Plamienie przed okresem – jakie przyczyny są najczęstsze?

Plamienie czy krwawienie przed okresem?

Plamienia mogą występować zarówno w środku cyklu miesiączkowego, przed okresem lub po okresie. Każde nieprawidłowe krwawienie z pochwy powinno być skonsultowane z ginekologiem. Mianem plamienia określamy wydobywanie z dróg rodnych niewielkich ilości krwi poza terminem, w którym powinna pojawić się miesiączka. Choć plamienia i krwawienie z pochwy zwykle wywołują u kobiet niepokój, często wiążą się z fizjologicznymi procesami zachodzącymi w organizmie.

Stosunkowo często plamienie z pochwy poprzedza prawidłową miesiączkę. Na kilka dni przed okresem pojawiają się na bieliźnie plamki krwi. Dopiero po pewnym czasie (czasami przerwa trwa kilka dni) występuje prawidłowa menstruacja. Ale aby ocenić, czy występujące krwawienie jest oznaką rozwijającej się patologii niezbędna jest konsultacja lekarska, podczas której lekarz nie tylko wykona badanie pacjentki, ale przede wszystkim zbierze szczegółowy wywiad, który pozwoli ustalić przyczynę nieprawidłowego krwawienia.

Zdarza się, że krwawienie współistnieje z inną patologią, np. nadmierną produkcją śluzu szyjkowego spowodowaną infekcją intymną. Wówczas obserwuje się obecność tzw. krwistych upławów, czyli wydzieliny z pochwy z krwią, co daje wrażenie, że są to różowe, czy nawet brązowe upławy.

Czytaj również: Krwawienie owulacyjne – plamienie podczas owulacji

Przyczyny plamienia przed okresem

Najczęstszą przyczyną krwawienia przed okresem jest niewydolność ciałka żółtego, czyli niedomoga lutealna. Jest to stan będący konsekwencją zmniejszonej produkcji progesteronu. Czasami zdarza się, że stężenie wydzielanego hormonu jest prawidłowe, ale trwa zbyt krótko. Standardowo faza lutealna trwa 10–12 dni. W konsekwencji pacjentki mają problemy z zajściem lub utrzymaniem ciąży.

Progesteron jest nadrzędnym hormonem, niezbędnym do prawidłowej implantacji zarodka. Aby doszło do odpowiedniej przemiany błony śluzowej macicy, co zapewnia optymalne warunki do rozwoju ciąży, potrzebne jest odpowiednie stężenie progesteronu.

To też może Cię zainteresować: Upławy z krwią – co oznacza krew w śluzie z pochwy?

Niedomoga lutealna może być konsekwencją:

• zmniejszonej produkcji pęcherzyków Graafa – pęcherzyki Graafa produkowane są pod wpływem hormonu folikulotropowego (FSH); zaburzenia hormonalne, które powodują niedostateczne wydzielanie FSH są odpowiedzialne za nieodpowiednią jakość ciałka żółtego, to z kolei manifestuje się zbyt małą produkcją progesteronu; obserwuje się wówczas przedwczesne złuszczanie śluzówki macicy;
• przedwczesnego obumarcie ciałka żółtego – to implikuje następstwa hormonalne w organizmie. Spada stężenie progesteronu i pojawia się plamienie przed terminem miesiączki.

Oprócz plamienia poprzedzającego miesiączkę w przypadku niedomogi lutealnej obserwuje się inne objawy. Są to m.in.:

• zespół napięcia miesiączkowego;
• mastopatia, czyli ból piersi;
• zmiany w długości cyklu menstruacyjnego – wydłużenie/skrócenie czasu trwania.

Plamienie przed okresem u kobiet starszych, po 40. roku życia, może oznaczać początek okresu menopauzalnego. Fizjologiczne zmiany zachodzące w tym czasie to m.in. spadek stężenia progesteronu. Przyczynia się on nie tylko do wydłużenia czasu trwania samej miesiączki, ale powoduje niewielkie krwawienie przed terminem jej wystąpienia.

Przeczytaj też: Brak okresu przy tabletkach – o czym może świadczyć?

Jakie są inne przyczyny plamienia?

Inne hormonalne przyczyny plamienia przed miesiączką to:

• hiperprolaktynemia,
• zaburzony stosunek estrogenów i progesteronu,
• niedoczynność, jak i nadczynność tarczycy,
• rozpoczęcie lub zakończenie stosowania antykoncepcji hormonalnej,
• pierwsze miesiące po założeniu wkładki (spirali wewnątrzmacicznej),
• zespół policystycznych jajników (PCOS).

Przyczyny krwawienia z pochwy przed menstruacją są bardzo różnorodne i wymagają dokładnej diagnostyki.

• Plamienia przed okresem mogą być wywołane przez choroby infekcyjne dróg rodnych lub ich urazy.
• Do wystąpienia plamień przyczyniają się też choroby przenoszone drogą płciową.
• Plamienia kontaktowe, czyli plamienia po badaniu ginekologicznym czy krwawienie po stosunku, mogą być wynikiem zakażeń lub uszkodzeń w obrębie szyjki macicy.
• Krew często występuje u pacjentek z nadżerką na tarczy szyjki macicy oraz u kobiet z tzw. truskawkową szyjką macicy. To żywoczerwony stan zapalny wokół ujścia szyjki macicy, wywołany infekcją rzęsistkiem pochwowym.
• Urazy, które mogą być wywołane współżyciem i uszkodzeniami śluzówki też mogą skutkować pojawieniem się krwawienia z pochwy. Kobiety po menopauzie są szczególnie podatne na uszkodzenia ze względu na atrofię i zanik śluzówki narządów płciowych. Brak wystarczającego nawilżenia pochwy jest czynnikiem ryzyka uszkodzeń nabłonka i okresowych plamień z dróg rodnych.

Nieprawidłowe plamienia mogą pojawić się jako pierwszy objaw menopauzy. Stają się wówczas obfite lub skąpe, a przede wszystkim nieregularne. Krwawienie, które wydaje się być częste lub zbyt rzadkie staje się objawem naturalnego zaburzenia miesiączkowania.

Przedłużająca się miesiączka może z kolei oznaczać niedojrzałość układu hormonalnego lub cykle bezowulacyjne. Długi okres może być mylony wówczas z nieprawidłowym krwawieniem. Bywa, że jest objawem mięśniaków macicy, a nawet nowotworów.

Plamienia i krwawienia podczas stosowania tabletek mogą być nieregularne zwłaszcza na początku przyjmowania pigułek, gdyż organizm musi się do nich zaadopotować. Również po odstawieniu tabletek mogą początkowo pojawiać się plamienia z pochwy przed okresem.

Plamienie przed miesiączką – jak leczyć, jakie badania?

Wstępne rozpoznanie można postawić dzięki badaniu z zastosowaniem wziernika ginekologicznego. Wizyta u specjalisty jest niezbędna nie tylko wtedy, gdy pojawia się plamienie po miesiączce. Konsultacji lekarskiej wymaga także krwawienie przed okresem, a także wszelkiego typu krwawienia międzymiesiączkowe. Nie zapominajmy, że normą nie powinny być także bolesne krwawienia miesiączkowe, które także należy zgłosić lekarzowi.

Jeżeli przyczyną krwawienia z pochwy przed okresem jest dysfunkcja ciałka żółtego lekarz zaleca przeprowadzenie odpowiedniej diagnostyki. Polega ona m.in. na obserwacji podstawowej temperatury ciała po 6 godzinnym odpoczynku. Za wzrost temperatury odpowiada podwyższone stężenie progesteronu. Istotne, aby badanie było wykonywane w odpowiednim momencie cyklu. Najodpowiedniejszym jest okres po owulacji, który przypada na 14 dzień przy regularnym, 28 dniowym cyklu menstruacyjnym.

Diagnostyka niewydolności ciałka żółtego nie polega tylko i wyłącznie na ocenie temperatury. Należy również oznaczyć stężenie progesteronu. Suma trzech wartości stężeń powinna być wyższa niż 40 µmol/ml a pojedynczy wynik nie może być niższy niż 5 ng/ml. Rozstrzygającym badaniem jest biopsja endometrium, czyli błony śluzowej macicy wykonywana pod koniec fazy lutealnej.