Biofeedback – co to jest i na czym polega? Rodzaje biofeedbacku

Biofeedback – co to jest?

Biofeedback to neurologiczna metoda badania mięśni i nerwów, która została doceniona w medycynie, sporcie oraz psychologii. Zmiany fizjologiczne organizmu monitorowane są przez nowoczesną aparaturę elektroniczną.

Biofeedback to bezpieczna i nieinwazyjna metoda, która znajduje zastosowanie w leczeniu różnych schorzeń. Może być stosowana nie tylko u pacjentów z poważnymi zaburzeniami, ale też u osób zdrowych. Biologiczne sprzężenie zwrotne bywa wykorzystywane w terapii dzieci oraz dorosłych.

Terapia biofeedback – na czym polega?

Metoda biofeedback pozwala określić zmiany zachodzące w procesach fizjologicznych i zwalczyć niektóre choroby. Po odpowiednim szkoleniu pacjent może świadomie kontrolować wiele funkcji organizmu, m.in. aktywność mózgu, temperaturę ciała oraz napięcie mięśni.

Biofeedback umożliwia przekazanie informacji zwrotnej o działaniu określonych obszarów mózgu. Dostarczana jest ona w oryginalnej formie, na przykład w postaci wykresu, animacji lub dźwięku.

Jak wygląda trening biofeedback? Do skóry głowy pacjenta podłączane są specjalne elektrody, które przekazują sygnały z mózgu do urządzenia (np. EEG lub termistora) w postaci fal mózgowych. Trening biofeedback daje możliwość określenia zmian stanu fizjologicznego i szanse na świadome wpływanie na procesy zachodzące w organizmie. Motorem skuteczności terapii jest zarówno silna motywacja, jak i cierpliwość pacjenta.

Rodzaje biofeedbacku

Biologiczne sprzężenie zwrotne polega na rejestrowaniu aktywności bioelektrycznej mózgu. Głównym celem biofeedbacku jest dostarczanie człowiekowi informacji zwrotnej na temat nieuświadomionych zmian zachodzących w organizmie. Pacjent może świadomie modyfikować funkcje dotychczas niekontrolowane, na przykład napięcie mięśniowe czy fale mózgowe.

Biofeedback może okazać się przydatny w rehabilitacji uszkodzonych obszarów mózgu, zwalczaniu nałogów, łagodzeniu objawów menopauzy i w leczeniu różnych rodzajów schorzeń, takich jak: ADHD, depresja, nadciśnienie tętnicze, migrena, astma, trądzik, epilepsja, zespół jelita drażliwego. Szczególne znaczenia ma w fizjoterapii, neuropsychologii, ginekologii, pulmonologii czy pediatrii. Najpopularniejsze typy biofeedbacku zostały opisane poniżej. Wyszczególnione rodzaje służą różnym celom terapeutycznych.

EEG biofeedback

Znany jest także jako neurobiofeedback. Biofeedback EEG to metoda, która wykorzystuje plastyczność mózgu i umożliwia usprawnienie jego działania poprzez wzmocnienie częstotliwości fal mózgowych. Przede wszystkim wskazuje na stan ośrodkowego układu nerwowego. Ten rodzaj biofeedbacku sprawdza się po poważnych urazach czaszkowo-mózgowych oraz w przypadku zaburzeń koncentracji, nawracających stanów lękowych, depresji, ADHD. To swoisty trening mózgu, który pomaga w podejmowaniu decyzji czy uodparnianiu się na stres.

EMG biofeedback

Do przeprowadzenia treningu wykorzystuje się elektromiografię. Biofeedback EMG służy do oceny napięcia pewnych grup mięśniowych i znajduje zastosowanie w rehabilitacji oraz leczeniu zaburzeń lękowych. Metoda ta pozwala zdiagnozować czynność elektryczną mięśni i nerwów obwodowych. Biofeedback EMG pomaga ocenić ich zdolność do pracy oraz zwiększone napięcie, mogące świadczyć o dużym poziomie stresu. Dzięki wykorzystaniu specjalistycznej aparatury możliwe jest dokonanie analizy oraz wizualizacji odpowiednich sygnałów.

GSR biofeedback

Dokonuje pomiarów współczulnego układu nerwowego i elektrycznego przewodnictwa skóry. Biofeedback GSR jest stosowany w leczeniu niewielkiego nadciśnienia tętniczego oraz w przypadku nadpotliwości. Przy pomocy Galvanic Skin Responce można wykryć zależność pomiędzy stanem somatycznym a psychicznym człowieka. Ten rodzaj biofeedbacku wykorzystuje się także do monitorowania hipno- i psychoterapii oraz dychawicy oskrzelowej. Wykres GRS jest bardzo dokładny, a pomiary należą do najbardziej czułych.

RSA biofeedback

Ten rodzaj biologicznego sprzężenia zwrotnego wykorzystuje zapis EKG. Biofeedback RSA jest przeznaczony zarówno dla dzieci, jak i dorosłych. Może być wykorzystany do leczenia różnych jednostek chorobowych. Biofeedback RSA znajduje zastosowanie w profilaktyce schorzeń sercowo-naczyniowych i migrenach oraz w problemach z koncentracją uwagi. Poza tym sprawdzi się również u osób z chorobami układu oddechowego.

Biofeedback oddechowy

W tym przypadku możliwe jest wspomaganie leczenia padaczki czy schorzeń układu krążenia. Biofeedback tego rodzaju umożliwia przede wszystkim wizualne zaprezentowanie czynności oddechowej. Sprawdzi się także u osób dotkniętych epilepsją. Biofeedback oddechowy pozwala zdiagnozować nieprawidłowy oddech, którego przyczyną może być stres lub ból. Sprzęt do terapii składa się z czujnika rytmu i długości wydechów.

Biofeedback temperaturowy

Biofeedback temperaturowy umożliwia pomiar temperatury kończyn. Z tego względu jest wykorzystywany w chorobach reumatycznych oraz przy zaburzeniach funkcji naczyń krwionośnych. Biofeedback temperaturowy służy także do treningu relaksu i leczenia astmy. Urządzeniem przeznaczonym do terapii jest termistor zakładany na opuszek palca.

Biofeedback – warto wiedzieć

Terapia biofeedback jest polecana osobom dorosłym, którzy mają problemy z koncentracją i pamięcią, chcą się wyciszyć oraz zwiększyć odporność na stres. W przypadku terapii dzieci może okazać się pomocna w leczeniu autyzmu, nadpobudliwości ruchowej, wad wymowy, dysleksji czy dysortografii. Biofeedback nie wywołuje żadnych skutków ubocznych. Ilość sesji biologicznego sprzężenia zwrotnego powinna być dopasowana do rodzaju schorzenia.