Co to jest staw rzekomy? Jakie są objwy i leczenie?

Czym jest staw rzekomy?

Złamanie jest jednym z poważniejszych urazów kości. Niestety nie wszystkie złamania goją się prawidłowo oraz jednakowo. Jednym z rodzajów zaburzenia zrostu kości jest staw rzekomy. Schorzenie najczęściej dotyczy złamanej kości piszczelowej, kości udowej, kości ramiennej, kości łokciowej oraz obojczyka i kości łódeczkowatej w nadgarstku. Problem częściej dotyka ludzi młodych, zwłaszcza mężczyzn. Staw rzekomy może znacznie opóźnić powrót do zdrowia po złamaniu, dlatego prawidłowa diagnoza oraz skuteczne leczenie są niezbędna dla odzyskania pełnej sprawności fizycznej.

Staw rzekomy oznacza brak pełnego zrostu kości mimo zastosowanego zespolenia oraz unieruchomienia. W miejscu złamania pojawia się płytka panewka na jednym odłamie kostnym oraz zaokrąglony koniec na drugim, przestrzeń pomiędzy odłamami wypełniona jest tkanką włóknisto-chrzęstną, a całość otoczona jest torebką stawową. Miejsce złamania ma również patologiczną ruchomość.

Przeczytaj też: Złamany palec – objawy, przyczyny, leczenie

Staw rzekomy – jakie są objawy?

Do objawów stawu rzekomego zaliczamy:

• dolegliwości bólowe w miejscu złamania,
• nasilenie bólu przy obciążaniu chorej kończyny,
• ograniczony zakres ruchów kończyny,
• zwiększona ciepłota w miejscu złamania,
• zniekształcone obrysy kończyny,
• patologiczna ruchomość w miejscu złamania,
• objawy infekcji w miejscu złamania.

Staw rzekomy – jakie są przyczyny?

Przyczyny powstania stawu rzekomego to:

• zaburzenia unaczynienie tkanki kostnej,
• procesy zapalne tkanki kostnej,
• ubytek kości w miejscu urazu,
• przemieszczenie odłamów kostnych,
• rozległy uraz tkanek w okolicy złamania,
• utajona infekcja,
• choroby metaboliczne (cukrzyca, osteoporoza, niewydolność nerek, zaburzenia odżywiania),
• zaburzenia hormonalne (nadczynność przytarczyc),
• używki (palenie tytoniu),
• zbyt wczesne obciążanie chorej kończyny w rekonwalescencji,
• wada wrodzona,
• przyczyny operacyjne (niewłaściwa technika operacyjna, niewłaściwe zespolenie).

Jak rozpoznać i leczyć staw rzekomy?

Potwierdzeniem stawu rzekomego jest zdjęcie RTG zrobione po 9 miesiącach od powstania urazu na którym nie widać prawidłowego zrostu kości tylko szeroką szczelinę złamania. Innymi patologicznymi zmianami widocznymi na prześwietleniu są:

• nieregularne odłamy kostne ze skupiskami soli wapnia,
• osteoporozą,
• martwicą bądź ich zanik,
• ścieńczenie warstwy korowej kości lub zamknięta bądź otwarta jama szpikowa.

Czasem pomocnym badaniem dodatkowym jest scyntygrafia kości, która dokładnie pokazuje ukrwienie kości lub ogniska ich rozpadu.

Leczenie

Leczenie zachowawcze rzadko przynosi skuteczne efekty; najczęściej stosuje się je w przypadku małych stawów rzekomych np. po złamaniu kości łódeczkowatej. Leczenie obejmuje:

• zabiegi fizykalne – pobudzające i przyspieszające zrost kości (laseroterapia, magnetoterapia, ultradźwięki, fala uderzeniowa), poprawiające krążenie (galwanizacja, prądy TENS) oraz zmniejszające ból (krioterapia, magnetoterapia),
• masaż kontralateralny zdrowej, symetrycznej kończyny w celu poprawy krążenia i pobudzenia zakończeń nerwowych w kończynie zdrowej,
• odpowiednią dietę – bogatą w białko, wapń i witaminę D, unikanie kawy, herbaty, szpinaku oraz szczawiu, stosowanie suplementów bogatych w minerały wzmacniające słabe i kruche kości oraz pobudzające zrost tkanki kostnej,
• zabieg z pobraniem komórek macierzystych ze szpiku kostnego pacjenta, które następnie są izolowane i zagęszczane w specjalnym urządzeniu, a na koniec podawane pod kontrolą lekarza za pomocą artroskopu w miejsce stawu rzekomego chorej kości, by pobudzić jej prawidłowy zrost,
• zastosowanie aparatu Ilizarowa – zwłaszcza w przypadkach stawów rzekomych złamanej kości ramiennej; aparat umożliwia wygojenie patologicznego stawu bez operacyjnej jego rewizji, umożliwia pobudzenie produkcji tkanki kostnej oraz powolną, kontrolowaną korekcję osi uszkodzonej kości.

Czy konieczna jest operacja na staw rzekomy?

Jeśli leczenie zachowawcze nie przynosi efektów – najczęściej operacyjnie naprawia się pierwotne zespolenie kości, aby uzyskać lepszą stabilizację. Dodatkowo można wykonać przemieszczenie kości, poprawę zaopatrzenia naczyniowego kości, spongioplastykę lub przeszczep fragmentu tkanki kostnej z innej kości.

W przypadku stawów rzekomych kości małych można zastosować metodę artroskopową. Po zabiegu niezbędna jest rehabilitacja oraz profilaktyka. Rehabilitacja obejmuje zabiegi fizykalne stymulujące zrost kości, wspomagające krążenie oraz odżywianie tkanek miękkich oraz ćwiczenia lecznicze (przeciwzakrzepowe, wzmacniające siłę mięśniową, poprawiające zakresy ruchów oraz funkcje nerwowo-mięśniowe). Prócz regularnej rehabilitacji zaleca się również zmianę stylu życia, zwłaszcza zaprzestanie palenie tytoniu, właściwe odżywianie oraz redukcję masy ciała w przypadku nadwagi lub otyłości.