DMT – co to jest? Jak działa dimetylotryptamina?

Co to jest DMT?

Dimetylotryptamina, nazywana w skrócie DMT, jest organicznym związkiem chemicznym o silnych właściwościach psychoaktywnych. Pod względem budowy chemicznej DMT to pochodna tryptaminy, czyli aminy występującej naturalnie w tkankach roślin i zwierząt, a także człowieka. Związek ten w temperaturze pokojowej przypomina biały lub lekko żółty krystaliczny proszek.

Gdzie występuje DMT?

DMT jest alkaloidem występującym w naturze w roślinach pochodzących z Ameryki Południowej, m.in. w dzikim pnączu Banisteriopsis caapi, gatunkach Mimosa hostilis, Prestonia amazonica czy Diplopterys cabrerana, a także w niektórych drzewach służących do wyrobu tabaki. Rośliny te, z uwagi na niezwykłe działanie zawartych w nich związków, są tradycyjnie wykorzystywane przez plemiona indiańskie do produkcji rytualnego napoju ayahuasca.

Specyfik ten zawiera głównie DMT oraz inne alkaloidy roślinne, np. harmalinę. Napój wprowadza szamanów w trans, zapewniający podobno zdolności jasnowidzenia, duchowych objawień i uzdrawiania chorych.

DMT wykryto także w śladowych ilościach w tkance mózgu, krwi oraz moczu ssaków (najprawdopodobniej na skutek przekształceń enzymatycznych naturalnych tryptamin), chociaż jego funkcja biologiczna nie została jeszcze do końca poznana.

Przeczytaj też: Czym są doświadczenia z pogranicza śmierci z naukowego punktu widzenia?

Jakie działanie wykazuje DMT?

Stosowanie DMT od setek lat jest powiązane z rytuałami religijnymi i duchowymi. Nic dziwnego, ponieważ jej spożycie – palenie, wciąganie czy wstrzykiwanie – wywołuje bardzo silne uczucie euforii, zaburzenia odczuwania czasu i przestrzeni, plastyczne wizje, halucynacje, a często wręcz mistyczne doznania, nawet z pogranicza śmierci. Z tego powodu DMT uznawane jest za związek należący do tzw. enteogenów – substancji psychodelicznych wywołujących odmienne stany świadomości i niezwykłe duchowe doświadczenia. Choć te intensywne efekty wizualne utrzymują się stosunkowo krótko po podaniu (średnio około 2 godzin), są bardzo silne dla psychiki. Z kolei zażycie dużej ilości DMT może wywołać silne lęki.

Co ciekawe, dimetylotryptamina nie wywołuje efektów psychoaktywnych, jeśli nie zostanie przyjęta z innymi związkami pełniącymi rolę tzw. inhibitorów MAO (monoaminooksydazy), czyli enzymów aktywujących jej przekształcenia w organizmie. Funkcję taką pełnią niektóre inne alkaloidy roślinne, np. harmalina, dlatego naturalnie warzone roślinne specyfiki mają tak intensywne działanie.

Zobacz też: Śmierć kliniczna – kiedy następuje?

DMT w medycynie

Fascynacja substancjami narkotycznymi, w tym DMT, od wieków skłaniała naukowców do poszukiwania ich alternatywnego źródła zastosowania.

W niektórych badaniach przyglądano się m.in., czy regularne spożywanie tradycyjnego indiańskiego napoju ayahuasca wpływa na uzależnienie od alkoholu. Okazało się, że DMT spożywane przez ochotników nie wpływało na występowanie typowych problemów psychospołecznych, które zazwyczaj powodują pozostałe substancje odurzające, jak alkohol czy narkotyki innych grup.

Najbardziej intrygujące badania nad DMT, zapoczątkowane już w latach 90. XX w. przez psychiatrę Ricka Strassmana na Uniwersytecie w Nowym Meksyku, dotyczą jednak jego zastosowania w leczeniu depresji.

DMT lekiem na depresję?

Depresja to nie tylko znane wszystkim objawy obniżonego nastroju i braku sensu – coraz więcej doniesień naukowych wskazuje, że u podstaw depresji leżą zaburzenia biochemiczne organizmu. Jednym z nich jest m.in. zbyt niskie stężenie transporterów serotoniny.

Serotonina – nazywana też często hormonem szczęścia – to neuroprzekaźnik niezbędny do utrzymania wielu podstawowych procesów fizjologicznych. Jej zbyt małe stężenie w organizmie sprzyja stanom depresyjnym, zaburzeniom emocjonalnym oraz agresji.

U ochotników spożywających DMT wraz z innymi alkaloidami roślinnymi (w postaci mikstury ayahuasca) zaobserwowano wyraźną poprawę nastroju, długofalowy spadek poczucia bezsensu i obniżenie ataków lęku. Najprawdopodobniej wiąże się to z trwałym podwyższeniem poziomu serotoniny we krwi.

W Wielkiej Brytanii rozpoczęto już kliniczną fazę testów nad DMT, w których naukowcy dokładniej zbadają dobroczynne działanie DMT w stanach depresji . Na podstawie uzyskanych dotąd danych wydaje się, że krótkie, terapeutyczne „sesje” z psychologiem, po zażyciu przez pacjentów odpowiednio dobranej dawki DMT, pomogłyby odseparować się pacjentom od bagażu złych doświadczeń i depresyjnych myśli.

Tego typu skorelowana terapia może przynieść doskonałe efekty nie tylko w leczeniu depresji, ale i uzależnień, zespołu stresu pourazowego (PTSD) lub zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych. Oczywiście DMT ma być jedynie lekiem wspomagającym cały proces terapeutyczny, do którego niezbędny będzie doświadczony lekarz specjalista.

To też może Cię zainteresować: Świadomy sen – czy można nauczyć się kontrolować sny?

DMT a efekty uboczne

Co zaskakujące, większość badań nad DMT jako składnikiem napoju ayahuasca wskazuje, że kontrolowane spożywanie tej substancji wydaje się bezpieczne dla zdrowia. Mimo to, jak większość specyfików silnie pobudzających, DMT przyspiesza tętno, gwałtownie podnosi ciśnienie oraz ciepłotę ciała. W wyniku jej działania nagłym wahaniom ulegają też niektóre hormony: kortyzol, hormon wzrostu, prolaktyna, endorfiny czy kortykotropiny. Dokładny wpływ DMT na funkcjonowanie ludzkiego organizmu nie został jeszcze poznany. Dlatego też jej stosowanie medyczne, zwłaszcza u osób starszych, z chorobami współistniejącymi lub nadciśnieniem, wymaga wielu drobiazgowych badań w celu ustalenia bezpieczeństwa podawania.

Legalność używania DMT

Pomimo obiecujących wyników badań w terapii DMT, nie wolno zapominać, że substancja ta jest silnym narkotykiem, co oczywiście znacznie utrudnia jej potencjalne komercyjne stosowanie. Każde zażycie tego typu związków może być potencjalne niebezpieczne dla życia i zdrowia.

Póki co, w Polsce DMT figuruje w wykazie środków odurzających w grupie I-P, tuż obok podobnych substancji psychotropowych, np. LSD, meskaliny czy mefedronu. Wszystkie one są wyłączone z obrotu farmaceutycznego, a mogą być wykorzystywane wyłącznie w celu prowadzenia badań naukowych. W Wielkiej Brytanii za handel tego typu substancjami grozi nawet dożywocie.