Hiperlordoza lędźwiowa – objawy, ćwiczenia, rehabilitacja

Co to jest hiperlordoza?

Hiperlordoza lędźwiowa to jedna z wad postawy ciała. Oznacza nadmierną lordozę, czyli zwiększone wygięcie odcinka lędźwiowego do przodu, poza zakres fizjologiczny. Wady postawy ciała to złożony problem medyczny, którego przyczyny mogą być różnorodne. Część z nich ma podłoże wrodzone, związane z wadami układu kostno-mięśniowego (np. achondroplazja, nieprawidłowe ustawienie kości krzyżowej, sakralizacja).

Inne natomiast są nabyte w czasie życia jako następstwo np. schorzeń narządu ruchu, przebytych urazów, siedzącego trybu życia, złej postawa ciała, otyłości brzusznej lub niewłaściwej aktywności fizycznej.

Pogłębiona lordoza lędźwiowa – objawy

Osoba z nadmierną lordozą lędźwiową ma charakterystyczną sylwetkę ciała. Przede wszystkim wraz z wygięciem lędźwi do przodu rośnie przodopochylenie miednicy, więc brzuch jest wystający, a pośladki robią się uwypuklone. Zmiany dotyczą w dużym stopniu tkanek miękkich okolicy lędźwiowej kręgosłupa oraz miednicy.

Część mięśni rozciąga się i osłabia (mięśnie brzucha, mięsień pośladkowy wielki, mięsień kulszowo-goleniowy), a inne skracają się i nadmiernie napinają (mięsień prostownik grzbietu odcinka lędźwiowego, mięsień czworoboczny lędźwi, mięsień biodrowo-lędźwiowy oraz mięsień prosty uda).

Zaburzenia napięcia mięśniowego mogą powodować silne dolegliwości bólowe okolicy dolnego odcinka kręgosłupa (ból w dole pleców), miednicy czy stawów biodrowych. Nadmierne wygięcie kręgosłupa lędźwiowego wpływa również na narządy w jamie brzusznej (mogą być one uciśnięte) – dlatego skutkiem hiperlordozy mogą być zaburzenia trawienia, oddawania moczu lub stolca czy problemy menstruacyjne.

Diagnozuje się również – choć rzadziej – inną wadę postawy, którą jest hiperlordoza szyjna. Naturalne wygięcie kręgosłupa staje się zbyt głębokie, co także może powodować dolegliwości bólowe w okolicy szyi i karku.

Hiperlordoza lędźwiowa – leczenie

Operację wykonuje się sporadycznie. Skrzywienie musi być bardzo znaczne i dawać bardzo silny ból pleców, uniemożliwiający normalne funkcjonowanie. Bywa, że specjaliści zalecają noszenie gorsetu ortopedycznego. Przed podjęciem leczenia należy doprowadzić do normowagi, ponieważ zbędne kilogramy utrudniają leczenie każdej choroby układu ruchu.

Głównym elementem terapii są ćwiczenia korekcyjne. Po dokładnym zbadaniu pacjenta, dokonaniu oceny siły i rozciągnięcia mięśni oraz sprawdzeniu ruchomości w stawach kręgosłupa oraz stawach obwodowych planujemy terapię. W przypadku hiperlordozy należy wziąć pod uwagę: \

• ćwiczenia rozciągające (dotyczą mięśni skróconych i nadmiernie napiętych),
• ćwiczenia wzmacniające (mięśnie osłabione i rozciągnięte),
• ćwiczenia, które uczą przyjmować i utrzymywać prawidłową postawę ciała (dbamy o ustawienie głowy, dobrą linię barków, podciągnięcie miednicy i wciągnięcie brzucha oraz proste ustawienie nóg),
• ćwiczenia oddechowe (dotlenią organizm i poprawią samopoczucie).

Ćwiczenia należy wykonywać we właściwy sposób, którego uczy fizjoterapeuta. Dobrze, aby miednica była odpowiednio ustabilizowana, ponadto najlepiej ćwiczyć w pozycjach niskich i bezpiecznych. Podczas treningu można obserwować swoją sylwetkę w lustrze, aby od razu się korygować i właściwie wykonywać ćwiczenia. Jeśli hiperlordozie towarzyszą dolegliwości bólowe oraz ograniczenia ruchomości w stawach, warto spróbować również innych metod terapii, działających przeciwbólowo oraz wspomagających proces korekcyjny.

Nieleczona pogłębiona lordoza lędźwiowa ciała niesie za sobą groźne dla układu kostno-mięśniowego skutki. Zmiany zwyrodnieniowe, zesztywnienie odcinka lędźwiowego w nadmiernej lordozie czy dyskopatia na skutek nierównowagi mięśniowej to tylko przykładowe efekty zaniedbania wad postawy ciała.

Nadmierna lordoza lędźwiowa – rehabilitacja i fizjoterapia

Praca na mięśniach nie jest łatwym zadaniem dla terapeuty. Ćwiczenia są najważniejszym elementem korekcji wady, ale niekiedy wskazane jest zastosowanie również innych metod terapii, które wspomogą zwłaszcza rozluźnienie mięśni i powięzi. Można wykorzystać w takich przypadkach terapię tkanek miękkich, rozluźnianie punktów spustowych oraz poizometryczną relaksację mięśni.

Jeżeli tkanki są nadmiernie rozciągnięte i osłabione, warto sięgnąć po techniki energizacji mięśni. Środkiem wspomagającym jest również klasyczny masaż – może mieć on działanie rozluźniające lub pobudzające.

W przypadku zablokowania stawów w kręgosłupie lub stawów obwodowych można zastosować terapię manualną. Wady postawy ciała mogą być również przyczyną silnych dolegliwości bólowych, dlatego można wziąć pod uwagę niektóre zabiegi fizykoterapii, np. magnetoterapię czy krioterapię. Terapię stanowi również regularna i odpowiednia aktywność fizyczna.

Poza ćwiczeniami zleconymi przez fizjoterapeutę, warto uczęszczać chociaż 2 razy w tygodniu na basen, gdyż woda stanowi odciążenia dla kręgosłupa oraz opór dla wykonywanych ruchów. Inne zalecane sporty to np. joga, tai chi, nordic walking lub grupowa gimnastyka (zdrowy kręgosłup).

Ważne jest także to, by wiedzieć jak spać i siedzieć. Nocny wypoczynek powinien być czasem na maksymalne odciążenie odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Można to zapewnić stosując odpowiedni materac (nie może być zbyt miękki) i wybierając pozycję embrionalną lub leżenie na plecach z lekko przyciągniętymi kolanami. Należy wystrzegać się pozycji siedzącej nasilającej nachylenie do przodu, a więc na krawędzi siedziska.

Hiperlordoza – ćwiczenia korekcyjne w domu

Ćwiczyć należy codziennie. Tylko intensywna terapia jest w stanie zatrzymać rozwój wady w naszym kręgosłupie. Aby zmniejszyć hiperlordozę, można wykonywać poniżej podane przykładowe ćwiczenia korekcyjne.

1. W leżeniu na plecach i z rękoma wyprostowanymi wzdłuż tułowia przykładamy odcinek lędźwiowy kręgosłupa do podłogi. Podczas ruchu wykonujemy wdech, przy powrocie do pozycji wyjściowej wydech.
2. W podporze przodem na kolanach, z wyprostowanymi rękoma na podłodze „wciągamy” pępek w kręgosłup, zaokrąglamy odcinek lędźwiowy do góry i robimy popularny „koci grzbiet”. Utrzymujemy taką pozycję przez 10 sekund i wracamy do pozycji wyjściowej.
3. Przysiady – z pozycji stojącej, z wyprostowanymi przed siebie rękoma przechodzimy do przysiadu. Podczas powrotu do stania musimy napiąć brzuch oraz mięśnie pośladkowe i „podwinąć” miednicę do pępka oraz zachować prawidłową postawę ciała. Warto stanąć podczas tego ćwiczenia bokiem do lustra i kontrolować swoją postawę ciała.

Hiperlordoza u dzieci

Wady postawy ciała rozwijają się już w wieku dziecięcym. Na każdym etapie rozwoju dziecka warto obserwować jego rozwój fizyczny oraz sylwetkę ciała. Jeśli zauważymy nawet najmniejszy problem, warto od razu go omówić u specjalisty. Zaleconą gimnastykę korekcyjną najlepiej zacząć jak najszybciej, aby wada się nie rozwinęła lub nie spowodowała patologicznych następstw w innych elementach narządu ruchu.

Terapeuci pracujący z dziećmi mają ciekawe pomysły jak zachęcić małych pacjentów do współpracy i w jaki sposób ich nagradzać za ciężką pracę w gabinecie. Rodzice również powinni współpracować i ćwiczyć regularnie z dziećmi w domu, zachęcać je do innej aktywności fizycznej oraz eliminować czynniki sprzyjające powstawaniu wady pleców.

Elementem terapii jest również korekcja postawy ciała podczas zabawy, zapewnienie właściwego stanowiska do nauki, dbanie o odpowiednią dietę, utrzymanie właściwej wagi ciała oraz zapewnienie odpowiedniej ilości snu w nocy.