Cytykolina – działanie, dawkowanie, skutki uboczne i przeciwwskazania

Cytykolina – działanie

Poznanie roli i wpływu cytykoliny na funkcjonowanie mózgu i układu nerwowego wymaga przybliżenia zagadnienia z biochemii, a następnie mechanizmu działania tej substancji. Cytykolina to związek składający się z zasady azotowej, cytozyny oraz rybozy, pirofosforanu i choliny. Zasady azotowe stanowią podstawowy budulec dla kwasów nukleinowych (DNA i RNA), które odgrywają znaczącą rolę w biosyntezie białek oraz przechowywaniu i przekazywaniu informacji w komórce.

Po spożyciu cytykolina przechodzi wiele przemian i w efekcie ulega rozkładowi na cholinę i cytydynę – substancje naturalnie występujące w organizmie, które ulegają dalszym przemianom i uczestniczą w różnych szlakach metabolicznych, m.in. w układzie nerwowym, w tym w mózgu. Centralny układ cholinergiczny odgrywa kluczową rolę w uczeniu się i procesach zapamiętywania oraz współdziała z innym neuroprzekaźnikiem systemu. Aby pracować prawidłowo, potrzebuje on ciągłego dostarczania choliny wraz z krwią. Zdarzają się sytuacje, gdy tego związku może zabraknąć. Wtedy z pomocą przychodzi cytykolina, jako dostawca choliny i zapobiega śmierci komórki nerwowej.

Cytykolina – wskazania i dawkowanie

Cytykolina, ze względu na swoje działania, znalazła zastosowanie w:

• chorobie Alzheimera,
• demencji,
• urazach głowy,
• chorobach naczyń mózgu, takich jak udar,
• utracie pamięci związanej z wiekiem,
• chorobie Parkinsona,
• leczeniu jaskry.

Preparaty dostępne na polskim rynku aptecznym zawierające cytykolinę w większości mają status suplementu diety. Mają one postać tabletek i zawierają 250 mg cytykoliny (Axobrex, Citogla VIS, Citotrop, Cytykot). W Polsce zarejestrowany jest jako lek jeden preparat z cytykoliną. Ma on postać roztworu doustnego (Proaxon) i zaleca się go w leczeniu zaburzeń neurologicznych i poznawczych spowodowanych zdarzeniem mózgowo-naczyniowym (np. udarem) lub urazem czaszki. Lek ten jest dostępny tylko na receptę i do tej pory nie został objęty refundacją. W przypadku suplementów diety zalecana dzienna dawka wynosi 500 mg. Natomiast w przypadku leku zalecana dawka wynosi 1000 do 2000 mg cytykoliny na dobę – w zależności od stanu pacjenta.

Cytykolina – efekty działania

Wiele badań eksperymentalnych udowodniło ochronne działanie cytykoliny w udarze, zmniejszające obrzęk mózgu oraz prowadzące do poprawy deficytów neurologicznych. Liczne obserwacje pokazują, że osoby po udarze, którym podawano ten związek jako leczenie wspomagające, miały zwiększone funkcje poznawcze i zdecydowanie wyższą odczuwalną jakość życia.
W chorobie Alzheimera cytykolina może hamować odkładanie się beta-amyloidu, białka neurotoksycznego zaangażowanego w patofizjologię choroby. Chorzy zażywający cytykolinę mają ponadto umiarkowaną poprawę pamięci i zachowania.
Jaskra jest grupą neuropatii wzrokowych charakteryzujących się śmiercią komórek zwojowych siatkówki, co prowadzi do strukturalnych i funkcjonalnych nieprawidłowości nerwu wzrokowego. Śmierć nerwu jest głównym patofizjologicznym zdarzeniem w jaskrze, a neuroprotekcja ma na celu zapobieganie, opóźnianie lub zmniejszanie śmierci komórek poprzez ukierunkowanie na neurony.

Udowodniono, że cytykolina ma działanie neuroprotekcyjne i opóźnia rozwój jaskry.
U osób z chorobą Parkinsona stosowanie cytykoliny wraz z lewodopą pozwoliło na obniżenia dawki tego drugiego leku i zmniejszenie działań niepożądanych z nim związanych. Cytykolina w badaniach wykazuje pozytywny wpływ na funkcje poznawcze i krążenie mózgowe u osób z demencją i zaburzeniami pamięci. Zauważono także, że wpływa na zmniejszenie stopnia uzależnienia od kokainy, a u osób leczących się z choroby alkoholowej poprawia koncentrację.
Cytykolina jako prekursor syntezy fosfolipidów błonowych może mieć znaczenie terapeutyczne w pourazowych uszkodzeniach mózgu spowodowanych zaburzeniem czynności bariery krew–mózg.

Czytaj również: Ropień mózgu – przyczyny, objawy, leczenie, rokowania

Cytykolina – skutki uboczne i przeciwwskazania

Doświadczenia w stosowaniu u dzieci tego związku są mocno ograniczone, dlatego zaleca się go jedynie dorosłym. Substancję tę uważa się za bezpieczną, gdy jest przyjmowana doustnie krótkotrwale (do 90 dni). Bezpieczeństwo długotrwałego stosowania nie jest znane. W trakcie przeprowadzania badań klinicznych nie odnotowano przypadków przedawkowania. Większość osób, które przyjmują tę substancję, nie doświadcza problematycznych skutków ubocznych. Ale niektórzy mogą odczuwać działania niepożądane, takie jak m.in.:

• problemy ze snem (bezsenność),
• bóle głowy,
• biegunka,
• niskie lub wysokie ciśnienie krwi,
• nudności,
• niewyraźne widzenie,
• bóle w klatce piersiowej.

Cytykolina nasila działanie L-dopy (lewodopy) i nie powinna być podawana jednocześnie z meklofenoksatem. Nie ma wystarczającej ilości wiarygodnych informacji na temat bezpieczeństwa przyjmowania cytykoliny w przypadku ciąży lub karmienia piersią.

Potrzebnych jest więcej dowodów, aby ocenić skuteczność cytykoliny w tych zastosowaniach, ponieważ jest to nowa substancja wprowadzona do lecznictwa. Aby poznać wszystkie jej możliwości terapeutyczne, należy przeprowadzić jeszcze wiele badań.

Jak poprawić krążenie mózgowe?