Tyrozyna – co to jest? Właściwości, przeciwwskazania

Czym jest tyrozyna?

Tyrozyna (Tyr) należy do grupy aminokwasów endogennych, co oznacza, iż organizm ludzki w odpowiednich warunkach jest w stanie samodzielnie je syntezować. Co ważne, do wytworzenia tyrozyny niezbędna jest obecność innego aminokwasu – fenyloalaniny (Phe).

Tyrozyna została odkryta w XIX wieku przez niemieckiego naukowca Justusa von Liebiga. Aminokwas ten został przez niego wyizolowany z kazeiny pochodzącej z sera. Stąd też pochodzi nazwa tyrozyny, ponieważ tyros z greki oznacza właśnie ser.

Na co pomaga tyrozyna?

Tyrozyna jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Przede wszystkim wpływa na produkcję hormonów tarczycy – tyroksyny i trójjodotyroniny – oraz jest prekursorem neuroprzekaźników takich jak adrenalina, dopamina i noradrenalina. Ponadto bierze udział w syntezie melaniny, która odpowiada za pigmentację skóry.

Tyrozyna – pozostałe właściwości:

• wspiera funkcje poznawcze;
• poprawia koncentrację;
• poprawia czujność w sytuacjach stresowych;
• wpływa na produkcję kolagenu;
• uczestniczy w syntezie koenzymu Q10;
• ma potencjalny wpływ na redukcję masy ciała;
• może stanowić wsparcie leczenia zaburzeń depresyjnych.

Gdzie jest najwięcej tyrozyny?

Tyrozyna jest obecna w produktach żywnościowych zawierających białko, takich jak:

• mięso wołowe i wieprzowe;
• drób;
• ryby;
• nabiał;
• jajka;
• tofu i jego przetwory;
• nasiona roślin strączkowych;
• orzeszki ziemne, migdały;
• sezam;
• pestki dyni;
• banany;
• awokado.

Jak się objawia niedobór tyrozyny?

Osoby dbające o obecność produktów zawierających białko w swoim jadłospisie nie powinny obawiać się deficytu tyrozyny. Jednakże w przypadku wystąpienia pewnych zaburzeń metabolicznych lub stosowania nieodpowiedniej diety może dojść do wystąpienia jej niedoboru, czego objawem są:

• zaburzenia koncentracji i zapamiętywania;
• zmęczenie;
• osłabienie organizmu;
• stany depresyjne;
• wzmożona senność;
• problemy z utrzymaniem prawidłowej masy ciała.

Kiedy i jak przyjmować tyrozynę?

Tyrozynę zaleca się pozyskiwać głównie z pożywienia, jednakże jeżeli istnieją ku temu wskazania, można ją przyjmować pod postacią suplementu. Co ważne, suplementacja tyrozyną powinna być przeprowadzana pod okiem specjalisty.

Tego typu suplementy diety najczęściej zawierają związek – l-tyrozynę. L-tyrozyna to określenie izomeru lewoskrętnego tyrozyny. Związek ten jest łatwo przyswajalny przez organizm. Suplement ten jest najczęściej dostępny pod postacią kapsułek lub proszku.

Zalecana dawka l-tyrozyny to 100 mg/kilogram masy ciała. Dawkę tę można rozłożyć na 3 porcje, które najlepiej spożyć wraz z posiłkiem.

Czy stosowanie tyrozyny jest bezpieczne?

Tyrozyna obecna w produktach spożywczych jest bezpieczna dla zdrowia, jednakże stosowanie jej pod postacią suplementów diety nie jest wskazane w kilku przypadkach. Przede wszystkim nie jest ona zalecana kobietom w ciąży oraz karmiącym.

Przeciwwskazaniem do stosowania l-tyrozyny jest nadczynność tarczycy, choroba Gravesa-Basedowa, nawracające migreny oraz czerniak.

Potencjalne skutki uboczne mogą wystąpić podczas nadmiernego przyjmowania suplementów diety z tyrozyną, które objawiają się nudnościami, bólami brzucha i bólami głowy. Ponadto jej suplementacja może nasilać niepokój oraz wywołać problemy ze snem ze względu na wzrost poziomu noradrenaliny.

Z czym nie łączyć tyrozyny?

Ze względu na możliwe interakcje szczególną ostrożność podczas przyjmowania l-tyrozyny powinny zachować osoby stosujące preparaty na chorobę Parkinsona. Co ważne l-tyrozyna nie może być stosowana podczas przyjmowania niektórych antydepresantów, szczególnie inhibitorów monoaminooksydazy . Ponieważ tyrozyna jest prekursorem hormonów tarczycowych, spożywanie jej podczas kuracji hormonalnej powinno być uzgodnione z lekarzem prowadzącym.

Tyrozyna dla sportowców – kiedy warto ją suplementować?

Tyrozyna pod postacią suplementu diety jest też często stosowana przez osoby aktywnie fizycznie. Aminokwas ten obecny jest również w odżywkach białkowych.

W przypadku sportowców tyrozyna pomaga utrzymać skupienie podczas treningu oraz zmniejsza uczucie zmęczenia. W związku z tym warto spożyć ją na ok. 1 godzinę przed treningiem. Sięgają po nią również osoby trenujące i będące na diecie redukcyjnej.

Suplementacja tyrozyny – dla kogo?

Przyjmowanie l-tyrozyny może być przydatne w kilku przypadkach. Kto zatem powinien rozważyć jej suplementację? To m.in.:

• chorzy na fenyloketonurię, czyli chorobę, w której dochodzi do upośledzenia metabolizmu fenyloalaniny, czego skutkiem może być niedobór tyrozyny;
• osoby, które nie spożywają wystarczającej ilości białka;
• sportowcy;
• osoby narażone na przewlekły stres;
• uczniowie, studenci i osoby pracujące umysłowo;
• pomocniczo dla osób chorujących na niedoczynność tarczycy;
• cierpiący na zaburzenia nastroju.

Podsumowanie

Wiadomo już, iż tyrozyna jest aminokwasem, który powszechnie występuje w produktach spożywczych, a jej niedobory zdarzają się rzadko. Składnik ten bierze udział w wielu procesach metabolicznych naszego organizmu, dlatego tak ważne jest, aby dbać o stosowanie urozmaiconej diety, która będzie pokrywać zapotrzebowanie na niezbędne składniki odżywcze.

W niektórych przypadkach można zastosować suplementację tego aminokwasu, jednakże osoby, które cierpią na choroby przewlekłe lub przyjmują różnego rodzaju leki, przed wdrożeniem l-tyrozyny powinny skonsultować się ze specjalistą.