Dyskopatia lędźwiowa – przyczyny, objawy, leczenie, operacja, ćwiczenia, rehabilitacja, zapobieganie

Dyskopatia kręgosłupa lędźwiowego – jakie są przyczyny?

Pacjenci, często pytają, co to jest dyskopatia. Mianem tym określa się patologię dotyczącą krążka międzykręgowego. Jest to struktura potocznie określana jako dysk, izolująca sąsiadujące ze sobą trzony kręgów. W warunkach prawidłowych galaretowata struktura nazywana jądrem miażdżystym otoczona jest włóknistym pierścieniem fiksującym ją między elementami kostnymi, co umożliwia właściwe pełnienie funkcji amortyzującej i umobilniającej struktury kręgosłupa.

Wraz ze starzeniem się organizmu dochodzi do stopniowego włóknienia krążków międzykręgowych, a co za tym idzie – tracą one swoją elastyczność i wytrzymałość. Czasem może dojść do uszkodzenia ciągłości pierścienia włóknistego i wydostania się substancji galaretowatej do kanału kręgowego.

W ten sposób tworzy się przepuklina kręgosłupa. Budowa anatomiczna ciała człowieka sprawia, że wszelkie obciążenia czy wstrząsy rozkładają się wzdłuż pleców nierównomiernie, najsłabiej wywierając wpływ na odcinek szyjny, a najmocniej na lędźwie. A ponieważ to właśnie siły wywierane na krążek międzykręgowy sprzyjają jego uszkodzeniom, w praktyce najczęściej mamy do czynienia z dyskopatią lędźwiową nazywaną również przepukliną jądra miażdżystego.

Dyskopatia lędźwiowa – objawy neurologiczne i inne

Pierwszym i najpowszechniejszym objawem dyskopatii lędźwiowej jest ból na dole pleców. Równocześnie ból kręgosłupa lędźwiowego stanowi jeden z częściej zgłaszanych przez pacjentów problemów zdrowotnych, zwłaszcza w grupie osób w wieku średnim i starszych.

Dolegliwości mogą mieć różną etiologię, przy czym ważne, aby prawidłowo rozpoznać źródło bólu pleców. Objawy mogą mieć swoją przyczynę w chorobach narządowych (mówimy wtedy o promieniowaniu bólu), pochodzić z różnych elementów układu kostno-szkieletowego lub bezpośrednio wynikać z patologii krążka międzykręgowego. Również niektóre schorzenia ogólnoustrojowe, zwłaszcza te o przewlekłym czasie trwania, mogą stać się przyczyną powstawania patologii i bólu kręgosłupa lędźwiowego.

W jaki sposób właściwie rozpoznać źródło bólu i jakie objawy mogą świadczyć o tym, że dolegliwości wynikają z przepukliny lędźwiowej?

Celem prawidłowego rozpoznania choroby zwraca się uwagę na takie objawy, jak:

• ostry i przewlekły ból kręgosłupa,
• ból na dole pleców, który promieniuje wzdłuż biodra, pośladka, nogi oraz do palców i stopy,
• zwiększone napięcie mięśni kręgosłupa,
• niedowłady mięśniowe,
• jednostronne drętwienie dystalnych części kończyny dolnej, uczucie mrowienia wzdłuż przebiegu uciśniętego nerwu (objawy neurologiczne dyskopatii lędźwiowej mogą różnić się w zależności od zajętego odcinka – L4, L5, S1).

Innym objawem przepukliny lędźwiowej jest ból, który ulega złagodzeniu podczas leżenia, a wzmaga się w trakcie próby chodzenia. zmniejsza się w czasie leżenia, nasila podczas chodzenia. Przy dużym nasileniu zmian – osłabienie siły mięśniowej, a nawet zanik mięśni.

Przepuklina lędźwiowa – leczenie dyskopatii

U zdecydowanej większości pacjentów stosuje się leczenie zachowawcze. W pierwszej fazie choroby, przy nasilonym stanie zapalnym skuteczne może być podanie preparatu należącego do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Leki z tej grupy wykazują działanie objawowe dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym i przeciwgorączkowym. Po złagodzeniu stanu ostrego zaleca się rehabilitację kręgosłupa lędźwiowego poprzez ćwiczenia ruchowe (zwłaszcza w odciążeniu) i fizykoterapię.

Przyczynowe leczenie dyskopatii lędźwiowej ma znaczenie nie tylko dla doraźnego łagodzenia bólu na dole pleców, ale również ma udowodnione działanie prewencyjne przed powstawaniem nowych zmian w przyszłości. Właściwie dobrany zestaw ćwiczeń na kręgosłup pomaga wzmocnić mięśnie pleców, które mogą przechwytywać część energii kinetycznej i zmniejszać przeciążenia, jakim poddawany jest kręgosłup.

Mają one prawdopodobnie także wpływ na poprawę ukrwienia tkanek przykręgosłupowych, a tym samym wspomagają transport substancji odżywczych do krążka międzykręgowego, co może przyczyniać się do jego lepszej regeneracji i wzrostu wytrzymałości.

Dyskopatia lędźwiowa – operacja

Leczenie chirurgiczne proponuje się pacjentom bardzo rzadko i tylko w najcięższych przypadkach. Operacja polegająca na całkowitym usunięciu uszkodzonego krążka międzykręgowego może przynieść ulgę, jednak jest leczeniem mocno inwazyjnym, a pacjenci nie zawsze zadowoleni są z efektów. W przypadkach zmian mniej zaawansowanych podejmuje się próby leczenia mikrochirurgicznego lub nawet przezskórnego usuwania zmian.

Wciąż jednak za najskuteczniejszą metodę, stanowiącą złoty standard w leczeniu objawów przepukliny lędźwiowej, uważa się ćwiczenia fizyczne i odpowiednią rehabilitację ruchową.

Dyskopatia lędźwiowa – ćwiczenia, rehabilitacja, jak spać?

Bardzo dobrym sposobem domowego leczenia dyskopatii lędźwiowej będzie regularną aktywność fizyczną, a zwłaszcza ćwiczenia ogólnorozwojowe, ćwiczenia na kręgosłup lędźwiowy oraz wysiłek w odciążeniu, wspomagający poprawę ukrwienia oraz umobilnianie mięśni przykręgosłupowych przy jednoczesnej prewencji uszkodzeń krążków międzykręgowych.

Bardzo ważna jest również pozycja, w jakiej śpi chory z przepukliną lędźwiową. Poleca się spanie na plecach. Pod nogami należy umieścić na wysokiej poduszce. Trzeba pamiętać o prawidłowym wstawaniu z pozycji leżącej. Tak naprawdę to sam chory musi znaleźć odpowiednią dla siebie pozycję, która nie będzie wpływać na ból kręgosłupa podczas spoczynku.

Przepuklina jądra miażdżystego – jak zapobiegać?

U pacjentów z dyskopatią kręgosłupa zwraca się szczególną uwagę na profilaktykę zdrowotną i podkreśla jej znaczenie w przeciwdziałaniu tworzenia nowych zmian lub pogłębiania już obecnych przepuklin. Wśród najistotniejszych elementów profilaktyki bólu kręgosłupa wymienia się: wspomniane wyżej ćwiczenia na kręgosłup lędźwiowy oraz właściwą higienę życia i środowiska pracy, a w szczególności zwracanie uwagi na przyjmowanie prawidłowej postawy ciała.

Bardzo ważne jest, aby zrozumieć znaczenie aktywności fizycznej i właściwej profilaktyki dyskopatii kręgosłupa celem ochrony przed następstwami choroby i zwiększaniem nasilenia objawów – od bólu w lędźwiach, po o wiele poważniejsze zaburzenia czucia skórnego wzdłuż przebiegu uciśniętego nerwu, czy w końcu zaniki mięśniowe.

Każdy pacjent z dyskopatią w kręgosłupie lędźwiowym powinien zdawać sobie sprawę z tego, że rehabilitacja i ćwiczenia ruchowe mogą zmniejszać ból pleców, czasem nawet całkowicie go eliminując, ale nie leczą przyczyny choroby, dlatego tak ważne jest, aby wdrożona profilaktyka stała się nawykiem na całe życie.

Czytaj również: Torbiel jądra – przyczyny, objawy, leczenie. Czy torbiel jądra jest groźna?