Intuicja – czym jest? Czy można na niej polegać? Jak nauczyć się korzystać z intuicji?

Czym jest intuicja?

Pojęcie intuicji nie jest proste do jednoznacznego zdefiniowania, ponieważ kryje się pod nim wiele różnorodnych określeń i przypisanych jej cech. Słowo intuicja pochodzi od łacińskiego intueri, oznaczającego kontemplację i wewnętrzne rozważania. To forma pewnej indywidualnej wiedzy czy przeczucia, że powinno się podjąć taką, a nie inną decyzję.

Intuicja stanowi naturalny, wrodzony zasób ludzkich umysłów, który z biegiem czasu jest wzbogacany o nabytą wiedzę i doświadczenia. Wykracza ona poza rozum, jednak mu nie zaprzecza. Choć intuicja bez wątpienia jest wyjątkowym zjawiskiem, dostrzega się jej związki z wyobraźnią, myśleniem czy percepcją.

Zarówno znaczenie, jak i nastawienie do intuicji zmieniało się na przestrzeni dziejów. Wywyższanie intuicjonizmu przeplatało się z pochwałami racjonalizmu. Niezależnie od poglądów, nie można zaprzeczyć, że intuicjonizm przysłużył się poszerzaniu horyzontów poznawczych.

Jednym z filozofów uznających wyższość intuicji nad rozumem był Bergson. Według niego intuicja pozwala na indywidualne, całościowe, bezpośrednie poznanie istoty rzeczy, zgodnie z rzeczywistością.

Obecnie badania nad intuicją znów przeżywają rozkwit, w kontekście chociażby nauki o zarządzaniu, za sprawą prac, m.in. K. Malewskiej, M. Laszczaka czy W. Jędrzejczyka. Jednym z najnowszych odkryć o intuicji jest znalezienie lokalizacji jej rozwoju w mózgu, którego dokonali naukowcy z Washington University in St. Louis. Lokalizacja ta obejmuje przedni zakręt obręczy kory mózgowej.

W jaki sposób działa intuicja?

Głos intuicji towarzyszy nam w codziennym życiu i ułatwia podejmowanie różnorodnych decyzji. Jest wewnętrznym głosem, który wspiera nas w określonych sytuacjach. Intuicja działa w podświadomości. Dostarcza pewnych hipotez i przeczuć, które zazwyczaj powinny zostać zweryfikowane przed podjęciem określonych działań.

Zdarza się jednak, że decyzja musi być podjęta natychmiastowo, bez czasochłonnej analizy. W takich sytuacjach, czyli w momentach deficytu informacyjnego lub czasowego, intuicja podpowiada, co należy zrobić.

Czy intuicja to podświadomość?

Intuicję charakteryzuje się często, m.in. jako podświadomość, nadświadomość czy też olśnienie. Natura intuicji jest podświadoma. To wiedza, która dochodzi do głosu bez świadomego udziału. To proces podświadomy, który częściowo może przebiegać podczas relaksacji, np. snu.

Intuicja – rodzaje

Wyróżnia się wiele typów intuicji. Można porównać je do tajemnych mocy, które posiadamy, w zależności od umiejętności i uwarunkowań. Wśród nich znajdują się, m.in.:

• intuicja odkrywcza, zwana też analityczną. Jest ona charakterystyczna dla ludzi, którzy podejmowanie decyzji opierają na wcześniej zebranych faktach i analizach;
• intuicja wartościująca, inaczej etyczna. To najgłębsza forma intuicji, która jest znamieniem człowieczeństwa. Pozwala ona dokonywać oceny tego, co dobre lub złe moralnie;
• intuicja twórcza. Opiera się ona na obserwacji wzrokowej i dostrzeganiu subtelnych różnic;
• intuicja operacyjna. Polega na umiejętności szybkiego i skutecznego rozwiązywania problemów, dlatego świetnie sprawdza się w sytuacjach kryzysowych;
• intuicja przewidywawcza. Dotyczy osób, które potrafią prognozować zdarzenia na podstawie subtelnych zmian w otaczającej rzeczywistości;
• intuicja empatyczna. Jest charakterystyczna dla przedstawicieli zawodów, takich jak psycholog czy lekarz. Polega na umiejętności słuchania, bez automatycznego osądzania.

Co oznacza dobra intuicja?

W wielu przypadkach okazuje się, że „czyjaś intuicja miała rację". Osoby, które charakteryzuje, tzw. dobra intuicja, wyróżniają się pewnymi cechami wspólnymi. Należą do nich, m.in.:

• empatia,
• trafne ocenianie innych bez głębszej znajomości, czyli tzw. pierwsze wrażenie,
• spostrzegawczość,
• umiejętność obserwowania rzeczywistości,
• wielowymiarowe myślenie,
• otwarty umysł.

Co to znaczy, że ktoś jest intuicyjny?

Osobę, która przy podejmowaniu decyzji kieruje się intuicją, określa się mianem intuicyjnej. Bardzo często kobietom zarzuca się, że zbyt często kierują się intuicją. Kobieca intuicja jest jednak bardzo dobrym doradcą, dlatego nie powinno się traktować jej pejoratywnie.

Czy warto ufać intuicji?

Dobrym przykładem ukazującym duże znaczenie intuicji są pojedynki arcymistrzów szachowych, którzy wygrywają z komputerami. Zgodnie z racjonalnymi przesłankami to komputery powinny wygrywać, podczas gdy w rzeczywistości przegrywają. To one mają przecież wielokrotnie większe możliwości analizowania niż ludzie. Mimo to zwycięzcami są ludzie, którzy poza rozumem kierują się także intuicją.

Omówiony przykład pokazuje, że intuicji warto słuchać. Jednakże nie można jej ślepo ufać. Trzeba brać pod uwagę zarówno racjonalne przesłanki, jak i intuicyjne przeczucie, czyli zgodnie ze złotym środkiem – korzystać z intelektu i intuicji. Kiedy omawiane zdolności poznawcze współistnieją ze sobą, dopełniają się z korzyścią dla głównego zainteresowanego. Podsumowując, proces podejmowania decyzji powinien zawierać mieszankę analitycznego rozumowania, wiedzę zdobytą w poprzednich doświadczeniach oraz szczyptę intuicji.

Czy można rozwijać intuicję?

Oczywiście są sposoby na to, aby rozwinąć swoją intuicję. Ze względu na to, że intuicja pochodzi z wewnątrz, aby lepiej słyszeć jej głos należy koncentrować się na kontakcie ze swoim wnętrzem. Można to zrobić, np. poprzez:

• techniki treningu uważności mindfulness,
• medytację,
• zachowanie otwartego umysłu np. poprzez ograniczenie rozpraszających bodźców, generowanych przez urządzenia elektroniczne,
• pracę nad samoakceptacją,
• pozbywanie się napięć i blokad.