nieprawidłowego ułożenia stopy względem podłoża. Najczęściej wiąże się z uszkodzeniem więzadeł, które znajdują się po stronie bocznej. Więzadło strzałkowo-skokowe przednie, więzadło strzałkowo-piętowe oraz więzadło strzałkowo-skokowe tylne ulega uszkodzeniu w wyniku ruchu inwersji (nieprawidłowe obciążenie zewnętrznej krawędzi stopy).

Do takiej kontuzji kostki dochodzi najczęściej podczas poruszania się po powierzchni, która jest nierówna, podczas źle wykonanego skoku lub podskoku bądź nieprawidłowego obrotu na stopie. Rzadko natomiast jesteśmy narażeni na ruch ewersji (obciążenie wewnętrznej krawędzi stopy) oraz na uraz bezpośredni.

Stopień uszkodzenia więzadeł może być różny: od uszkodzenia minimalnego przez nieznaczne uszkodzenie włókien więzadłowych, aż po zerwanie więzadła. Czas leczenia skręcenia kostki i to jak długo opuchlizna kostki będzie się utrzymywać,zależy od zaawansowania urazu.

Zobacz też: Ból kostki – przyczyny bólu w kostce, sposoby leczenia i rehabilitacji

Objawy skręcenia kostki – opuchlizna, ból, krwiak

Skręcona kostka objawy daje zróżnicowane – w zależności od stopnia urazu pojawia się ból przy dotyku lub samoistny, niewielki obrzęk lub wyraźna opuchlizna czy różnych rozmiarów krwiak.

Naciągnięcie stawu skokowego (skręcenie kostki I stopnia) wiąże się ze stosunkowo najmniej nasilonymi dolegliwościami. Te są znacznie bardziej dokuczliwe przy naderwaniu więzadeł (skręcenie kostki II stopnia), natomiast najsilniejsze przy zerwaniu więzadeł (skręcenie kostki III stopnia).

Ból kostki i stopy, który nasila się przy próbie ruchu w stawie (np. podczas próby chodzenia), to najbardziej charakterystyczny objaw skręconej kostki. Występuje także obrzęk, który zmienia obrys stawu. Mogą pojawić się siniaki, krwiaki czy wylewy podskórne, które zmieniają barwę skóry.

Dochodzi do niestabilności w stawie skokowym. Dotykając podłoża stopa przyjmuje nienaturalne ustawienie, co może wynikać z towarzyszącego podwichnięcia elementów kostnych.

Kolejny objaw to spuchnięta kostka – dochodzi do obrzęku okolicy stawu. Opuchlizna może się zwiększać, dlatego trzeba pamiętać o elewacji stopy, czyli podtrzymywaniu jej w pozycji uniesionej (do tego celu można wykorzystać np. poduszkę czy zwinięty koc). Niekiedy pojawia się zaczerwienienie, a okolica stawu może być ucieplona, co ułatwia rozpoznanie skręcenia kostki.

Czytaj również: Kostniak zatok – co to jest? Przyczyny, objawy i leczenie kostniaka zatokowego

Skręcenie stawu skokowego a niestabilność i złamanie

Wiele osób, bagatelizując kontuzję lub nie wiedząc, gdzie się udać ze skręconą kostką, zaniedbuje leczenie, narażając się na powikłania. Powikłaniami nazywamy dolegliwości, które mogą pojawić się wskutek przebytego urazu, nieprawidłowego leczenia czy operacji. Okazuje się, że domowe sposoby na skręcenie kostki, tak często stosowane przed pacjentów, nie sprawdzają się w każdym przypadku, a ich stosowanie może prowadzić do długotrwałego ograniczenia aktywności ruchowej.

Jednym z najczęstszych powikłań jest przewlekła niestabilność stawu skokowego. Jest to zaburzenie funkcjonalne, które powoduje „niepewność stawową” i doprowadza między innymi do nawracających skręceń, a także przyczynia się do szybszego powstawania zmian zwyrodnieniowych, czynnościowych i zniekształcających staw, co znacznie obniża sprawność w życiu codziennym.

Po skręceniu stawu skokowego leczonym operacyjnie i z zastosowaniem unieruchomienia w formie gipsu może dojść do przykurczy mięśniowych, zaników, a także znacznego obniżenia zakresu ruchu w stawie. Wewnątrz stawu pojawiają się czasem blizny, które mogą wywołać bardzo dokuczliwy ból.

Kolejnym powikłaniem, które może wynikać ze skręcenia nogi w kostce, jest złamanie powierzchni stawowej kości. Urazy te czasami są niezauważalne na zdjęciu RTG i mogą prowadzić do niszczenia stawu oraz powstawania zmian zwyrodnieniowych.

Skręcona kostka – leczenie domowe

Objawy skręcenia stawu skokowego, które mogą wystąpić, wymagają odpowiedniej diagnozy i – czasem – specjalistycznej interwencji. Warto wtedy wykonać prześwietlenie stawu i poddać się badaniu fizykalnemu. Jednak okres bezpośrednio po urazie jest najważniejszy – wówczas należy postępować zgodnie z zasadą RICE (od angielskich słów: rest, ice, compression, elevation):

• R – odpoczynek (ograniczenie ruchów w stawie powodujących ból i obrzęk kostki lub stopy),
• I – lód (zimne okłady na kostkę pozwalają lepiej kontrolować obrzęk, ból i napięcie mięśniowe),
• C – ucisk (zmniejszy obrzęk i dolegliwości),
• E – uniesienie (poprawia krążenie).

Unikać należy natomiast: maści o właściwościach rozgrzewających, gorących kąpieli, ciepłych okładów i dużego obciążenia stopy. Z pewnością przyspieszy to moment, kiedy zejdzie opuchlizna po skręceniu kostki i stopa powróci do sprawności.

Poważniejsze uszkodzenia stawu skokowego mogą wymagać interwencji chirurgicznej, co wiąże się przede wszystkim z długim unieruchomieniem (stabilizator stawu skokowego) oraz właściwie dobraną rehabilitacją w późniejszym czasie. W rekonstrukcji zerwanego więzadła wykorzystuje się najczęściej własny przeszczep. Dzięki temu staw odzyskuje pełną stabilność, utrzymując jednocześnie odpowiedni zakres ruchomości w stawie.

Rehabilitacja i profilaktyka urazu stawu skokowego

Główne cele rehabilitacji skręconego stawu skokowego to: odzyskanie pełnego, fizjologicznego ruchu w stawie, odbudowa więzadeł, uzyskanie stabilności w stawie między innymi poprzez wzmocnienie mięśni kończyn dolnych, poprawa propriocepcji (czucie głębokie) oraz koordynacji. Pozwoli to zabezpieczyć staw przed kolejnymi urazami i przyspieszy powrót do pełnej sprawności.

W tym celu stosuje się najczęściej kinezyterapię, której ideą są ćwiczenia ruchowe, oraz fizykoterapię, w której na organizm oddziałuje się poprzez rozmaite bodźce fizyczne. Rynek medyczny oferuje również zastosowanie odpowiedniego zaopatrzenia ortopedycznego w formie stabilizatorów na kostkę, opasek elastycznych, ściągaczy, aby zapewnić komfort w funkcjonowaniu i zapewnić lepszą stabilność stawu, który doznał urazu.

Stosowanie odpowiedniej profilaktyki zmniejszy ryzyko powstawania urazów kostki (stawu skokowego), takich jak skręcenie, stłuczenie czy zwichnięcie. Należy wspomnieć tu m.in. o odpowiedniej rozgrzewce i rozciąganiu (stretchingu) przed każdą aktywnością fizyczną.

Dobrym rozwiązaniem jest także noszenie odpowiednich butów i wkładek, które przyczyniają się do zachowania prawidłowego ruchu w stawie, zmniejszając tym samym przeciążenia występujące podczas aktywności. Pomoże również odpowiedni trening, ukierunkowany na poprawę stabilizacji i koordynacji stawu.