Polskie produkty regionalne – jak wpływają na zdrowie?

Oscypek i bryndza podhalańska

Oscypek to wędzony ser typowy dla regionu Podhala. Wytwarza się go z 100-procentowego mleka owczego lub z mleka owczego z domieszką mleka krowiego. W 100 g tradycyjnego oscypka (3 małe owalne serki) znajduje się 386 kcal, 29 g białka i 30 g tłuszczu. Kaloryczność oscypka jest zbliżona do serów żółtych. Nie jest to produkt dietetyczny, ponieważ ma wysoką gęstość energetyczną. Dostarcza także sporo soli, więc nie jest polecany osobom z nadciśnieniem i chorobami nerek. Jednak badania naukowe pokazują, że spożywanie tego typu sera pomaga zapobiegać miażdżycy i chorobom neurodegeneracyjnym, a także wspomaga proces odtruwania ustroju. Oscypek jest bardzo dobrym źródłem białka i wapnia, a tradycyjnie przypisuje mu się zdolność wzmacniania kondycji organizmu.

Bryndza jest z kolei miękkim, białym serem podpuszczkowym o pikantnym i słonawym smaku. Także wytwarza się ją z czystego mleka owczego lub z dodatkiem mleka krowiego. Bryndza jest nieco mniej kaloryczna od oscypka. W 100 g produktu znajduje się 236 kcal, 17 g białka i 18,8 g tłuszczu. Naturalny sposób żywienia owiec, z których mleka wytwarza się bryndzę, sprawia, że ser ten ma pozytywne właściwości zdrowotne. Badania pokazują, że produkty z mleka owczego działają przeciwnowotworowo oraz sprzyjają hamowaniu choroby Alzheimera i Parkinsona. Wpływają tez pozytywnie na trawienie i odżywienie jelit, ponieważ dostarczają cennych bakterii probiotycznych.

Pierniki toruńskie

Pierniki toruńskie są wypiekane od 700 lat, niemal od początku istnienia Torunia. Produkuje się je z mąki z dodatkiem miodu i przypraw korzennych według tradycyjnych receptur. Jednak pod względem dietetycznym należy traktować je jak inne słodycze. W 100 g pierników znajdują się 403 kcal, 68 g węglowodanów, 12 g tłuszczu i 6 g białka.

Co ciekawe najstarszy spisany przepis na toruńskie pierniki pochodzi nie z książki kucharskiej a z „Compendium medicum auctum” – spisu chorób wydanym w 1725 roku. Przypisywano im dobroczynny wpływ na niestrawność, pobudzanie apetytu i wzmocnienie organizmu. Mimo fantastycznego smaku i dodatku przypraw korzennych, toruńskie pierniki to głównie puste kalorie.

Kołocz śląski i pierekaczewnik

Kołocz to specjalność Opolszczyzny i Górnego Śląska – ciasto obrzędowe podawane przy ważnych uroczystościach rodzinnych i świętach. Wbrew nazwie ma postać prostokątną, a nie okrągłą. Jest tradycyjnym ciastem drożdżowym z nadzieniem z maku, sera lub owoców i z charakterystyczną posypką z kruszonki z dużą ilością masła oraz cukru pudru. Podobnie jak inne ciasta drożdżowe, 100 g kołocza dostarcza ok. 400 kcal. Dla zachowania zdrowia i szczupłej sylwetki na kawałek kołocza można pozwolić sobie jedynie od czasu do czasu.

Pierekaczewnik wywodzi się z Krymu. Jest tradycyjnym wypiekiem mieszkających w Polsce Tatarów, charakterystycznym dla Podlasia. Pierekaczewnik jest pierogiem złożonym z kilku cieniutkich warstw ciasta, uformowanym na kształt muszli ślimaka i upieczonym na złocisty kolor. Każdą warstwę ciasta przekłada się farszem. Może on być pikantny z mięsa baraniego, wołowego lub gęsiny bądź słodki z jabłek, śliwek lub sera z rodzynkami. Na jeden pierekaczewnik zajmujący tortownicę zużywa się aż 0,5 kg mąki, 2 kostki masła i 600 g mięsa. Cały dostarcza ok. 7000 kcal. Danie należy do kalorycznych i ciężkostrawnych. Powinny go unikać osoby cierpiące na dolegliwości przewodu pokarmowego i choroby układu krążenia.

Cydr i miody pitne

Cydr, czyli fermentowany napój z jabłek o zawartości alkoholu do 8,5 proc., był produkowany w Polsce od XIX wieku. Ma przyjemny, orzeźwiający smak i charakterystycznie musuje. 100 ml cydru dostarcza 47 kcal i 12 g węglowodanów, zatem jest to napój kaloryczny, który pity w nadmiarze będzie sprzyjał przybieraniu na wadze. Cydr ma właściwości zdrowotne ze względu na obecność przeciwutleniaczy – kwercetyny, katechin i kemferolu. Antyoksydanty wpływają na obniżenie cholesterolu ogółem i podwyższenie tzw. dobrego cholesterolu HDL we krwi, zmniejszają ryzyko miażdżycy, wzmacniają naczynia krwionośne, chronią przed nowotworami i wzmacniają odporność.

Miody pitne to tradycyjne napoje alkoholowe wytwarzane w Polsce od czasów średniowiecza. Wytwarza się je na bazie miodu pszczelego i wody. Mogą zawierać różnego rodzaju dodatki ziołowe i smakowe. Wyróżnia się półtroraki, dwójniaki, trójniaki i czwórniaki przy czym półtorak zawiera najwięcej miodu i najmniej wody. Im więcej miodu, tym dłużej alkohol dojrzewa i leżakuje. Kaloryczność miodu pitnego zależy od jego rodzaju. Te z wyższą zawartością miodu dostarczają więcej energii – nawet 350 kcal w 100 ml. Jest to zatem napój bardzo kaloryczny, a energii dostarczają prawie wyłącznie węglowodany. Miodom pitnym przypisuje się właściwości zdrowotne miodu, czyli wzmacnianie odporności, działanie przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe oraz wspieranie układu krążenia. Pijąc miody pitne ze względów zdrowotnych, trzeba mieć na uwadze ryzyko szybkiego przybrania na wadze.