Krioablacja – wskazania do zabiegu, przebieg, powikłania, skuteczność

Co to jest krioablacja?

Słowo „ablacja” oznacza niszczenie lub usunięcie fragmentu danego organu. W medycynie wykorzystuje się różne rodzaje ablacji. Za pomocą krioablacji niszczy się fragment danej tkanki mieszaniną gazów o temperaturze około -70°C. Z kolei termoablacja polega na wytworzeniu wysokiej temperatury (powyżej 50°C) za pomocą prądu o wysokiej częstotliwości. Obydwie metody są używane głównie w kardiologii, a także w leczeniu nowotworów. Każdy z rodzajów ablacji serca ma swoje wady i zalety.

Krioablacja jest stosunkowo nową metodą leczenia. Według niektórych badań, ten rodzaj zabiegu jest krótszy niż standardowa ablacja. Rokowania po zabiegu, częstość i rodzaj niepożądanych powikłań są natomiast porównywalne.

Krioablacja serca jest jednak przeznaczona głównie do usuwania źródeł arytmii zlokalizowanych w okolicy ujść żył płucnych. Jeśli problem dotyczy innej lokalizacji lub występuje trzepotanie przedsionków, zwykła ablacja może okazać się skuteczniejsza. Wybór metody zależy głównie od rodzaju zaburzenia w danym przypadku oraz od preferencji operatora.

Czytaj również: Flebolog – kto to jest i czym się zajmuje? Kiedy do flebologa?

Krioablacja i leczenie migotania przedsionków

Migotanie przedsionków (AF) jest jedną z najczęstszych arytmii. Dotyczy ono nawet 2 proc. populacji, a częstość zachorowań rośnie z wiekiem. Migotaniu często towarzyszą objawy takie jak kołatania serca, nadmierna potliwość, osłabienie, a nawet omdlenia. Jednak jeszcze poważniejsze są powikłania zakrzepowo-zatorowe, do których należy udar mózgu.

Leczenie tego rodzaju zaburzeń rytmu serca zwykle rozpoczyna się od środków farmakologicznych. Jeśli nie okażą się one skuteczne, może być konieczne wykonanie kardiowersji za pomocą defibrylatora. Leczenie przewlekłe zależy od rodzaju migotania przedsionków. Wyróżnia się m.in. następujące rodzaje AF: napadowe, przetrwałe, utrwalone.

W pierwszym przypadku należy ograniczyć czynniki mogące wywołać napady migotania, takie jak alkohol, nikotyna czy kofeina. Należy również sprawdzić, czy nie występuje choroba podstawowa, która mogłaby sprzyjać migotaniu, np. nadczynność tarczycy. Poza tym zwykle nie stosuje się przewlekłego leczenia antyarytmicznego. Lekarz może natomiast zaproponować „awaryjną” tabletkę (np. propafenon), którą chory może przyjąć doraźnie.

W przypadku przetrwałego AF przywraca się normalną pracę serca zwykle za pomocą kardiowersji, a następnie utrzymuje się ją farmakologicznie. Jeśli jednak pacjent jest w wieku podeszłym i nie występują u niego nasilone objawy, można pominąć przywracanie prawidłowej akcji serca i leczyć migotanie jako utrwalone. Polega ono na farmakologicznym utrzymywaniu akcji serca poniżej 80 lub 110 uderzeń na minutę (w zależności od objawów).

Krioablacja w migotaniu przedsionków

Ablacja migotania przedsionków to alternatywa dla leczenia farmakologicznego. Wskazanie do takiego leczenia obejmuje pacjentów, u których leczenie farmakologiczne nie przynosi pożądanych efektów i którym towarzyszą nasilone objawy. Najlepsze efekty ablacja daje w leczeniu napadowego AF, natomiast nieco rzadziej udaje się osiągnąć efekt terapeutyczny w przetrwałym i utrwalonym migotaniu przedsionków. Krioablacja jest stosowana głównie w leczeniu napadowego migotania przedsionków, kiedy źródła arytmii zlokalizowane są w okolicy żył płucnych w lewym przedsionku. Przy pozostałych typach migotania często jest konieczna tzw. termoablacja linijna.

Krioablacja balonowa w leczeniu migotania przedsionków jest zabiegiem refundowanym przez NFZ, a czas oczekiwania wynosi kilka miesięcy. Cena zabiegu bez refundacji, w zależności od ośrodka, wynosi od kilkunastu nawet do 30 tysięcy złotych. Zabieg wykonuje się w ośrodkach posiadających pracownię hemodynamiczną z odpowiednim wyposażeniem.

Mając na uwadze bezpieczeństwo pacjenta, decyzję o ablacji lub leczeniu farmakologicznym należy podjąć, uwzględniając rodzaj i objawy migotania przedsionków czy choroby współistniejące.

Czytaj również: Czym zajmuje się pracownia hemodynamiki?

Jak wygląda krioablacja?

Do zabiegu nie jest konieczne otwarcie klatki piersiowej, ponieważ do serca dociera się specjalnymi elektrodami drogą naczyń krwionośnych. Przed zabiegiem konieczne jest zlokalizowanie źródeł nieprawidłowych pobudzeń mięśnia sercowego. Wykonuje się to za pomocą specjalnych badań elektroanatomicznych oraz tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego.

Przez co najmniej 6 godzin przed zabiegiem powinno się nie przyjmować żadnych posiłków ani napojów. Dozwolone jest zażycie regularnie przyjmowanych leków, z wyjątkiem leków przeciwarytmicznych. Lekarz może poprosić o ich odstawienie przed ablacją. Narzędzia są wprowadzane do żył udowych – w okolicach pachwin. Dlatego miejsca te należy dokładnie ogolić i umyć.

Krioablacja polega na wprowadzeniu do serca cewnika zakończonego balonem. Cewnik wprowadza się w znieczuleniu miejscowym przez jedną z żył udowych do żyły głównej dolnej, następnie do prawego przedsionka serca. Czasami wykonuje się także nakłucie żyły szyjnej. Wewnątrz balonu znajduje się specjalna mieszanina gazów o bardzo niskiej temperaturze. Za jego pomocą zamraża się, a więc niszczy, ogniska arytmogenne. Znajdują się one zazwyczaj w okolicy ujść którejś z czterech żył płucnych w lewym przedsionku serca.

Aby do niego dotrzeć, konieczne jest nakłucie przegrody oddzielającej dwa przedsionki. Źródła arytmii mogą być zlokalizowane także w innym miejscu, również w prawym przedsionku. W czasie zabiegu wykonuje się tzw. badanie elektrofizjologiczne, podczas którego mogą wystąpić kołatania serca. Czasami przyspiesza się farmakologicznie akcję serca – w celu sprawdzenia odpowiedzi na leki.

Krioablację oraz badanie elektrofizjologiczne wykonuje się na stole zabiegowym pod kontrolą aparatu RTG. W celu kontroli położenia cewnika wprowadza się za jego pomocą środek kontrastowy. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym, jednak może okazać się konieczne zastosowanie znieczulenia ogólnego – w celu przeprowadzenia kardiowersji. Jest to metoda przerwania arytmii za pomocą defibrylatora. Całość trwa od 3 do 5 godzin, a pobyt w szpitalu od 3 do 4 dni.

Powikłania po krioablacji

Ablacja jest zabiegiem stosunkowo bezpiecznym. Ryzyko poważnych powikłań wynosi od 0,6 do 2 proc., a należą do nich:

• tamponada serca,
• płyn w worku osierdziowym,
• udar mózgu,
• zwężenie żyły płucnej.

Do innych, rzadszych powikłań należą: porażenie nerwu przeponowego lub przetoka przedsionkowo-przełykowa. W ciągu kilku lat po zabiegu istnieje także ryzyko rozwoju trzepotania przedsionków. Bezpośrednio po zabiegu mogą wystąpić umiarkowane bóle głowy, które ustępują po kilku, kilkunastu godzinach.

Przeciwwskazania do krioablacji to: ciąża, niewyrównana niewydolność serca, brak możliwości uzyskania dostępu naczyniowego lub obecność skrzepliny w lewym przedsionku serca.

Czytaj również: Krążenie hiperkinetyczne – co to jest, przyczyny, objawy, leczenie