Tachykardia zatokowa – co oznacza szybkie bicie serca?

Co to jest tachykardia zatokowa?

Rytm serca generowany jest przez strukturę zwaną węzłem zatokowo-przedsionowym. Jest to automatyczny stymulator mięśnia sercowego, znajdujący się w prawym przedsionku. To węzeł zatokowy nadaje sercu odpowiednią częstotliwość, z jaką powinien się kurczyć. W zależności od obecnego zapotrzebowania organizmu na krew (i tlen), węzeł wysyła więcej bądź mniej impulsów, według których ustala się prędkość bicia serca.

Tachykardia zatokowa, to ogólnie rzecz ujmując, przyspieszone bicie serca – ponad 100 uderzeń w ciągu minuty. Jest to dość powszechna dolegliwość. Tachyarytmia zatokowa, bo tak brzmi prawidłowa nazwa tego stanu, może być zjawiskiem całkowicie normalnym, prawidłową reakcją organizmu na stan zapalny czy stres, ale często arytmia serca staje się objawem patologii, zazwyczaj związanej z chorobami serca.

Jeśli rytm generowany przez źródło jest nieadekwatny do sytuacji (co wynika najczęściej z zaburzenia regulacji pracy węzła przez układ nerwowy) i staje się przyczyną dalszych zaburzeń czy wręcz kondycji zagrażającej życiu pacjenta, wówczas konieczne jest leczenie.

Sprawdź również: Mrowienie i drętwienie ust – przyczyny, objawy, leczenie

Jakie są przyczyny tachykardii zatokowej?

Tachykardia zatokowa najczęściej nie stanowi zagrożenia, bowiem jest naturalną reakcją organizmu na zwiększone zapotrzebowanie tkanek na tlen i substancje odżywcze. Im większy wysiłek, tym serce musi pompować szybciej więcej krwi. O ile tachykardia jest odpowiedzią na bodziec wysłany przez układ nerwowy, nie wymaga leczenia. Bodziec fizjologiczny, to taki który wręcz wymaga szybszego tempa pracy serca (np. stres czy wysiłek fizyczny).

Tego typu arytmia serca może również pojawić się jako efekt uboczny działania pewnych substancji, do których zalicza się kofeinę, alkohol, amfetaminę oraz niektóre leki (efedrynę, atropinę, adrenalinę, hormony tarczycy). Szybkie bicie serca towarzyszy także niektórym stanom chorobowym. Może wystąpić jako skutek

• odwodnienia, gorączki
• nadczynności tarczycy, nadczynności nadnerczy;
• niedociśnienia;
• niedokrwistości;
• sepsy, wstrząsu.

Jednakże tachykardia nadal wynika tu z zadziałania jakiegoś bodźca, w tych przypadkach – patologicznego. Przyśpieszone bicie serca jest tutaj zjawiskiem pożądanym albo objawem ubocznym, ale niegroźnym, o ile znacząco nie przekracza 100 uderzeń na minutę.

Przeczytaj również: Ablacja serca – na czym polega, wskazania, bezpieczeństwo

Czy tachykardia jest groźna?

Patologiczna, czyli nieadekwatna tachykardia, jest stanem trwałym, niezależnym od zadziałania bodźca. Wynika bezpośrednio z wadliwej pracy samego węzła zatokowo-przedsionkowego bądź też jego nieprawidłowej regulacji przez autonomiczny układ nerwowy. Szybkiemu biciu serca towarzyszą zarówno objawy przedmiotowe, których doświadcza sam pacjent, jak i podmiotowe, rozpoznawane podczas badań diagnostycznych. Wśród najczęstszych dolegliwości zgłaszanych przez chorych z arytmią serca wymienić należy:

• zawroty i bóle głowy;
• uczucie kołatania serca;
• duszność i ból w klatce piersiowej;
• omdlenia;
• płytki, szybki oddech;
• mroczki przed oczami;
• niepokój

Podczas diagnostyki dodatkowych skurczów serca, szczególną uwagę zwraca się na wykluczenie chorób innych układów, nadużywanie różnych substancji (w tym leków) i ciężkich stanów ogólnych (sepsa).

Dopiero po odrzuceniu ewentualnych przyczyn na podstawie wyniku badania elektrokardiograficznego, lekarz może rozpoznać tachykardię zatokową wynikającą bezpośrednio z samego węzła.

Tachykardia zatokowa – jak ją leczyć?

Oczywiście leczenie tachykardii fizjologicznej nie jest konieczne. To prawidłowa i pożądana reakcja serca. W sporadycznych sytuacjach uczucia szybkiego bicia serca pomóc może wyeliminowanie kawy, alkoholu i leków zawierających w swoim składzie pseudoefedrynę. Z pewnością dużą rolę odgrywa regularne uprawianie sportu, zwłaszcza dyscyplin poprawiających wydolność układu krążenia i oddechowego (popularne ćwiczenia cardio lub aerobowe).

W sytuacji wystąpienia nieadekwatnych zaburzeń rytmu serca poddaje się kontroli farmakologicznej. Wśród leków na tachykardię zatokową najczęściej zalecane są preparaty z grupy β-blokerów lub blokerów kanału wapniowego. W przypadkach wyjątkowo opornych na farmakoterapię lub w bardzo nasilonej tachykardii grożącej trzepotaniem czy migotaniem przedsionków, wskazana może okazać się ablacja. Zabieg ten polega na zniszczeniu fragmentu serca, odpowiedzialnego za nadmierną częstotliwość jego skurczów za pomocą energii elektrycznej.

Tachykardia zatokowa jednakże wyjątkowo rzadko bywa wskazaniem do ablacji, gdyż rytm serca generowany przez rozrusznik w węźle jest miarowy i na ogół podlegający leczeniu β-blokerami.