Palce młotkowate – leczenie, ćwiczenia, operacja

Czym jest palec młotkowaty?

Palce młotkowate to zniekształcenie dotyczące palców stóp od II do V. Palce te zbudowane są z trzech paliczków - bliższego, środkowego i dalszego. Pomiędzy nimi znajdują się stawy: międzypaliczkowy bliższy pomiędzy paliczkiem bliższym i środkowym oraz międzypaliczkowy dalszy między paliczkiem środkowym i dalszym.

W wymienionej deformacji dochodzi do przykurczu zgięciowego w obrębie stawu międzypaliczkowego bliższego oraz przeprostu w stawie międzypaliczkowym dalszym. Wyróżnia się deformacje utrwalone, kiedy palec na stałe jest zniekształcony oraz takie, gdzie możliwa jest ich korekcja bierna (np. przez osobę badającą).

Palec młotkowaty najczęściej dotyczy palca drugiego i występuje przede wszystkim u kobiet oraz u osób z tzw. stopą grecką, gdzie palec ten jest najdłuższy.

Palec młotkowaty – jakie są przyczyny deformacji palców?

Jakie są przyczyny powstawania palców młotkowatych? Do deformacji tej dochodzi bardzo często z powodu źle dobranego obuwia – za mały rozmiar czy zły fason. Kiedy buty są zbyt wąskie i ciasne, uciskają palce i pchają je do tyłu, co sprzyja powstawaniu przykurczu zgięciowego w stawie międzypaliczkowym bliższym.

Inną przyczyną mogą być haluksy – powodują one, że paluch przesuwa się w stronę palców II-V i niejako wymusza nieprawidłowe ich ustawienie.

Często przyczyną powstawania palców młotkowatych jest nieprawidłowa motoryka chodu i nierównomierne obciążanie stóp. Zjawisko to występuje np. u kobiet noszących buty na wysokim obcasie, ponieważ nadmiernie obciążane jest wtedy przodostopie. Zniekształcenie to często występuje u osób chorych na reumatoidalne zapalenie stawów. Obok halluksów jest to jedna z najczęściej występujących deformacji.

Palec młotkowaty – objawy

Główne objawy, jakie towarzyszą palcom młotkowatym, to:

• odcisk na grzbiecie palca (nad stawem międzypaliczkowym bliższym),
• ból i zaczerwienienie palca,
• ból w czasie ruchu palcem,
• ból stopy i przodostopia
• modzel (nagniotek) u podstawy palca, czyli w miejscu, gdzie palec łączy się ze stopą,
• u osób z zaawansowaną deformacją może występować metetarsalgia, czyli ból pod głową kości śródstopia zajętego palca.

Wszystkie wymienione objawy są uciążliwe dla chorego i uniemożliwiają noszenie krytego obuwia. Dodatkowo zwiększa się prawdopodobieństwo wrastania paznokcia w palcach stóp, w których występuje deformacja.

U osób z zaawansowaną deformacją palców może dojść do podwichnięcia lub zwichnięcia stawu śródstopno-palcowego i do zmian zwyrodnieniowych w stopie.

Palec młotkowaty – ćwiczenia, wkładki, kliny

W początkowym stadium może wystarczyć noszenie odpowiednio dobranego obuwia, a konkretnie butów na płaskim obcasie. Ważne jest, aby nie nosić butów ze zwężanymi noskami, ponieważ sprzyja to powstawaniu deformacji. Kiedy nad stawem pojawi się bolesny odcisk można zastosować osłonki na palce z miękkiego tworzywa, co zmniejszy tarcie i ochroni bolesne miejsce.

Kiedy występuje metatarsalgia, stosuje się wkładki ortopedyczne, które mają na celu odciążenie głowy kości śródstopia. Jeśli palce na siebie nachodzą, można wykorzystać kliny międzypalcowe, które je rozdzielą i spowodują, że nie będą się o siebie ocierały (osłona). Dostępne są też specjalne wkładki.

W początkowych stadiach deformacji, kiedy przykurcz nie jest jeszcze utrwalony, warto wykonywać ćwiczenia rozciągające. Poprawią one zakres ruchu w zmienionych stawach, opóźnią rozwój zniekształcenia.

Palce młotkowate a operacja

W przypadkach, kiedy nie jest możliwa bierna korekcja palca, deformacja jest już utrwalona, należy rozważyć leczenie operacyjne. Jak wygląda operacja palców młotkowatych?

Lekarz usuwa zmienione chorobowo powierzchnie stawowe, a w ich miejsce wstawia implant. Należy pamiętać, że deformacji stopy towarzyszy często paluch koślawy (halluks), dlatego żeby operacja dała pożądany efekt i żeby deformacje nie powstały na nowo, należy zoperować w jednym czasie obie zmiany.

Jak zapobiegać powstawaniu palców młotkowatych?

Osobom, u których nie występują palce młotkowate lub u których zostaną zauważone pierwsze symptomy ich powstawania, należy zwrócić uwagę na to, że ryzyko wystąpienia deformacji w stopie zmniejszy:

• zmiana obuwia, a konkretnie noszenie obuwia z szerokim noskiem i na płaskim obcasie (maksymalnie 3 cm),
• obuwie mające miękką i grubą podeszwę,
• zastosowanie ortezy lub wkładek, jak np. żelowe wkładki pod przodostopie lub osłonki na palce zapobiegające ich obcieraniu.