Pulsoksymetr – czym jest, jak działa, gdzie można go kupić?

Co to jest pulsoksymetr?

Pulsoksymetr to urządzenie elektroniczne, dzięki któremu możemy zmierzyć odsetek hemoglobiny utlenowanej (czyli hemoglobiny połączonej z tlenem) we krwi. Pomiar saturacji krwi z użyciem pulsoksymetru jest całkowicie nieinwazyjny, a co więcej – urządzenie to pozwala również na pomiar częstotliwości tętna.

Odsetek hemoglobiny utlenowanej daje nam informacje na temat, ile tlenu znajduje się w naszej krwi. Pulsoksymetr wykorzystuje różne właściwości optyczne hemoglobiny utlenowanej i odtlenowanej (czyli niezwiązanej z tlenem), co daje szanse na rozróżnienie tych dwóch stanów, w jakich może znaleźć się hemoglobina.

Pulsoksymetr – budowa

Typowy pulsoksymetr zaopatrzony jest w tak zwany klips, który zakładamy najczęściej na palec, choć możliwe jest również założenie go na małżowinę uszną, czoło lub skrzydełka nosa. Po wewnętrznej stronie tego klipsa znajduje się specjalna dioda, która emituje światło o określonej długości.

Światło to w różnym stopniu jest pochłaniane przez hemoglobinę związaną z tlenem i hemoglobinę odtlenowaną, co pozwala na ocenę zawartości tlenu we krwi. Promieniowanie, które emitowane jest przez diodę, przechodzi przez badany obiekt, czyli najczęściej palec i jest absorbowane, a następnie dociera do detektora, co pozwala na odczyt wyniku.

Jak interpretować wynik z pulsoksymetru?

Prawidłowa wartość wysycenia (czyli saturacji) hemoglobiny tlenem to 95—98%. Należy mieć świadomość, że w czasie podawania tlenu (na przykład przez maskę) wartości saturacji mogą sięgać nawet 100% i jest to wówczas wynik prawidłowy. Zdecydowanie nieprawidłowy wynik saturacji to mniej niż 90%.

Pulsoksymetria jest wykorzystywana w medycynie przy monitorowaniu terapii tlenem oraz przy podejrzeniu niewydolności oddechowej. Przed pandemią COVID-19, pulsoksymetr znajdował się w domach pacjentów chorujących na przewlekłe schorzenia układu oddechowego, takie jak np. przewlekła obturacyjna choroba płuc.

Co może zaburzyć odczyt saturacji?

Pewne stany mogą sprawić, że wynik, jaki odczytujemy na pulsoksymetrze, nie odzwierciedla rzeczywistego wysycenia hemoglobiny tlenem.

Wynik może być zafałszowany z następujących powodów:

• ruchy kończyny, na którą założony jest pulsoksymetr – podczas pomiaru najlepiej jest przyjąć pozycję siedzącą lub leżącą i nie poruszać palcem pulsoksymetrem;
• upośledzenie obwodowego przepływu krwi – dzieje się tak w stanach silnego wstrząsu, czy w czasie, gdy organizm jest wychłodzony (znajduje się w stanie hipotermii);
• obecność na paznokciach zmian grzybiczych;
• obecność na paznokciach ciemnego lakieru –należy pamiętać, by przed pomiarem saturacji zmyć z paznokci lakier;
• niedokrwistość (anemia) – zmniejszone stężenie hemoglobiny również może być przyczyną niedokładnego oszacowania saturacji.

Czy warto kupić pulsoksymetr?

Pulsoksymetr daje szansę na pomiar zawartości tlenu we krwi, co jest szczególnie ważne podczas zakażenia różnymi wirusami, mającymi objawy ze strony układu oddechowego, grożącymi rozwinięciem ciężkiego zapalenia płuc, a nawet wystąpieniem niewydolności oddechowej.

Bardzo ważne jest wyłapanie momentu, w którym pacjent, będący w izolacji domowej zaczyna wymagać hospitalizacji. Pulsoksymetr pozwala na ocenę zawartości tlenu we krwi, dzięki czemu możliwe jest szybkie zauważenie przez pacjenta pogorszenia jego stanu. Duszność wywołana może być rozwijająca się niewydolnością oddechową, ale też na przykład stanem emocjonalnym pacjenta. Pulsoksymetr pozwala zróżnicować te sytuacje, co może pomóc w decyzji o wezwaniu pomocy medycznej.

Jak często sprawdzać saturację pulsoksymetrem?

W przypadku zakażenia wirusem trzeba systematycznie kontrolować swoją saturację – najlepiej 2 razy dziennie. Jeśli nie występują poważne objawy takie, jak na przykład nasilona duszność, to nie ma potrzeby częstszych pomiarów saturacji. W przypadku pojawienia się duszności, znacznego osłabienia, czy uporczywego kaszlu, to zdecydowanie warto dokonać dodatkowego pomiaru saturacji.

O niedotlenieniu organizmu (w języku medycznym hipoksji) mogą świadczyć następujące objawy kliniczne.

Objawy niedotlenienia:

• nasilona duszność,
• tachykardia – przyspieszona akcja serca (co można zauważyć również dzięki pulsoksymetrowi),
• zawroty głowy, silne bóle głowy,
• silne osłabienie,
• sinica,
• tachypnoë – czyli przyspieszenie częstości oddechów.

Należy podkreślić, że nieleczona niewydolność oddechowa może prowadzić do zgonu. Pojawienie się jakiegokolwiek z powyższych objawów w połączeniem z nieprawidłowym wynikiem saturacji, powinno skłonić do jak najszybszej konsultacji z lekarzem.

Jaki pulsoksymetr wybrać?

Co szczególnie ważne, warto wybierać te pulsoksymetry, które mają certyfikat dopuszczający je do użytku. Takie pulsoksymetry można nabyć np. w aptekach czy sklepach medycznych.