Olej rzepakowy – czy jest zdrowy? Jak go spożywać?

Olej rzepakowy z pierwszego tłoczenia

Skład chemiczny oleju rzepakowego determinuje potencjał prozdrowotny i jego zastosowanie. Do wyboru mamy oleje tłoczone na zimo oraz poddawane rafinacji na ciepło. Oba produkty są doskonałą alternatywą dla tłuszczów zwierzęcych. Na szczególne wyróżnienie zasługuje nierafinowany olej rzepakowy, czyli tłoczony na zimno. Posiada charakterystyczny smak, specyficzny aromat i intensywną barwę, więc idealnie nadaje się do sałatek lub sosów. Natomiast rafinowany olej rzepakowy wykorzystywany jest nie tylko do gotowania czy smażenia, ale też do stosowania na zimno. Podobna zasada dotyczy również oliwy z oliwek.

Zobacz też: Co dodać do sałatki – olej czy oliwę?

Olej rzepakowy – źródło wielu witamin rozpuszczalnych w tłuszczach

• Witamina E (19 mg/100 g) wpływa na ochronę DNA, białek oraz lipidów przed uszkodzeniami oksydacyjnymi. Olej rzepakowy działa regenerująco na komórki organizmu. Jako źródło witaminy E jest silnym przeciwutleniaczem, który chroni przed działaniem wolnych rodników. Wpływa korzystnie na kondycję skóry, włosów oraz paznokci.
• Witamina K (150 μm/100 g) bierze udział w procesach krzepnięcia krwi, wspomaga układ sercowo-naczyniowy i odpowiada za utrzymanie równowagi gospodarki wapniowej. Poza tym wykazuje właściwości antybakteryjne oraz przeciwzapalne. Może spowalniać rozwój chorób nowotworowych, a także pomaga w utrzymaniu zdrowych kości.
• Prowitamina A – beta-karoten (550 μm/100 g) zapewnia prawidłowe funkcjonowanie wzroku, wzmacnia odporność, opóźnia pojawianie się zmarszczek, chroni przed powstawaniem plam i przebarwień. Oprócz tego wspomaga leczenie trądziku. Większe zapotrzebowanie na ten składnik mają szczególnie kobiety w ciąży.

Olej rzepakowy – bogactwo nienasyconych kwasów tłuszczowych

Tłuszcze roślinne są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu i zachowania zdrowia. Olej rzepakowy zawiera nienasycone kwasy tłuszczowe, takie jak omega-3 i omega-6. Cenne dla organizmu składniki powinny być dostarczane wraz z pożywieniem. Do kwasów tłuszczowych omega-3 można zaliczyć kwas α-linolenowy (ALA), kwas eikozapentanowy (EPA) i kwas dokozaheksaenowy (DHA). Mają one właściwości antyrytmiczne, działanie przeciwmiażdżycowe, regenerują barierę lipidową skóry i pełnią istotną rolę w zapobieganiu otyłości.

Olej rzepakowy to także źródło kwasu linolowego, który należy do grupy omega-6. Bierze on udział w wielu przemianach biochemicznych oraz reguluje czynności fizjologiczne. Zaliczany jest do substancji odżywczych, których nie powinno brakować w codziennej diecie. Kwas linolowy ma zbawienny wpływ na organizm, m.in. wspiera pracę układu immunologicznego i wykazuje silniejsze działanie antyoksydacyjne niż witamina E. Za najkorzystniejszy stosunek kwasów omega-6 do omega-3 uważa się 4-5:1. Szacuje się, że w oleju rzepakowym wynosi on 2:1. Z tego względu niezwykle ważny jest właściwy dobór tłuszczów w diecie.

Czytaj również: Kwas linolowy – występowanie, suplementy, dawkowanie i działanie

Kwas oleinowy w oleju rzepakowym

Kwas oleinowy to bardzo cenny składnik oleju rzepakowego, który usprawnia pracę układu sercowo-naczyniowego. Kwas oleinowy należy do grupy omega-9 i działa antyoksydacyjnie. Poza tym obniża poziom złego cholesterolu LDL we krwi oraz wpływa na zwiększenie dobrego HDL. W przeciwieństwie do kwasów omega-3, jest on wytwarzany w organizmie człowieka. Warto też włączyć go do codziennej diety. W oleju rzepakowym znajduje się aż 45-55% kwasu oleinowego. W związku z tym zasłużył on na miano „oliwy północy”.

Ile kalorii ma olej rzepakowy? Wartości odżywcze i energetyczne

Wbrew powszechnemu przekonaniu, olej rzepakowy nie jest wcale szkodliwy dla osób na diecie. Ale oczywiście nie można go jeść bez umiaru! Olej rzepakowy zawiera kwasy omega 3-6-9 i wspomaga wchłanianie niektórych witamin. Smażone potrawy łatwiej się odsącza z takiego tłuszczu. W związku z tym mają nawet 10% kalorii mniej niż te przyrządzane przy użyciu innych olejów roślinnych. W 100 g produktu znajduje się około 884 kcal. Jedna łyżka oleju rzepakowego (ok. 10 g) zawiera średnio 80 kalorii. W celach profilaktycznych i dla zachowania zdrowia warto spożywać około 20 g produktu.

Olej rzepakowy – właściwości zdrowotne

Olej rzepakowy, jeśli wytwarzany jest z uszlachetnionych odmian rzepaku, charakteryzuje się podobnym składem kwasów tłuszczowych co oliwa z oliwek. Do wyprodukowania 1 litra potrzeba aż 3 kg tej rośliny oleistej. Tłoczony na zimno olej rzepakowy zachowuje swój naturalny aromat i smak. Regularne jego spożywanie opóźnia procesy starzenia, a także minimalizuje ryzyko pojawienia się wielu chorób. Oprócz nienasyconych kwasów tłuszczowych, olej rzepakowy tłoczony na zimno zawiera także tokoferole, sterole roślinne, związki fenolowe, karotenoidy, fosfolipidy.

Grupa związków zwanych tokochromanolami chroni organizm przed stresem oksydacyjnym czy wolnymi rodnikami. W oleju rzepakowym zawartość tokoferoli kształtuje się na poziomie 300-800 mg/kg. Spośród nich warto wymienić najlepszy przeciwutleniacz γ-tokoferol oraz α-tokoferol, który pełni rolę witaminy E. W oleju rzepakowym znajdują się także fitosterole (ok. 12 mg/g) o działaniu przeciwutleniającym, będące strukturalnymi analogami cholesterolu. Istotne znaczenie mają też związki polifenolowe, które wykazują zdolność wychwytywania wolnych rodników, współdziałają z tokoferolami i zapobiegają utlenianiu wielonasyconych kwasów tłuszczowych.

Zastosowanie oleju rzepakowego

Olej rzepakowy najczęściej jest używany do delikatnej obróbki termicznej potraw lub spożywany na surowo. Ratyfikowany na ciepło olej rzepakowy nadaje się do smażenia oraz pieczenia. Stanowi także idealny dodatek do sałatek lub dressingów do surówek. Natomiast olej rzepakowy tłoczony na zimno nie powinien być poddawany obróbce termicznej. W związku z tym raczej nie sprawdzi się podczas przyrządzania potraw wymagających długotrwałego podgrzewania. W wysokiej temperaturze może uwalniać niekorzystne dla zdrowia substancje chemiczne.

Olej rzepakowy – idealny dodatek do sałatek i do smażenia

Dobrej jakości „oliwa północy” nadaje się do przyrządzania wielu smacznych oraz zdrowych posiłków. Szczególną wartość ma tłoczony na zimno olej rzepakowy, który warto dodać do surówek, zupy krem, grzanek czy innych dań serwowanych na zimno.

Jak przyrządzić sałatkę z pysznym dressingiem? Wystarczy kilka produktów, które wymieszamy z olejem tłoczonym za zimno. Polecamy sprawdzony przepis na wiosenną sałatkę ze składnikami takimi jak: mix sałat, 3 jajka, mozzarella w kulkach, pomidorki koktajlowe, kiełki rzodkiewki oraz papryka. Do przygotowania dressingu wystarczą trzy łyżki oleju rzepakowego, odrobina syropu z limonki i klonowego, sól, pieprz. Na talerz wysypujemy mix sałat, a na wierzchu układamy mozzarellę, pokrojone pomidorki, paprykę oraz jajka. Wszystko posypujemy kiełkami rzodkiewki i polewamy wcześniej przygotowanym dressingiem.

Czytaj również: Tłuszcze roślinne – jak wybrać zdrowy tłuszcz pochodzenia roślinnego?

Olej rzepakowy stosowany w kuracji włosów i skóry

Domowymi sposobami możemy szybko zregenerować oraz nawilżyć twarz oraz całe ciało. Olej rzepakowy używany jest także do olejowania włosów. Ze względu na działanie odżywcze, regenerujące i nawilżające, wpływa korzystnie na strukturę kosmyków.

Maska regenerująca na włosy

Wystarczy kilka łyżek oleju rzepakowego, jajko oraz miód. Wszystkie składniki dokładnie mieszamy, nakładamy na włosy i przykrywamy ręcznikiem. Po kilku lub kilkunastu minutach spłukujemy całość letnią wodą, przy użyciu delikatnego szamponu. Po zabiegu włosy będą bardziej lśniące oraz miękkie w dotyku.

Maseczka pielęgnacyjna na skórę twarzy

Oprócz rzepakowego oleju przyda się miód, sok z cytryny i rozgnieciony banan. Taką mieszankę nakładamy na twarz oraz pozostawiamy na kilkanaście minut. Przy pomocy takiej maseczki możemy znacznie odżywić cerę. Skóra twarzy stanie się bardziej promienna i delikatna w dotyku.

Podsumowanie

Olej rzepakowy znajduje zastosowanie nie tylko w kuchni, ale też w kosmetyce. Warto wiedzieć, że jest składnikiem wielu preparatów do pielęgnacji twarzy lub ciała. Zapewnia kosmetykom odpowiednią konsystencję i dostarcza wartości odżywczych. Olej rzepakowy chroni przed wolnymi rodnikami, pomaga walczyć z oznakami starzenia oraz odbudowuje skórę. Regularne jego spożywanie pozwala też ograniczyć ryzyko powstawania chorób cywilizacyjnych, takich jak miażdżyca, cukrzyca, nadciśnienie czy alergie.