Tachykardia – co to jest częstoskurcz – jakie są przyczyny, objawy, leczenie

Co to jest tachykardia, czyli częstoskurcz serca?

Tachykardia to zarówno szybki rytm serca pochodzący z fizjologicznego rozrusznika serca, jakim jest węzeł zatokowo-przedsionkowy, umiejscowiony w prawym przedsionku (tachykardia zatokowa), jak i różne formy arytmii, które powstają poza układem bodźco-przewodzącym serca (częstoskurcz przedsionkowy i komorowy, migotanie i trzepotanie przedsionków). Warto zauważyć, że szybka i bardzo szybka praca serca nie musi oznaczać arytmii. Zazwyczaj szybkiemu biciu serca towarzyszy też wysoki i dobrze wyczuwalny puls. Nie jest to jednak regułą. W niektórych chorobach serca ilość uderzeń serca nie musi być skojarzona z falą tętna (migotanie przedsionków, niektóre rodzaje częstoskurczu).

Zobacz też: Niskie ciśnienie krwi – przyczyny, objawy, leczenie

Tachykardię zatokową (zależną od węzła zatokowego, czyli naturalnego, elektrycznego rozrusznika serca) możemy podzielić na adekwatną, czyli występującą w sytuacjach, w których jest to prawidłowa reakcja organizmu (np. w czasie wysiłku czy emocji) oraz nieadekwatną, czyli taką, która występuje w sytuacjach, w których u zdrowego człowieka częstość rytmu serca wynosiłaby 60–100 uderzeń/min (np. w spoczynku – dolegliwość ta jest częsta u młodych, emocjonalnych kobiet). Prawidłową częstość pracy serca określa się we wspomnianym przedziale, najczęściej są to 72–74 uderzenia na minutę.

Zobacz też: Wysokie ciśnienie i niski puls – przyczyny

Jakie są przyczyny tachykardii?

Tachykardia to inaczej częstoskurcz – tym pojęciem bardzo często posługują się lekarze, jednocześnie dzieląc to zaburzenie rytmu serca na częstoskurcz komorowy i nadkomorowy. Pierwszy oznacza, że przyczyną zaburzenia rytmu jest anomalia znajdujące się w mięśniu serca. Nadkomorowy zaś wskazuje na patologię z przedsionków lub węzła przedsionkowo-komorowego.

Szybka praca serca, często także nieregularna i niemiarowa towarzyszyć może chorobom serca. Zaliczyć tu można wszelkie schorzenia powodujące nieprawidłową drogę przepływu impulsów pobudzających serce do skurczu. Jednym ze schorzeń, które powoduje epizody bardzo szybkiej pracy serca jest tzw zespół WPW, czyli zespół Wolffa-Parkinsona-White'a. Pojawia się tachykardia, a serce bije zazwyczaj szybciej niż 200 uderzeń na minutę).

To też może Cię zainteresować: Co oznacza przyspieszone bicie serca?

Serce bije szybko u chorych cierpiących na migotanie przedsionków, które jest arytmią i może przebiegać z normalnym, wolnym lub szybkim rytmem serca. Najczęściej, jeśli pojawia się napadowo (tachykardia napadowa), przebiega z szybkim rytmem serca, dając odczucie silnego kołatania serca, uczucie zasłabnięcia, duszności, szybkiego męczenia się, a nawet lęku. Niekiedy migotanie napadowe przechodzi w migotanie utrwalone.

Pierwszym objawem zawału serca może być silne kołatanie i uczucie częstej pracy serca. Oprócz tego pacjent odczuwa najczęściej silny lęk, duszność i ból za mostkiem.

Rzadką przyczyną tachykardii jest uszkodzenie układu bodźcotwórczo-przewodzącego po operacjach na sercu. Bardzo częste bicie serce może wskazywać także na zapalenie mięśnia sercowego (wirusowe, autoimmunologiczne).

Przeczytaj również: Ablacja serca – na czym polega, wskazania, bezpieczeństwo

Jakie są inne przyczyny częstoskurczu?

Pod wpływem różnych chorób, tachykardia pojawia się jako reakcja organizmu na panujące w nim warunki, a także jako mechanizm obronny i kompensujący dysfunkcję innych narządów czy układów. Do bodźców mogących wywołać częste uderzenia serca można zaliczyć takie choroby i stany jak:

• gorączka (zwłaszcza wysoka i wywołana infekcją),
• anemia,
• odwodnienie (zaburzenia elektrolitowe),
• niedociśnienie,
• duszność,
• niewydolność serca i niedokrwienie serca
• niedocukrzenie – hipoglikemia – niski poziom cukru,
• nadczynność tarczycy,

Inne, rzadziej występujące przyczyny to: zator płucny, reakcja anafilaktyczna, tany zapalne, guzy wydzielające tzw. hormony „walki i ucieczki”. Tachykardie mogą również wywołać takie substancje jak kofeina (zawarta w kawie czy napojach energetycznych), nikotyna, alkohol lub niektóre leki.

Warto zwrócić uwagę na jeszcze jedną przyczynę tachykardii. Jest nią tak zwana nerwica serca. Ta jednostka chorobowa nie ma nic wspólnego ze mianami organicznymi w sercu. Wywołana jest wyłącznie lękiem i stresem, zwłaszcza przewlekłym. Objawy nerwicy serca w zdecydowanej większości przypadków pojawiają się u osób młodych. Charakterystyczne jest ból serca (za mostkiem, w klatce piersiowej) oraz kołatanie serca. Niektórzy przy opisie posługują się terminem tachykardia emocjonalna.

Tachykardia – jakie są objawy?

Objawem tachykardii jest kołatanie serca, określane czasami jako szybkie bicie serca, a także jak wynika z definicji, przyśpieszenie tętna powyżej 100 uderzeń na minutę (szybki puls jeżeli jest wyczuwalny). Pacjenci różnie opisują swoje dolegliwości – „serce wali jak młot”, chce „wyskoczyć z klatki piersiowej”, „serce bije nierówno".

Sile i częste uderzenia serca mogą być powikłane takimi objawami jak:

• zawroty głowy,
• mroczki, ciemność przed oczami,
• uczucie osłabienia, zbliżającego się omdlenia,
• duszność lub uczucie niemożności wykonania prawidłowego nabrania powietrza, czasami również napadowy kaszel,
• utrata przytomności.

Wystąpienie zaburzeń rytmu serca zawsze wymaga zgłoszenia się do lekarza i przeprowadzenia dodatkowych badań diagnostycznych, które pomogą podjąć decyzję o dalszym postępowaniu. Tachykardia z powodu tak wielu czynników, które mogą ją wywołać, wymaga przede wszystkim leczenia przyczynowego, a więc usunięcia przyczyny jej wywołującej.

Leczenie tachykardii

W leczeniu tachykardii w niektórych sytuacjach konieczne jest stosowanie leków zwalniających pracę serca. W opornych na leczenie farmakologiczne przypadkach, w których objawy tachykardii są bardzo uciążliwe, można rozważyć leczenie przy pomocy zabiegu nazywanego ablacją.

W arytmiach komorowych wywołujących tachykardię i jednocześnie zagrażających życiu, należy także rozważyć implantację urządzenia zwanego kardiowerterem-defibrylatorem (ICD), którego zadaniem jest przerywanie groźnej arytmii łagodnymi wyładowaniami elektrycznymi i przywracanie prawidłowej pracy serca.

Jeżeli tachykardia (i skutki tego zaburzenia) nie jest wynikiem zaburzeń pracy serca (wywołanych m.in. chorobami organicznymi serca), lecz jest jedynie reakcją fizjologiczną na określone

Wypowiedź kardiologa na temat tachykardii