Kiwano (ogórek kolczasty) – właściwości, jak smakuje, jak wybrać, jak jeść owoc?

Kiwano – co to jest i jak wygląda ogórek kolczasty?

Kiwano (Cucumis metuliferus) to inaczej melon czy też ogórek afrykański rogaty. Nazwa związana jest z osobliwym wyglądem owocu, który przypomina zarówno melony, jak i ogórki. Kiwano pochodzi z Afryki, naturalnie występuje w rejonach Kraju Przylądkowego, Sudanu i Jemenu. Owoc uprawia się też w Australii, Nowej Zelandii, części Ameryki Południowej, w USA. Uprawa kiwano w Polsce jest możliwa w szklarniach, gdyż roślina nie ma dużych wymagań – oprócz wysokiej temperatury.

Kiwano to owoc o okrągłym lub owalnym kształcie. Osiąga długość 10–15 cm i może ważyć około 200–300 g. Ma charakterystyczne kolce, podobne jak u ogórka. Kolor skórki uzależniony jest o tego, czy owoc jest dojrzały. Może przybierać barwę od zielonej, przez żółtą, do pomarańczowej. Galaretkowaty miąższ ma limonkowo-zielony kolor.

Smak kiwano jest nietuzinkowy, można powiedzieć, że kiwano smakuje jak ogórek, banan i cytryna z nutami cukinii, kiwi czy też melona. Niektórzy twierdzą, iż smak kiwano jest cierpki. Interesujący jest też zapach kolczastego ogórka. Dojrzałe kiwano wydziela słodki zapach przypominający woń dojrzałych bananów.

Ogórek afrykański kiwano – wartości odżywcze

Ogórek kolczasty to owoc, który składa się w około 89 proc. z wody. Pozostała część to witaminy, składniki mineralne i inne ważne składniki odżywcze. Kiwano zawiera:

• duże ilości witaminy C,
• witaminy B₃, B₅ i B₆,
• minerały: żelazo (9 proc.), magnez (11 proc.), fosfor (5 proc.), potas (3 proc.) i cynk (5 proc.),
• przeciwutleniacze – α-tokoferol, y-tokoferol, czyli dwie formy witaminy E.

Kaloryczność kiwano jest niska, owoc dostarcza 44 kcal w 100 g. Ponadto jest on skutecznym napojem gaszącym pragnienie.

Kiwano – owoc o właściwościach leczniczych

Ogórek afrykański to owoc korzystnie wpływający na nasze zdrowie. Dzięki witaminie E chroni skórę przed promieniowaniem UV, zapobiega uszkodzeniom komórek i chroni przed rakiem prostaty i chorobą Alzheimera. Witamina C chroni komórki przed uszkodzeniem przez wolne rodniki, zmniejsza ryzyko rozwoju chorób przewlekłych oraz poprawia wchłanianie żelaza.

Owoc kiwano wpływa ponadto na zwiększenie odporności, obniża też poziom cholesterolu. Tokoferol zawarty w ogórku kolczastym pomaga zachować jasność umysłu. Niewielkie ilości witaminy A, w tym karotenoidy, beta-karoten, likopen i luteiny wspomagają ochronę i naprawę DNA, spowalniając w ten sposób proces starzenia się komórek. Chronią też wzrok, zapobiegając zwyrodnieniom plamki żółtej spowalniają/zapobiegają rozwojowi zaćmy.

Owoc z kolcami dostarcza minerałów, które dbają o zdrowe kości (wapń, fosfor), mięśnie (żelazo), regulują płyny ustrojowe i ciśnienie krwi (potas), wzmacniają odporność (głównie cynk) i pracę serca (magnez). Jedzenie kiwano reguluje hormony (m.in. adrenalinę), dlatego też łagodzi stres i niepokój, co pozwala się zrelaksować. Wysoka zawartość błonnika w kiwano sprawia, iż jest on naturalnym środkiem usprawniającym metabolizm (m.in. łagodzi zaparcia).

Kiwano – naturalny kosmetyk

Ogórek kiwano nie tylko posiada właściwości prozdrowotne, ale jest także naturalnym kosmetykiem pielęgnacyjnym. Korzystnie wpływa na urodę, gdyż witamina C zawarta w owocu zwiększa produkcję kolagenu, a co się z tym wiąże, skóra staje się młodsza i bardziej elastyczna. Przeciwutleniacze zmniejszają plamy starcze i zmarszczki, a także zmniejszają widoczność blizn i przebarwień. Wyciągi z kiwano często dodawane są do kremów, balsamów, kremów po opalaniu, preparatów anti-aging itp.

Jak wybrać i jak jeść kiwano?

Niestety owoc ten nie jest zbyt popularny w naszym kraju, dlatego też nie jest go łatwo kupić. Dostępny jest w wybranych warzywniakach, sklepach z egzotyczną żywnością, a w supermarketach pojawia się w okazjonalnie. Najsmaczniejsze jest idealnie dojrzałe kiwano, które ma żółtą lub pomarańczową skórkę, a nasiona po ściśnięciu pękają.

Owoc należy najpierw umyć. Obieranie kiwano nie jest konieczne – w razie potrzeby można usunąć kolce. Potem przekroić owoc na pół i wyjąć miąższ łyżeczką bądź wycisnąć galaretkowatą miazgę do miseczki.

Zastosowanie kulinarne kiwano jest szerokie. Ogórek afrykański może być dodawany do sałatek owocowych, koktajli, puddingów, sosów. Z owoców można przygotować smaczne dżemy, konfitury czy też kompoty. Przepisy na kiwano uwzględniają też podanie tego „rogacza” w towarzystwie mięsa (np. drób), ryb, a nawet koziego sera. Kiwano używane jest też do dekoracji różnych dań. Sałatka i przetwory z kiwano na pewno zachwycą niejednego smakosza.

Zastosowanie mają również liście i korzenie rośliny, ale najbardziej cenione są owoce kiwano. Wszystkie jego części są jadalne – miąższ, nasion i skórka. Zaletą afrykańskiego ogórka jest jego przechowywanie – zachowuje trwałość i świeżość nawet do 6 miesięcy, warto więc mieć go w swojej kuchni.

Ogórek kiwano – czy może zaszkodzić?

Kolczasty ogórek jest doskonałym wyborem, jeśli chcemy odżywiać się zdrowo. Kiwano to owoc dla wszystkich: dorosłych, dzieci i kobiet w ciąży. Regularne spożywanie tego nietypowego ogórka korzystnie wpłynie na zdrowie, ale pozwoli też poznać nowy, nieznany smak.

Warto jednak pamiętać, że niedojrzałe, gorzkie kiwano może zawierać niebezpieczne substancje chemiczne, które mogą powodować problemy żołądkowe, bóle głowy i gorączkę. Poza tym rogaty ogórek jest powszechnie uważany za pokarm niewywołujący alergii.