Guzki reumatoidalne – co to jest, jak wyglądają i jak leczyć?

Guzki reumatoidalne – objaw reumatoidalnego zapalenia stawów

Guzki reumatoidalne to jeden z objawów choroby autoimmunologicznej, jaką jest reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) – stosunkowo częsta, przewlekła choroba zapalna. Występuje ona częściej u kobiet, palaczy, krewnych chorych na RZS (podkreśla się możliwą komponentę genetyczną tej choroby), osób otyłych, osób narażonych na szkodliwe czynniki chemiczne w miejscu pracy, np. azbest czy krzem. W przebiegu schorzenia nasz własny układ odpornościowy zaczyna atakować organizm, wywołując szereg dolegliwości.

Do objawów RZS należą m.in.:

• symetryczne, długotrwałe, destrukcyjne zapalenie stawów, szczególnie drobnych stawów rąk – objawia się obrzękiem, zaczerwienieniem, bólem stawów; nieleczone prowadzi do deformacji i ograniczenia ruchomości;
• objawy ogólne: osłabienie, gorączka lub stan podgorączkowy, spadek masy ciała;
• symptomy związane z zajęciem układów innych niż kostno-stawowy: skóra (guzki podskórne), naczynia krwionośne (reumatoidalne zapalenie naczyń), szpik kostny (stany zapalne), nerwy (neuropatie), gruczoły ślinowe (uszkodzenie), nerki (niewydolność nerek), serce (zapalenie osierdzia), płuca (guzki reumatoidalne na płucach, zapalenie płuc), a także narząd wzroku (zapalenie twardówki, Zespół Sjögrena).

Guzki reumatoidalne są najczęstszym objawem skórnym reumatoidalnego zapalenia stawów.

To też może Cię zainteresować: Co może być przyczyną pojawienia się krost na głowie?

Jak wyglądają guzki reumatoidalne w RZS?

Guzki reumatoidalne są zazwyczaj dobrze odgraniczone, w kolorze ciała. Przyjmują postać podskórnych, przesuwalnych zmian. Wielkość guzków reumatoidalnych jest zróżnicowana. Narośla mogą osiągać rozmiar od kilku milimetrów do kilku centymetrów.

Reumatoidalne guzki zazwyczaj są okrągłe, chociaż mogą przyjąć również podłużną formę. W większości przypadków guzki reumatoidalne nie bolą. Ból pojawia się, gdy dochodzi do komplikacji – owrzodzenia, infekcji, ucisku na przebiegające w pobliżu nerwy.

Szacuje się, że zmiany te pojawiają się u około 25 proc. pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów.

To też może Cię zainteresować: Guzek na szyi – co może oznaczać?

Guzki reumatoidalne na łokciach, rękach, stopach, płucach

Guzki reumatoidalne najczęściej powstają na powierzchniach wyprostnych kończyn oraz w miejscach, które narażone są na podrażnienie mechaniczne, urazy ucisk. W wielu przypadkach obserwuje się guzki reumatoidalne na łokciach (i bliższej części kości łokciowej) oraz na piętach. Nierzadko obserwujemy również guzki reumatoidalne na głowie (na potylicy). Do innych lokalizacji tego typu zmian w RZS należą: ścięgno Achillesa, biodra, kość krzyżowa. Typowe są ponadto guzy kulszowe.

Czytaj również: Guzek za uchem, powiększone węzły chłonne za uchem

Guzki reumatoidalne powstają nie tylko w kościach – mogą umiejscawiać się również w narządach wewnętrznych (guzki reumatoidalna na płucach a nawet mózgu), ścięgnach oraz tkance podskórnej palców rąk, stóp i podbicia. W niektórych przypadkach zdarza się tak, iż pacjenci z dużą liczbą guzków mają słabo wyrażone zapalenie stawów i odwrotnie. U pacjentów z nasilonym zapaleniem stawów, leczonych metotreksatem, paradoksalnie może dojść do powstania wielu guzków reumatoidalnych, pomimo pozytywnej odpowiedzi na terapię ze strony stawów.

Przeczytaj też: Co oznaczają grudki i krosty na języku?

Guzki podskórne – czy to guzki reumatyczne?

Wiele schorzeń może przyczynić się do powstania guzków podobnych do guzków reumatoidalnych. W diagnostyce różnicowej pomocne jest oznaczenie tzw. czynnika reumatoidalnego. Jego nieobecność we krwi pacjenta najpewniej świadczy, iż guzki wywołane są przez inną chorobę. Warto podkreślić, że u chorych na RZS z nieoznaczalnym czynnikiem reumatoidalnym, guzki praktycznie nie występują.

W przypadku wątpliwości co do pochodzenia guzków pod skóra pomocna może być biopsja. Do schorzeń wywołujących podobne do guzków reumatoidalnych wykwity skórne należą:

• toczeń rumieniowaty układowy,
• zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (guzki w przebiegu tych dwóch chorób pod mikroskopem wyglądają bardzo podobnie do guzków reumatoidalnych),
• ziarniniak obrączkowaty, dna moczanowa,
• włókniaki, tłuszczaki,
• przerzuty nowotworów złośliwych do skóry, rak podstawnokomórkowy skóry,
• kępki żółte w przebiegu dyslipidemii.

Zobacz też: Globus histericus – co oznacza gula w gardle?

Jak zlikwidować guzki reumatoidalne?

Leczenie guzków reumatoidalnych może być wskazane ze względów zdrowotnych lub kosmetycznych. Medyczne wskazania do leczenia guzków reumatycznych obejmują ich powikłania, wspomniane już wyżej – infekcję, owrzodzenie, ucisk na okoliczne nerwy, utrudnienie życia codziennego.

Sterydoterapia jest efektywna w zmniejszeniu licznych guzków, lecz w przypadku wymienionych komplikacji jedyną skuteczną metodą terapii jest leczenie chirurgiczne. Niestety często zdarza się, iż raz wycięte guzki nawracają w tym samym miejscu.

Wypowiedź fizjoterapeuty na temat leczenia RZS