Lumbago – co to jest, jakie są przyczyny, objawy i jak leczyć?

Lumbago – co to jest?

Lumbago, inaczej heksenszus, postrzał, zespół bólowy krzyża, zespół bólowy odcinka lędźwiowego-krzyżowego kręgosłupa, charakteryzują głównie dolegliwości bólowe w okolicy lędźwiowej i krzyżowej kręgosłupa. Schorzenie zazwyczaj obniża znacznie komfort życia, codziennie funkcjonowanie oraz zmniejsza sprawność fizyczną. Długotrwały ból w krzyżu na dole pleców potrafi wywołać powikłania, dlatego szybka interwencja lekarska, bądź fizjoterapeutyczna, jest tu niezmiernie ważna.

Choć niekiedy mamy też do czynienia z lumbago szyjnym lub piersiowym, to odcinek lędźwiowy kręgosłupa jest miejscem, gdzie dochodzi do największych obciążeń, czy to podczas pracy zawodowej, ciągłego siedzenia, pracy fizycznej, czy chociażby przy wykonywaniu zwykłych czynności dnia codziennego. Szacuje się, że znaczna część populacji przebyła lumbago przynajmniej raz w życiu. Najczęściej dotyka osób w wieku od 30. do 55. roku życia. Jeżeli chodzi o lumbago i to ile trwa, odpowiedzieć należy, że towarzyszące objawy potrafią dokuczać od kilku dni do kilku tygodni, lecz najczęściej ustępują po upływie 6–8 tygodni.

Należy też wskazać też różnice między lumbago a rwą kulszową. Postrzał związany jest z czasowym obrzękiem jądra miażdżystego, a silny ból w krzyżu nie promieniuje do nogi i stopy (tak jak w przypadku drugiej jednostki chorobowej).

Czytaj również: Ból brzucha i pleców

Lumbago – przyczyny postrzału lumbago

Zdecydowanie najczęściej powodem wystąpienia lumbago są nieznaczne, stosunkowo łagodne schorzenia, które pozwalają na szybki powrót do sprawności przy zastosowaniu odpowiedniego postępowania. Do najczęstszych przyczyn lumbago zalicza się:

• wzmożone napięcie mięśni kręgosłupa;
• drobne urazy okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa;
• nieprawidłową postawę podczas czynności dnia codziennego;
• przeciążenia odcinka lędźwiowego kręgosłupa, wynikające z nieprawidłowego schylania (pojawia się ból w odcinku lędźwiowym przy schylaniu), podnoszenia, dźwigania, czy długotrwałego stania;
• gwałtowne ruchy skrętne oraz długotrwała nieprawidłowa pozycja siedząca;
• brak aktywności fizycznej;
• słaby gorset mięśniowy;
• otyłość.

Na pojawienie się postrzału kręgosłupa wpływ może mieć wystąpienie poważniejszych schorzeń, takich jak: dyskopatia, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa (zwyrodnienie kręgosłupa), ból mięśniowo-powięziowy, rwa kulszowa, korzonki, dysfunkcje stawu krzyżowo-biodrowego, naciągnięcia mięśni, złamania wynikające z przebiegu osteoporozy, nowotwory (bardzo rzadko lecz nie należy tego ignorować i od razu wykluczać).

Niekiedy mamy też do czynienia z lumbago w ciąży. Przyczyną jest tu większe obciążenie kręgosłupa, zmiany hormonalne lub zwyrodnienia, które wymagają leczenia.

Zobacz też: Ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do nóg

Lumbago – objawy postrzału kręgosłupa

W przypadku postrzału lumbago dolegliwości może być wiele. W głównej mierze ich charakter zależy od przyczyn, które wywołują heksenszus.

Najczęściej jednak głównymi objawami lumbago są:

• samoistne dolegliwości bądź ból pleców przy chodzeniu, podczczas schylania, dźwigania; pojawia się ostry ból okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa;
• sztywność mięśniowa dolnej części pleców;
• ból na dole pleców w nocy powodujący bezsenność;
• kompensacyjne ułożenie ciała (ucieczka od bólu);
• uczucie mrowienia nóg,
• drętwienie kończyn.

Ból okolicy lędźwiowo-krzyżowej może powodować problemy z chodzeniem, siedzeniem, staniem. Ograniczona jest ruchomość kręgosłupa. Dochodzi do osłabiania, a czasem nawet do zaniku mięśni. Bólowi kręgosłupa na dole przy lumbago towarzyszą zaburzenia czucia oraz przykurcze mięśniowe.

Lumbago – leczenie – jak sobie pomóc?

Jak leczyć lumbago? Terapia zależy przede wszystkim od występujących objawów oraz przyczyn ich wystąpienia. W większości przypadków stosuje się leczenie objawowe (nieinwazyjne), które pozwala w bardzo szybkim czasie przynieść ulgę w cierpieniu i znacznie zmniejszyć dolegliwości towarzyszące lumbago.

W leczeniu lumbago wykorzystywana jest ponadto farmakoterapia w postaci leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, czasem też rozkurczających, aby wpłynąć na rozluźnienie mięśni.

W przypadku lumbago fizjoterapia daje najlepszy efekt leczniczy. Wykorzystuje ona głównie różne formy masażu, w celu rozluźnienia tkanek miękkich, rozluźnianie mięśniowo-powięziowe, pozycje złożeniowe, przynoszące ulgę, oraz zabiegi z zakresu fizykoterapii, takie jak: leczeniem zimnem (w początkowym okresie) oraz ciepłem (po zakończeniu okresu ostrego), laseroterapia, magnetoterapia, czy elektroterapia.

Duży wpływ po znacznym zmniejszeniu się dolegliwości związanych z lumbago mają ćwiczenia ruchowe, które pozwolą wzmocnić gorset mięśniowy oraz zwiększyć stabilizację w odcinku lędźwiowym kręgosłupa.

Niekiedy w przypadku lumbago leki czy fizjoterapia nie są wystarczające. Pojawiają się niepokojące objawy i powikłania. Stosuje się wówczas zabiegi operacyjne, ale wymaga to odpowiedniej diagnozy lekarskiej i znalezienia dokładnej przyczyny występowania bólu krzyża.

Czytaj również: Torbiel jądra – przyczyny, objawy, leczenie. Czy torbiel jądra jest groźna?

Lumbago – leczenie domowe

Profilaktyka w przypadku występowania lumbago i bólu kręgosłupa na dole jest bardzo istotna. Stosując się do niektórych zaleceń, można znacznie zmniejszyć ryzyko wystąpienia lumbago. Aby jednak efekt był widoczny, należy zastosować się do następujących zasad:

• zmniejszyć występowanie obciążeń kręgosłupa;
• zmienić styl życia na bardziej aktywny;
• dbać o wagę swojego ciała;
• unikać nagłych, szybkich ruchów skrętnych oraz podnoszenia ciężkich przedmiotów;
• stosować ćwiczenia na lumbago wzmacniające mięśni głębokich brzucha;
• zwracać uwagę na ergonomiczne wykonywanie czynności dnia codziennego;
• dbać o elastyczność mięśni, stosując ćwiczenia rozciągające;
• zmniejszyć sytuacje stresowe, które również wpływają na napięcie mięśni.

W przypadku heksenszusu bardzo wskazanymi aktywnościami są: pływanie, joga, ćwiczenia rozciągające i wzmacniające oraz nordic walking (spacery z kijkami). W leczeniu lumbago masaże należy wykonywać po upływie ok. 2 tygodni od wystąpienia objawów. W tym czasie chory powinien leżeć.

Jak zapobiegać lumbago? Jakie wykonywać ćwiczenia?

Ważnym elementem w zapobieganiu lumbago i bólom pleców jest aktywność fizyczna. Dzięki ćwiczeniom fizycznym mięśnie są silniejsze, lepiej ukrwione. Coraz bardziej popularne stają się zajęcia, takie jak pilates czy zdrowy kręgosłup, prowadzone na siłowniach lub w klubach fitness.

Celem tych ćwiczeń jest wzmocnienie mięśni, odciążenie kręgosłupa oraz poprawa ogólnej postawy i elastyczności ciała. Jedną z najlepszych dyscyplin sportowych pozwalających uniknąć bólu pleców jest pływanie. Nie każdy jednak ma czas i ochotę na zajęcia tego rodzaju, dlatego warto znać i wykonywać kilka ćwiczeń samodzielnie w domu. Ćwiczenia na lumbago wzmocnią mięśnie stabilizujące kręgosłup i rozluźnią je, a w ten sposób zmniejszą ryzyko pojawienia się bólów kręgosłupa. Przykładowe ćwiczenia opisano poniżej.

• Leżenie na plecach, nogi ugięte, ręce wzdłuż tułowia. Napiąć mięśnie brzucha bez odrywania pleców od podłoża. Napięcie utrzymać przez kilka sekund. Powtórzyć 10–15 razy.
• Leżenie na plecach, nogi ugięte, ręce wzdłuż tułowia. Napiąć mięśnie brzucha i pośladki, unieść miednicę delikatnie nad podłoże. Utrzymać pozycję kilka sekund. Powtórzyć 10–15 razy.
• Leżenie na plecach, nogi ugięte, ręce wsunięte pod pośladki. Wykonywać ruchy okrężne nogami, tzw. rowerek. Powtórzyć 10–15 razy.
• Klęk podparty. Wykonać tzw. koci grzbiet. Powtórzyć 10 razy.
• Siad na piętach. Wykonać skłon tułowia, ręce wysunąć jak najdalej. Pośladki cały czas oparte na piętach. Powtórzyć 10 razy.

Jak żyć z bólem w dole pleców?

Osoby często odczuwające ból w dole pleców powinny stosować się do pewnych zaleceń dotyczących codziennego funkcjonowania. Chodzi tutaj przede wszystkim o odpowiednie dźwiganie przedmiotów, tzn. nie należy podnosić z ziemi przedmiotów na wyprostowanych kolanach oraz nosić ich z wyprostowanymi rękami.

Bezwzględnie należy unikać wykonywania pogłębionych skłonów – ćwiczeń, w przebiegu których czubkami palców dłoni próbujemy dotykać palców u stóp.

Osoby, u których ból jest ostry, nie powinny wcale dźwigać ciężkich przedmiotów. Podczas siadu kolana powinny być ugięte i ustawione nieco powyżej bioder.

Osoby wykonujące pracę siedzącą muszą stosować się do ergonomii pracy. Długotrwałe przyjmowanie pozycji siedzącej na pewno przyspieszy pojawienie się objawów i nasili je. Warto też pamiętać o swoim kręgosłupie w czasie snu oraz dobrać odpowiedni materac, który nie powinien być zbyt miękki.

Ważna jest też pozycja przyjmowana do spania. Dla osób z lumbago najlepszą pozycję stanowi spanie na boku z ugiętymi i podkurczonymi nogami.

Czytaj również: Złamanie miednicy – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja, powikłania