Nadmanganian potasu – co to jest? Właściwości, zastosowanie, przeciwwskazania

Nadmanganian potasu – podstawowe informacje

Nadmanganian potasu, a właściwie sól potasowa kwasu nadmanganowego (KMnO4) to nieorganiczny związek chemiczny, charakteryzujący się budową krystaliczną i ciemnopurpurową barwą. Znany jest też jako Kalium hypermanganicum lub Kalii permanganas czy potocznie kalium do kąpieli.

Nadmanganian potasu wykorzystuje się między innymi jako lek odkażający w formie roztworu wodnego, którego stężenie i właściwości można modyfikować w zależności od ilości użytych do jego sporządzenia kryształków substancji.

Ile kosztuje nadmanganian potasu?

Nadmanganian potasu w formie kryształów do sporządzania roztworu dostępny jest bez recepty praktycznie w każdej aptece. Cena za pojedyncze opakowanie o gramaturze 5 g to około 5-10 złotych. Lek Kalium hypermanganicum dostępny jest także w formie tabletek zawierających 100 mg nadmanganianu każda. Precyzyjne dawkowanie znacząco ułatwia przygotowanie leczniczego roztworu.

Nadmanganian potasu – właściwości i zastosowanie

W roli produktu leczniczego nadmanganian potasu występuje jako roztwór wodny. Bezpośrednie stosowanie kryształów nadmanganianu mogłoby być niebezpieczne. Jakie właściwości wykazuje nadmanganian potasu? To przede wszystkim działanie:

• antysteptyczne (odkażające),
• ściągające,
• bakteriobójcze,
• grzybobójcze,
• utleniające.

Kiedy warto sięgnąć po lek Kalium hypermanganicum? Nadmanganian potasu stosuje się między innymi do:

• płukania błon śluzowych gardła i jamy ustnej, między innymi w przebiegu stanów zapalnych jamy ustnej i gardła;
• łagodzenia odparzeń u dorosłych, a także objawów odpieluszkowego zapalenia skóry u dzieci;
• leczenia hemoroidów,
• miejscowo jako lek odkażający,
• odkażania zmian trądzikowych;
• przemywania skóry, ropiejących ran, owrzodzeń;
• odkażania zmian wywołanych przez choroby wirusowe, takie jak bostonka czy ospa wietrzna, dodatkowo przyspieszając ich zasychanie;
• leczenia potówek.

Choć nadmanganian potasu to lek dostępny bez recepty, warto przed jego zastosowaniem skonsultować się z lekarzem, zwłaszcza jeżeli planujemy użyć go u dzieci. Nie w każdym przypadku bowiem zastosowanie samego nadmanganianu potasu okaże się wystarczające. Ponadto warto wiedzieć, jak stosować go w bezpieczny sposób.

Nadmanganian potasu – przeciwwskazania

Choć nadmanganian potasu wykazuje wiele właściwości prozdrowotnych, nie w każdym przypadku może być stosowany. Jakie są główne przeciwwskazania?

• Nadwrażliwość na nadmanganian potasu,
• cukrzyca (w tym jej powikłania takie jak tzw. stopa cukrzycowa),
• ciąża,
• karmienie piersią.

Jak przygotować roztwór wodny nadmanganianu potasu?

Nadmanganian potasu stosuje się w lecznictwie w formie roztworu wodnego. Zanim zabierzemy się za jego przygotowanie, ważne jest określenie, w jakim celu będzie stosowany – w różnych przypadkach odmienne będzie bowiem jego stężenie docelowe. Zbyt duża ilość zaszkodzi skórze i błonom śluzowym, natomiast zbyt mała nie pozwoli uzyskać satysfakcjonujących efektów leczniczych.

Do płukania jamy ustnej i płukania błon śluzowych gardła zaleca się stosowanie roztworu o niskim stężeniu (od 0,02% do 0,1%) – do jego przygotowania wystarczy zaledwie kilka kryształków substancji, a roztwór końcowy powinien mieć bladoróżową barwę.

Roztwór do przemywania skóry i ropiejących ran z kolei może mieć większe stężenie (do 1%). Do jego przygotowania użyć można nawet kilkunastu kryształków substancji, aż do uzyskania purpurowego roztworu.

A jak stosować nadmanganian potasu w formie kąpieli? To doskonałe rozwiązanie, gdy zmiany skórne mają charakter uogólniony i stosowanie miejscowe mogłoby być utrudnione. Stosuje się je najczęściej u małych dzieci. Roztwór wodny nadmanganianu potasu najpierw przygotowujemy w szklance, a następnie wlewamy do wanienki lub wanny, zwracając uwagę na jego końcowe zabarwienie. W przypadku dzieci powinno ono być bladoróżowe, u dorosłych można zastosować większe stężenie, jednak wciąż zachowując ostrożność. Co ważne, kąpiele w nadmagnanianie powinny być wykonywane maksymalnie 2-3 razy w tygodniu. Zbyt częste będą bowiem podrażniać skórę.

Nadmanganian potasu – możliwe skutki uboczne

Jak w przypadku każdej substancji o działaniu leczniczym, także lek Kalium hypermanganicum może powodować skutki uboczne. Obserwuje się je zwykle wtedy, gdy zastosujemy zbyt mocno stężony roztwór nadmanganianu potasu – w wysokich dawkach jest to bowiem substancja silnie żrąca. Niepożądane skutki może też dawać zbyt częste stosowanie roztworu nadmanganianu czy kąpieli z jego dodatkiem.

Do najczęściej zgłaszanych działań niepożądanych nadmanganianu zalicza się:

• podrażnienia skóry i błon śluzowych,
• nadmierne przesuszenie skóry,
• alergie skórne,
• drgawki.

W większości przypadków mają one jednak umiarkowane nasilenie i szybko ustępują.

Inne zastosowania nadmanganianu potasu

Nadmanganian potasu to substancja używana nie tylko w medycynie, ale również w różnych gałęziach przemysłu.

Ze względu na swoje właściwości odkażające, jest stosowany między innymi w przetwórstwie mięsnym (w połączeniu z mlekiem wapiennym), jako środek przeciwgrzybiczy, a także w hodowlach do odkażania różnego rodzaju urządzeń i sprzętu. Stosuje się go także jako środek konserwujący niektóre warzywa i owoce, neutralizuje on bowiem działanie etylenu, przyspieszającego procesy gnilne.

Oprócz tego jest on stosowany jako substancja lecznicza w weterynarii, głównie do zwalczania pasożytów ryb akwariowych.

Nadmanganian potasu wykorzystywany jest także w stacjach uzdatniających wody podziemne, przeznaczone do użytku przemysłowego i komunalnego, a także w oczyszczalniach ścieków.