Paluch biegacza – co to jest? Przyczyny, objawy, leczenie palucha darniowego

Co to jest paluch biegacza?

Paluch biegacza (inaczej sztywny lub paluch darniowy) jest nieprzyjemnym schorzeniem, często występującym wśród biegaczy lub amatorów innych dyscyplin sportowych, w których dochodzi do nadmiernego zginania stawu śródstopno-paliczkowego palucha, który leży u jego podstawy. Konsekwencją jest jego przeciążenie i zmiany degeneracyjne.

Dochodzi do ograniczenia ruchomości zgięcia grzbietowego stawu, jego usztywnienie oraz bolesnego konfliktu pogrubionego stawu z obuwiem. Choroba dotyczy również ludzi starszych, u których procesy zwyrodnieniowe doprowadzają do bolesnego zesztywnienia tego stawu. Przebieg choroby może być ciężki i długotrwały, dlatego wizyta u specjalisty oraz fizjoterapia są niezbędna, żeby powrócić bez powikłań do dyscypliny sportowej.

Czytaj również: Blokada kręgosłupa – co to jest, działanie, wskazania, przeciwwskazania i skutki uboczne

Jakie są przyczyny palucha darniowego?

Główną przyczyną zapalenia stawu palucha dużego jest powtarzane, zbyt silne zgięcie grzbietowe (do góry) stawu śródstopno-paliczkowego palucha w chwili jego kontaktu z podłożem. Powoduje to silny nacisk paliczka na kość śródstopia oraz rozciągnięcie torebki stawowej oraz więzadeł, co przyczynia się do przeciążeń oraz mikrourazów tkanek miękkich oraz uszkodzenia chrząstki na powierzchniach stawowych.

Inne przyczyny palucha biegacza obejmują:

• silny uraz stawu śródstopno-paliczkowego;
• przeciążenie stopy na skutek nagłego zwiększenie kilometrażu; ciągłe napięcie stóp;
• schorzenia (reumatoidalne zapalenie stawów, jałowa martwica kości śródstopia, dna moczanowa, choroba Charcota);
• niewłaściwe podłoże do biegania (sztuczna trawa, twardy teren), niewłaściwe obuwie;
• inne kontuzje (skręcenie stawu, złamanie, uszkodzenie trzeszczek);
• nadmierna długość palucha;
• przedłużone unieruchomienie stawu;
• spłaszczony kształt głowy pierwszej kości śródstopia;
• predyspozycje rodzinne.

Jakie są objawy palucha biegacza?

Występowanie palucha darniowego wiąże się przede wszystkim z silnym dyskomfortem w okolicy stopy. Charakterystyczny jest ból u podstawy palucha, zwłaszcza podczas przenoszenia masy ciała na przednia część stopy.

Do innych objawów palucha biegacza zalicza się:

• obrzęk i zaczerwienienie okolicy stawu;
• ograniczenie ruchomości stawu, zwłaszcza zgięcia do góry i jego sztywność;
• poszerzenie i zniekształcenie obrysów stawu śródstopno-paliczkowego palucha;
• uszkodzenie torebki i więzadła pobocznego w stawie;
• możliwe złamanie paliczka palucha bądź kości śródstopia.

Podczas badania chorego stawu widoczne jest jego pogrubienie oraz ograniczenie ruchomości. Chód pacjenta jest nieestetyczny; bolesne jest ustawianie stopy z tyłu w fazie wykrocznej, kiedy staw śródstopno-paliczkowy jest zgięty. Aby uciec od bólu, pacjenci przetaczają stopę przez boczną krawędź. Potwierdzeniem diagnozy jest zdjęcie RTG, które pokaże zmiany degeneracyjne oraz charakterystyczne narośle kostne na głowie pierwszej kości śródstopia oraz zwężenie szpary stawowej pomiędzy powierzchniami stawowymi.

Czytaj również: Ostrogi piętowe – przyczyny, objawy, leczenie i domowe sposoby

Jak leczyć paluch biegacza?

Paluch darniowy to schorzenie, które ma charakter postępujący i może doprowadzić do znacznego uszkodzenia i zesztywnienia stawu oraz ograniczenia funkcji stopy, dlatego leczenie jest niezbędne. Obejmuje ono:

• zastosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np. diclofenak, ketoprofen, ibuprofen), w przypadku znacznych dolegliwości bólowych stosuje się blokady do bolesnego stawu;
• zabiegi fizykalne (np. krioterapia, laseroterapia, ultradźwięki, pole magnetyczne);
• rozluźnianie stopy (masaż ręczny, masaż wirowy);
• terapię manualną (np. mobilizację stawu);
• kinesiotaping – zalecana jest aplikacja zabezpieczająca nadmierne zgięcie stawu śródstopno-paliczkowego plaucha;
• stosowanie odpowiedniego obszernego i elastycznego obuwia o twardej, wyprofilowanej podeszwie;
• stosowanie specjalnych wkładek do butów, których celem jest zmniejszenie ruchomości w stawie śródstopno-paliczkowym palucha; wkładki mają różne stopnie twardości oraz kształty pasujące do kształtu palucha i profilu stopy.

Czy operacja jest konieczna?

Przy zaawansowanych zmianach ostatecznym sposobem leczenia palucha biegacza jest operacja, której metoda zależy od stanu chrząstki i funkcji czynnościowej stawu. Podczas zabiegu usuwa się narośle kostne na powierzchniach stawu śródstopno-podeszwowego, co poprawi zakres ruchu i zmniejszy ból stopy. Można również usztywnić staw śródstopno-paliczkowy palucha. Rzadziej stosuje się endoprotezy stawów śródstopno-paliczkowych palucha, gdyż badania wskazują na duży odsetek powikłań po zabiegu. Po operacji wskazane jest oszczędzanie operowanej stopy przez 4 do 6 tygodni.

U osób, u których schorzenie zostało zaleczone rehabilitacją lub u tych, którzy mają przeciążony staw śródstopno-paliczkowy, a nie chcą zrezygnować z aktywności fizycznej, paluch biegacza może występować częściej. Z tych przyczyn zaleca się profilaktyczne stosowanie kinesiotapingu w celu ograniczenia zgięcia i odciążenie stawu lub specjalnych wkładek do obuwia sportowego.

Czytaj również: Guzki Schmorla – co to jest? Przyczyny, objawy, leczenie, czy guzki Schmorla są groźne?