Denaturat – zastosowanie. Co może się stać po wypiciu denaturatu?

Czym jest denaturat?

Denaturat (spirytus skażony) to alkohol etylowy o stężeniu około 92-95%, skażony dodatkowymi substancjami uniemożliwiającymi jego konsumpcję. Dodatkami mogą być takie substancje jak:

• metanol;
• benzen;
• olej rycynowy;
• alkohol izopropylowy;
• aceton.

Wprowadzenie takich składników nadaje płynowi zwykle odpychający smak i zapach. Aby uniemożliwić pomylenie z napojami alkoholowymi, bardzo często denaturat zawiera dodatki specjalnych barwników: fioletowego, różowego lub czerwonego, jednak spotykane są też bezbarwne odmiany denaturatu. Dzięki takim zabiegom handlowym, denaturat może być sprzedawany jako środek do użytku przemysłowego lub chemia gospodarcza, dzięki czemu nie jest objęty akcyzą (jak spożywcze napoje alkoholowe) i jest znacznie tańszy.

Zobacz też: Jak usunąć czarną pleśń?

Jakie są zastosowania denaturatu?

Denaturat – jako wysokoprocentowy alkohol – najczęściej jest używany jako rozpuszczalnik do rozcieńczania lakierów spirytusowych, farb czy klejów polimerowych lub do odtłuszczania powierzchni, np. przed jej malowaniem lub klejeniem. Płyn ten może być też z powodzeniem stosowany jako silny środek do czyszczenia trudnych i uporczywych zabrudzeń (np. z żywicy, tłuszczy lub kolorowych flamastrów). Wykazuje on dużą skuteczność zarówno sam, jak i w połączeniu z innymi substancjami (np. sodą oczyszczoną). Denaturat może służyć też jako paliwo (najczęściej w spirytusowych kuchenkach turystycznych) lub być dodatkiem środków budowlanych (np. zapraw murarskich, środków do gruntowania). Środki na bazie denaturatu są stosowane także jako rozpałki do grilla. Jako tani zamiennik etanolu, rozcieńczony denaturat sprawdzi się jako mieszanka do przemywania liści roślin domowych zakażonych pasożytami, lub jako dodatek środków do prania tkanin. Denaturat znajduje zastosowanie w celach medycznych, na przykład do stawiania baniek.

Czytaj również: Alkoholowy Zespół Płodowy (FAS) – przyczyny, rozpoznanie, objawy, leczenie

Dlaczego spożycie denaturatu jest szkodliwe?

Ze względu na swoją cenę, denaturat jest często spożywany przez osoby uzależnione od alkoholu . Z tego powodu stawał się on przyczyną bardzo poważnych zatruć a nawet śmierci. Dodatkiem odpowiedzialnym za zatrucia był głównie metanol, będący główną substancją skażającą denaturat. Dlatego też w ramach działań prospołecznych, zabroniono dodawania do niego niektórych substancji toksycznych i lub zmniejszono ich stężenie. Obecnie, komercyjnie dostępny denaturat może mieć dopuszczalne stężenie metanolu w granicach 3%. Niestety, na „czarnym rynku” nadal popularne są odmiany denaturatu zawierające nawet kilkadziesiąt procent czystego metanolu. Wypicie takiego płynu niemal na pewno wiąże się z wystąpieniem bardzo poważnych powikłań zdrowotnych, a nawet zgonu.

Objawy zatrucia metanolem

Alkohol metylowy (metanol) dodawany do denaturatu jest tak niebezpiecznym dodatkiem, ponieważ na podstawie smaku i zapachu nie da się go odróżnić od alkoholu etylowego. Wiele osób próbuje na własną rękę oczyszczać skażony spirytus domowymi metodami, np. filtrując płyn przez warstwę pieczywa lub bibułę. Sposoby te są jednak zupełnie nieskuteczne, a mechaniczna filtracja jest w stanie oddzielić ewentualnie część barwników.

Spożyty metanol bardzo szybko wchłania się z przewodu pokarmowego, a w wyniku jego metabolizowania w wątrobie powstają dwa silnie trujące związki: formaldehyd i kwas mrówkowy. Pierwsze objawy po spożyciu metanolu są łudząco podobne do silnego upojenia alkoholowego: pojawiają się zawroty głowy, zaburzenia świadomości, wymioty, ból brzucha i senność.

W kolejnych fazach zatrucia metanolem występuje również:

• stopniowa utrata wzroku;
• przyspieszony oddech;
• przyspieszone bicie serca (tachykardia) lub nadmierne spowolnienie bicia serca (bradykardia);
• spadek ciśnienia tętniczego;
• śpiączka;
• drgawki;
• ostre zapalenie trzustki.

Najbardziej charakterystycznym objawem zatrucia metanolem jest ślepota, wynikająca z uszkodzenia warstwy siatkówki i nerwów wzrokowych. Już zaledwie 10 ml czystego etanolu może uszkodzić wzrok, a zmiany są najczęściej nieodwracalne.

Inne skutki spożywania denaturatu

Poza zatruciem metanolem, spożywanie denaturatu będzie pogłębiać chorobę alkoholową . Etanol, spożywany w każdym stężeniu, jest traktowany przez organizm człowieka jak trucizna. Marskość wątroby, silne odwodnienie tkanek oraz dysfunkcje żołądkowo-jelitowe to tylko niektóre problemy na jakie narażone są osoby regularnie pijące alkohol.

Wykazano także, że spożywanie mocnych alkoholi, także dużych dawek denaturatu zwiększa ryzyko zaburzeń psychicznych (występowanie tzw. psychozy alkoholowej). Częste wdychanie oparów spirytusu wpływa na podrażnienie śluzówki nosa i dróg oddechowych, wywołując kaszel i chrypkę. Dodatkowym efektem kontaktu z lotnymi pochodnymi stężonego etanolu jest przewlekłe podrażnienie oczu, ich łzawienie i pieczenie. Denaturat w kontakcie ze skórą również wywołuje podrażnienia i zaczerwienienia.

Jak wygląda leczenie po spożyciu skażonego spirytusu?

Jeżeli istnieje podejrzenie, że pacjent (spożywając denaturat lub alkohol z nieznanych źródeł) mógł zatruć się metanolem, w pierwszej kolejności w szpitalu zlecane jest badanie toksykologiczne z krwi. Dodatkowo, wykonane mogą zostać także inne badania uzupełniające diagnostykę: próby wątrobowe (AspAT, ALAT) w celu określenia uszkodzeń wątroby, gazometria, badanie stężenia sodu i potasu we krwi lub poziom kinazy kreatynowej. Lekarz prowadzący może również zlecić wykonanie badania dna oka.

W leczeniu zatrucia metanolem stosuje się odtruwanie za pomocą substancji wstrzymujących metabolizowanie metanolu, m.in. fomepizolu lub kwasu folinowego. Im szybciej związki te zostaną podane, tym mniejsze ryzyko wystąpienia powikłań i trwałej utraty wzroku. Z uwagi na szybkie wchłanianie metanolu nie stosuje się płukania żołądka.