Bóle reumatyczne – jakie są przyczyny i jak zapobiegać bólom reumatoidalnym?

Ból reumatyczny – stawów, mięśni, kości

Jeśli odnieść się do samej nazwy bólu reumatycznego, powinien on dotyczyć wyłącznie schorzeń znanych pod nazwą choroby reumatyczne. Są to schorzenia charakteryzujące się uogólnionym i przewlekłym stanem zapalnym tkanki łącznej z okresami zaostrzeń i remisji.

Najczęściej ich podłożem jest reakcja autoimmunologiczna organizmu, czyli wytwarzanie przeciwciał skierowanych przeciwko własnym, zdrowym komórkom.

Objawem chorób reumatycznych jest ból mięśni, ból kości, ból stawów, często powiązany z uczuciem ich sztywności, a w skrajnych przypadkach znacznie ograniczający ich ruchomość.

W 1983 roku Rheumatism Association opracowało podział chorób reumatycznych na 10 grup: układowe choroby tkanki łącznej, zapalenia stawów z towarzyszącym zapaleniem kręgosłupa, choroba zwyrodnieniowa stawów, zapalenia stawów, zapalenia pochewek ścięgien i kaletek maziowych towarzyszące zakażeniom, choroby stawów towarzyszące chorobom metabolicznym i dokrewnym, nowotwory, zaburzenia nerwowo-naczyniowe, choroby kości i chrząstek, zmiany pozastawowe, różne zaburzenia.

W każdej z tych chorób zawartych jest wiele zaburzeń i schorzeń. Pokazuje to jak bardzo pojemny jest termin choroby reumatyczne oraz jak wielu nieprawidłowości w funkcjonowaniu organizmu może dotyczyć.

Przeczytaj też: Złamany palec – objawy, przyczyny, leczenie

Choroby reumatyczne – przyczyna bólu reumatoidalnego

Najczęściej opisywane schorzenia, dające dolegliwości bólowe opisywane jako bóle reumatoidalne, zostały przedstawione poniżej.

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS)

Reumatoidalne zapalenie stawów, znane jako RZS, gościec, reumatyzm, to choroba autoimmunologiczna mająca charakter zapalny z okresami zaostrzeń i remisji. Najczęściej dotyka drobne stawy nadgarstków i dłoni, po pewnym czasie doprowadzając do ich zniekształceń.

Jest to choroba, na którą cierpi się do końca życia. Powoli atakuje również ścięgna i mięśnie okolic łokci i barków, doprowadzając do ich osłabienia.

Chorowanie na RZS wiąże się z przyjmowaniem sterydów oraz tzw. leków modyfikujących przebieg choroby (LMPCh). Nadrzędnym ich celem jest wyciszenie bardzo bolesnych, zaostrzonych faz choroby.

Zobacz też: Ból kostki – przyczyny bólu w kostce, sposoby leczenia i rehabilitacji

Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów (choroba Stilla)

Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów (choroba Stilla) to choroba o nieznanej przyczynie, pojawiająca się u dzieci do 16. roku życia na okres minimum 3 miesięcy i najczęściej atakująca kolano, staw skokowy i nadgarstek.

Zaatakowany staw jest opuchnięty przez dłuższy czas i nie poddaje się leczeniu. Wraz z bólem reumatycznym w młodym wieku i sztywnością stawową występuje: apatia, spadek aktywności ruchowej i brak apetytu.

W leczeniu podaje się leki immunosupresyjne (hamujące działanie układu odpornościowego) i NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne), a w leczeniu usprawniającym podaje się zastrzyki sterydowe do stawów.

Należy wprowadzić do diety produkty bogate w witaminę D, białko i wapń oraz regularnie ćwiczyć, aby zapobiec przykurczom i ograniczeniom w stawach.

Sprawdź również: Ból kolana – co robić, jakie badania?

Toczeń rumieniowaty układowy (trzewny)

Toczeń rumieniowaty układowy (trzewny) to choroba autoimmunologiczna prowadząca do stanu zapalnego wielu tkanek i narządów. Aby sklasyfikować tę chorobę, muszą być spełnione warunki opisane przez Amerykańskie Towarzystwo Reumatologiczne.

Niektórymi z nich są: rumienione zmiany na twarzy, nadżerki w jamie ustnej, zapalenie lub ból stawów bez zmian w RTG, białkomocz, zaburzenia hematologiczne i immunologiczne wynikające z badań laboratoryjnych.

Chorobę leczy się objawowo lekami z grupy immunosupresyjnych i przeciwmalarycznych oraz zmieniając dietę na bogatszą w zawartość kwasów omega-3.

Czytaj również: Ból twarzy – przyczyny, objawy i leczenie bólu twarzy

Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa

Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, inaczej ZZSK, spondyloartroza to przewlekła choroba zapalna i autoimmunologiczna tkanki łącznej, atakująca stawy kręgosłupa i stawy krzyżowo-biodrowe.

Objawia się ona bólem pleców (szczególnie odcinka lędźwiowego i okolic pośladków) oraz bólem klatki piersiowej w trakcie nabierania głębszego oddechu. Prowadzi do stopniowego usztywnienia kręgosłupa w formie tzw. kija bambusowego.

Chory przybiera pochyloną postawę ciała i ma trudności z obracaniem się za siebie. Leczenie, pod kontrolą lekarza reumatologa, polega na przyjmowaniu glikokortykosteroidów, NLPZ (głównie diklofenaku) oraz leków immunosupresyjnych.

Ulgę przynoszą rozluźniające masaże, terapia z elementami trakcji stawów kręgosłupa oraz poranna gimnastyka i pływanie.

Osteoporoza

Dawniej zwana „zrzeszotnieniem kości”, to choroba, w trakcie której dochodzi do osłabienia struktury kości, zmniejszenia jej masy i gęstości, co przyczynia się do ich częstych pęknięć i złamań.

Osteoporoza dotyczy najczęściej kobiet w wieku pomenopauzalnym. Jej objawami są bóle kości długich, obniżenie wzrostu ciała oraz złamania kości w trakcie niegroźnych urazów.

W trakcie leczenia stosowane są leki m.in. z zakresu bisfosforanów oraz zalecana jest zmiana diety na bogatszą w zawartość wapnia, witaminy D i białka. Sugerowana jest bezpieczna aktywność ruchowa (z unikaniem sytuacji mogących powodować uraz) oraz, w miarę możliwości, przebywanie na słońcu.

Choroba zwyrodnieniowa stawów

Choroba zwyrodnieniowa stawów to przewlekły proces, który powoli degraduje chrząstkę stawową jednego lub wielu stawów. Bóle reumatyczne pogarszają się szczególnie po wyziębieniu i zastaniu oraz w momencie zmiany pozycji (np. podczas wstawania z pozycji siedzącej).

Zalecana jest bezpieczna aktywność fizyczna, bez zbyt dużych obciążeń, unikanie dłuższego przebywania w chłodnych i wilgotnych pomieszczeniach, noszenie ubrań chroniących bolące stawy przed wyziębieniem i przewianiem.

Fibromialgia

Tzw. reumatyzm mięśniowy charakteryzuje się przewlekłym bólem mięśni, zwiększającym się po uciśnięciu punktów najbardziej bolesnych. Często połączona jest z występowaniem stanów depresyjnych, zaburzeniami snu, przewlekłym zmęczeniem i nadwrażliwością na zimno.

Ponieważ fibromialgię ciężko zdiagnozować, wymaga tzw. spojrzenia holistycznego, zarówno lekarskiego, jak i psychologicznego.

Bóle reumatyczne – jak zapobiegać?

Bóle reumatyczne, czyli przewlekłe uczucie ciągnięcia, rwania w kościach, stawach i mięśniach, sprawiają, że pacjent nie ma energii na wykonywanie nawet podstawowych codziennych czynności. Aby dolegliwości te pojawiały się jak najrzadziej, należy przestrzegać pewnych zasad.

W przypadku reumatyzmu, dieta uwzględniająca produkty bogate w witaminy, składniki mineralne, kwasy omega-3 (działające hamująco na proces zapalny) oraz wszystkie składniki odżywcze w odpowiednich ilościach, pozwoli uniknąć bólów reumatycznych mięśni czy stawów.

Można również korzystać z rehabilitacji na bóle reumatyczne (masaże, okłady parafinowe).

Sposobem na uniknięcie ból reumatycznego będzie również unikanie nadmiernego wychłodzenia i przewiania organizmu. W słoneczne dni z kolei należy przebywać na powietrzu (np. chodzić na spacery). Jeżeli chodzi o reumatyzm, leczenie domowe może obejmować odpoczynek oraz stosowanie zaopatrzenia ortopedycznego, przy pomocy którego pacjent będzie mógł odciążyć stawy (tu np. chodziki czy ortezy).

Sposobem na bóle reumatyczne będzie również fizykoterapia (np. masaże, rioterapia, balneoterapia). Warto ponadto wykonywać ćwiczenia, które wzmacniają zakres ruchów oraz siłę mięśniową.

Należy być aktywnym fizycznie w sposób umiarkowany – tak, aby nie doprowadzać do przeciążeń i unikać sytuacji urazogennych. Nie wolno rezygnować ze spacerów, pływania czy jeżdżenia na rowerze. W razie wątpliwości po pomoc w doborze odpowiedniej aktywności można zgłosić się do rehabilitanta.

Wypowiedź fizjoterapeuty na temat RZS