Zastosowanie psychodelików w medycynie – czy psychodeliki wyleczą z nerwic i depresji?

Czym są psychodeliki?

Psychodeliki (psychedeliki), inaczej określane jako halucynogeny serotoninergiczne, zaliczane są do substancji psychoaktywnych, które mają zdolność wywoływania zmian nastroju, percepcji, a nawet sposobu myślenia osoby, która je stosuje. Dzieje się tak za sprawą ich zdolności do wiązania się do receptorów serotoninowych (między innymi 5-HT2AR).

Powszechnie wiadomo, że serotonina to jeden z kluczowych neuroprzekaźników w naszym organizmie, biorący udział w prawidłowym funkcjonowaniu obszarów odpowiedzialnych w dużej mierze za zdrowie psychiczne, zachowanie, nastrój, mechanizmy poznawcze czy percepcję sensoryczną.

Cechą charakterystyczną substancji psychodelicznych jest fakt, iż wywołują one zazwyczaj nowe doświadczenia, przypominające trans, marzenia senne lub medytacje, określane przez użytkowników niejednokrotnie jako „inny wymiar”. Z tego względu od wieków stosowane były w rytuałach uzdrawiania na całym świecie, nadając im mistycznego charakteru i stymulując także psychiczny rozwój człowieka.

Co ważne, substancje psychoaktywne z grupy psychodelików uznawane są za bezpieczne fizjologicznie i wbrew powszechnej opinii zazwyczaj nie prowadzą do uzależnienia.

Do najbardziej znanych psychodelików zalicza się LSD (dietyloamid kwasu lizergowego) oraz psylocybinę. W tej grupie znajdują się także meskalina, DMT (dimetylotryptamina) oraz empatogeny takie jak MDMA, które oddziałują dodatkowo na receptory dopaminergiczne i adrenergiczne.

Substancje psychoaktywne w medycynie

Psychodeliki zaliczane są do substancji psychoaktywnych, czyli środków zdolnych do ingerowania w stan psychiczny pacjenta, głównie poprzez działanie w ramach układu nerwowego. Same substancje psychoaktywne można podzielić na trzy główne grupy:

1. opiaty, alkohol, leki nasenne i uspokajające,
2. psychodeliki i kannabinole,
3. inne stymulanty (w tym kokaina).

Wiele substancji psychoaktywnych jest powszechnie stosowanych w medycynie, chociażby do dezynfekcji czy w anestezjologii, a także jako środki łagodzące dolegliwości bólowe. Co więcej, spora część powszechnie stosowanych leków wykazuje działanie psychoaktywne w ramach skutków ubocznych.

Jakie są prozdrowotne zalety mikrodozowania psychodelików?

Przydatność psychodelików rozpatruje się głównie pod kątem ich mikrodozowania. Co to oznacza? Mikrodawka to zazwyczaj 5-10% standardowej dawki substancji psychoaktywnych, które są zbyt małe, by wywołać dostrzegalne efekty psychoaktywne, a jednocześnie w znaczący sposób wpływają na produkcję serotoniny w organizmie pacjenta.

Pomimo popularności psychodelików i ich powszechnego stosowania w przeszłości, w większości krajów są one obecnie zdelegalizowane a ich produkcja i sprzedaż są karalne. Wynika to z konwencji ONZ z 1971 roku dotyczącej substancji psychotropowych. Ze względu jednak na fakt, iż coraz więcej badań naukowych wskazuje na ich pozytywny wpływ na nasz organizm w określonych sytuacjach, wiele krajów zrezygnowało z kar za ich posiadanie na tzw. użytek własny.

Substancje psychodeliczne mogą być pomocne w:

• leczeniu pacjentów z zaburzeniami psychicznymi, w tym zaburzeniami depresyjnymi, obsesyjno-kompulsyjnymi czy zaburzeniami odżywiania, takimi jak anoreksja;
• poprawie kondycji psychicznej pacjentów w stanach terminalnych, borykających się z silnym lękiem przed śmiercią, zwłaszcza w ramach opieki paliatywnej;
• leczeniu uzależnienia od alkoholu, nikotyny czy kokainy;
• leczeniu zespołu stresu pourazowego;
• przypadku pacjentów cierpiących na choroby neurodegeneracyjne, takie jak choroba Parkinsona czy Alzheimera;

• klasterowych bólach głowy.

Zastosowanie substancji psychoaktywnych w leczeniu zaburzeń psychicznych

W leczeniu zaburzeń psychicznych stosowanych jest wiele substancji modyfikujących pracę naszego układu nerwowego. W walce z zaburzeniami depresyjnymi najczęściej wykorzystywane są leki z grupy SSRI. W ich przypadku jednak efekty stosowania widoczne są dopiero po dłuższym czasie, co wielu pacjentów zniechęca już na początku do wdrożenia niezbędnej terapii i leczenie depresji nie jest kontynuowane, nierzadko zaostrzając chorobę. Zastosowanie substancji psychoaktywnych z grupy psychodelików w tym przypadku ma tę przewagę, że ich działanie jest właściwie natychmiastowe.

Jak psychodeliki mogą pomóc w leczeniu zaburzeń psychicznych? W badaniach klinicznych wykazano, że pacjenci cierpiący na te schorzenia w mocno negatywny sposób odbierają otaczający ich świat, a negatywne nastawienie do większości spraw sprzyja pogrążaniu się w chorobie. Mikrodozowanie psychodelików u tej grupy pacjentów pozwala zmienić ich sposób spostrzegania świata i odczuwane emocje na bardziej pozytywne.

Czy psychodeliki są przyszłością w leczeniu depresji lekoopornej?

Obecnie w Polsce zarówno produkcja, handel jak i posiadanie substancji psychoaktywnych z grupy psychodelików są nielegalne. Nie ma więc legalnego sposobu na przeprowadzenie terapii z zastosowaniem psychodelików. Ze względu jednak na coraz większą ilość badań wykazujących skuteczne i bezpieczne działanie terapeutyczne tej grupy w przeciwieństwie do innych substancji psychoaktywnych, w leczeniu zaburzeń depresyjnych i nie tylko, być może w niedługim czasie sytuacja ta ulegnie zmianie, podobnie jak to miało miejsce w przypadku tzw. leczniczej marihuany.