Kostniak zatok – co to jest? Przyczyny, objawy i leczenie kostniaka zatokowego

Kostniak zatok – przyczyny

Co to jest kostniak? Mianem tym określane są nowotwory łagodne wywodzące się z komórek tkanki kostnej. Są to guzy występujące dość często. Znaleźć je można w kościach wszystkich części organizmu.

Kostniaki zatokowe zaliczane są do guzów twarzoczaszki. Lokalizują się w obrębie zatok przynosowych lub w ich bezpośrednim sąsiedztwie – najczęściej w zatokach położonych powyżej nosa. Należy tu wymienić kostniaka zatoki czołowej lub kostniaka w sitowiu, mieszczącego się w bocznej ścianie jamy nosowej.

Przyczyny powstania większości tych łagodnych guzów zatok przynosowych nie udaje się ustalić. W niektórych jednak przypadkach rozwijają się one na podłożu określonych zaburzeń genetycznych. Wymienić tu należy zwłaszcza zespół Gardnera , należący do tzw. polipowatości rodzinnych. Kostniaki zatok towarzyszą mnogim polipom gruczolakowym jelita grubego.

Czytaj również: Guzek za uchem, powiększone węzły chłonne za uchem

Objawy kostniaków zatokowych

W znacznej części przypadków kostniaki w zatokach nie wywołują żadnych objawów, które mogłyby nasuwać podejrzenie ich obecności. Jeśli dolegliwości wystąpią, są one związane głównie z wpływem rozrastającego się guza na otaczające tkanki, np. ze zmianą lokalnych stosunków anatomicznych, jak również z drażnieniem wyściełającej zatoki błony śluzowej.

Wśród objawów towarzyszących obecności tego łagodnego nowotworu zatok wymienić można nawracające, nasilające się bóle głowy spowodowane uciskiem rozrastającego się guza na okoliczne tkanki.

Objawem może być też nawracające zapalenie zatok przynosowych , u podłoża którego z jednej strony leżeć może utrudnienie odpływu wydzieliny z zatok do jamy nosowej, a z drugiej drażniący wpływ samego guza na błonę śluzową.

W przypadku rozrostu guza w kierunku skóry możemy mieć również do czynienia z twardą masą, wyczuwalną pod skórą w rzucie zatok.

Inne, rzadkie objawy kostniaka zatok, związane z lokalnym rozrostem dolegliwości to np. jednostronny wytrzeszcz spowodowany uciskiem guza na tkanki oczodołu czy uszkodzenie opony twardej, skutkujące wyciekiem płynu mózgowo-rdzeniowego.

Przeczytaj: Torbiel w zatoce, jak leczyć torbiele zatok?

Kostniak w zatoce – badania

Ponieważ kostniak zatok przynosowych zwykle nie wywołuje dolegliwości, wykrywa się go często przez przypadek – przy okazji wykonywania badań obrazowych z innych przyczyn.

Najczęściej zmiany o charakterze kostniaka uwidaczniają się na zdjęciach RTG (np. na pantomogramie zleconym przez dentystę w celu zaplanowania leczenia stomatologicznego) oraz w badaniu TK lub MRI nosa i zatok przynosowych.

Mimo że wiele przypadków kostniaków nie wymaga podjęcia leczenia, uwidocznienie zmiany w zatokach mogącej świadczyć o obecności kostniaka wymaga przeprowadzenia diagnostyki. Ukierunkowana jest ona przede wszystkim na wykluczenie procesu złośliwego i odróżnienie od innych zmian mogących wyglądać podobnie (np. dysplazja włóknista kości czy mięsak kości).

Diagnostyka różnicowa w przypadku kostniaka zatok polega na dokładnej analizie obrazu radiologicznego (w tym cech, takich jak umiejscowienie guza, jego wielkość, kształt i zmiany w badaniach kontrolnych).

Definitywne ustalenie diagnozy możliwe jest po wycięciu zmiany i poddaniu jej badaniu histopatologicznemu. W przypadku decyzji o niepodejmowaniu leczenia ustala się indywidualny harmonogram kontrolnych badań obrazowych, które umożliwiają ocenę dynamiki rozwoju guza zatok.

Czytaj również: Katar z krwią – jakie są przyczyny krwi w katarze?

Jak wygląda leczenie kostniaków zatokowych?

Nie ma zgodności co do jednego, najlepszego sposobu leczenia kostniaków zatok. Kontrowersje budzi zwłaszcza postępowanie z guzami bezobjawowymi. Najczęściej zmiany takie pozostawia się bez leczenia i poddaje się okresowej kontroli.

Leczenia wymagają natomiast wszystkie przypadki objawowych guzów w zatokach oraz zmiany o cechach rozrostu złośliwego. W przypadku wystąpienia objawów związanych z odpływem wydzieliny z zatok można podjąć próbę leczenia zachowawczego.

Niepowodzenie takiego postępowania stanowi wskazanie do usunięcia zmiany. Dokonać tego można przy użyciu technik endoskopowych lub metodą chirurgii otwartej. Sposób wykonania zabiegu zależy od umiejscowienia guza, jego wielkości oraz preferencji pacjenta i chirurga.

Czytaj również: Ucho pływaka – przyczyny, objawy, leczenie, zapobieganie