Prawoślaz – jakie ma właściwości? Czy warto stosować syrop prawoślazowy?

Co to jest prawoślaz?

Prawoślaz lekarski należy do rodziny ślazowatych (Malvaceae). Wzmianki o jego właściwościach leczniczych można spotkać już w dziełach starożytnych. W polskiej tradycji ludowej znany jest jako ślaz leśny i polny, malwa prawdziwa, topolówka lub zygmarek lekarski. Roślina ta pochodzi z rejonów Morza Śródziemnego, występuje naturalnie również na stepowych obszarach zachodniej Azji. W Polsce dziko rosnący prawoślaz można spotkać bardzo rzadko, zwykle na terenach niżowych, bądź w dawnych zdziczałych ogrodach. Jest jednak często uprawiany do zastosowań zdrowotnych.

Jak wygląda prawoślaz? Roślina osiąga wysokość ok. 1,5 m, ma jasnoróżowe kwiaty o pięciu płatkach. Kwitnie w lipcu i sierpniu, natomiast jesienią, najlepiej w październiku, wykopuje się korzenie, które mają najlepsze właściwości zdrowotne. Mają one żółto-brązową skórkę i lekko miodowy zapach. Od razu po wykopaniu należy umyć korzenie, oczyścić ze skórki, pokroić i suszyć w temperaturze 40 stopni Celsjusza. Korzeń prawoślazu zawiera 11 proc. substancji śluzowych, które odgrywają główną rolę w kształtowaniu jego wartości zdrowotnych. Znajdują się w nim również pektyny (10–11 proc.), skrobia (38 proc.), sacharoza (10 proc.), asparagina (2 proc.), betaina (4 proc.), która wykazuje właściwości przeciwbakteryjne i przeciwutleniające, a także glikozydy flawonowe, kwasy fenolowe, kumaryny i sole mineralne. W liściach i kwiatach również znajdują się śluzy i polifenole.

Syrop prawoślazowy – skuteczny sposób na kaszel

Syrop prawoślazowy to doskonały lek na kaszel, dlatego chętnie stosowany jest w przebiegu przeziębienia, grypy, nieżytu gardła, anginy, a nawet zapalenia oskrzeli, czyli schorzeń, którym towarzyszy kaszel i zaleganie flegmy. Dodatkowo działa osłaniająco na podrażnione błony śluzowe dróg oddechowych i wykrztuśnie. Syrop prawoślazowy powoduje zmiękczenie wydzieliny przylegającej do ścian gardła i krtani, dzięki czemu zmniejsza podrażnienie i ból.

Prawoślaz stosowany jest często jako składnik syropu na kaszel dla dzieci, ponieważ nie zawiera bardzo silnych składników i ma przyjemny smak. Oddziałuje on na receptory kaszlowe w obrębie górnych dróg oddechowych, blokuje ich działanie i zmniejsza odruch kaszlu. Płukanki z prawoślazu zalecane są w przypadku chrypy, stanów zapalnych gardła, jamy ustnej i krtani.

Badania naukowe potwierdziły, że wodne wyciągi z prawoślazu lekarskiego mają działanie antyseptyczne oraz przeciwzapalne, są zatem pomocne w leczeniu infekcji bakteryjnych i wirusowych dróg oddechowych. Warto pamiętać, aby nie przyjmować syropu prawoślazowego jednocześnie z innymi lekami, gdyż opóźnia to wchłanianie zawartych w nich substancji. W leczeniu infekcji do dyspozycji mamy gotowe syropy i tabletki do ssania, w których prawoślaz występuje w towarzystwie innych pomocnych składników. Możemy także przygotować samodzielnie preparaty z prawoślazu.

Na co jeszcze pomaga prawoślaz?

Oprócz pomocnego działania w leczeniu kaszlu i podrażnienia gardła prawoślaz wykazuje wiele innych zastosowań leczniczych. Roślina działa ochronnie na błony śluzowe przewodu pokarmowego. W środowisku wodnym tworzy żele, które pokrywają cienką warstwą błony śluzowe i chronią je przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych. Dzięki temu łagodzą uszkodzenia przełyku i żołądka.

Prawoślaz lekarski polecany jest w nieżytach przewodu pokarmowego i w problemach z jelitami, niweluje także nadmiar kwasu solnego w żołądku, więc może osłabiać objawy refluksu. Ciepły napar z liści prawoślazu pomaga w zapaleniach pęcherza. Sproszkowany korzeń prawoślazu zmieszany z wodą działa na uporczywe zaparcia, pęcznieje w jelitach i przyspiesza perystaltykę jelit. Jako środek na zaparcia, również u dzieci, można zastosować lewatywę z odwaru z prawoślazu.

Odwary polecane są w postaci okładów i do przemywania w stanach zapalnych skóry, powiek i spojówek oraz przy oparzeniach słonecznych. Z prawoślazu można także przygotować maść na ropne zmiany skórne.

Jak stosować prawoślaz? Jak zrobić syrop prawoślazowy?

Preparaty lecznicze na bazie prawoślazu można w łatwy sposób przygotować w domu. Posłużą do tego liście, kwiaty i korzenie zebrane z rośliny we własnym ogrodzie lub suszone korzenie kupione w aptece.

• Syrop prawoślazowy – 6 łyżek rozdrobnionego korzenia prawoślazu zalać 500 ml wody i gotować 10 minut. Następnie odstawić na 30 minut, odcedzić i dodać 300 ml miodu. Można dodać również 100 ml alkoholu etylowego.
• Macerat z korzenia prawoślazu – zalać łyżkę rozdrobnionego korzenia szklanką ciepłej wody i pozostawić pod przykryciem przez 6–8 godzin. Następnie podgrzać i przecedzić. Pić po 1szklance 2 razy dziennie w nieżycie żołądka i górnych dróg oddechowych.
• Środek na zaparcia – 1 łyżkę sproszkowanego korzenia wsypać do 1/3 szklanki wody, zamieszać i wypić.
• Okład z prawoślazu – 2–4 łyżki sproszkowanego korzenia prawoślazu zalać szklanką wody, gotować powoli do uzyskania gęstej papki. Dodać pół łyżki miodu, wymieszać, przełożyć na lniane płótno lub gazę i ciepłe przykładać do zmienionej chorobowo skóry.
• Mleko prawoślazowe – 2 łyżki sproszkowanego korzenia zalać 2 szklankami mleka, dodać 1–2 łyżki miodu i powoli zagotować. Gotować przez kolejne 30–45 minut. Zażywać przy kaszlu i wrzodach żołądka.