Zapalenie kaletki podbarkowej – przyczyny, objawy, leczenie

Czym jest zapalenie kaletki podbarkowej?

Zapalenie kaletki podbarkowej to typowa patologia zachodząca na skutek przeciążeń barku, głównie na skutek sumujących się w czasie mikrourazów, które początkowo mogą nie dawać o sobie znać. Długotrwałe unoszenie kończyny górnej, głównie w czasie aktywności sportowej, doprowadza do zaburzenia równowagi między mięśniami odpowiedzialnymi za ruchy barku (mięsień nadgrzebieniowy oraz stożek rotatorów). W konsekwencji ruchy te doprowadzają do powstania ciasnoty między głową kości ramiennej i wieloma strukturami kostnymi i więzadłowymi, które tworzą staw barkowy.

Zapalenie kaletki podbarkowej jest początkowym stadium zespołu cieśni stawu podbarkowego, czyli pierwszego stadium choroby stożka rotatorów barku o najłagodniejszej postaci.

Objawy zapalenia kaletki podbarkowej

Stan początkowy zapalenia kaletki podbarkowej nazywany jest stadium zapalenia i obrzęku kaletki podbarkowej. Do najczęstszych objawów należy:

• ból barku, szczególnie po okresie wysiłku fizycznego,
• ból pojawiający się w trakcie unoszenia ramion nad głowę,
• bolesne ograniczenie czynnych ruchów ramion.

W przypadku stadium początkowego zapalenia kaletki podbarkowej, związanego ze stanem zapalnym kaletki podbarkowej, nie stwierdza się:

• bólu w pozycji spoczynkowej przy ramionach opuszczonych (lub jedynie niewielkie dolegliwości),
• zaników mięśni barku (w trakcie badania obserwuje się niewielkie osłabienie siły mięśniowej).

Jak rozpoznać zapalenie kaletki podbarkowej?

W wywiadzie pacjent zwykle wspomina lekarzowi o:

• częstym ruchu unoszenia ramion nad głowę w sytuacjach związanych z uprawianiem dyscypliny sportowej lub pracy zawodowej;
• umiarkowanym bólu w trakcie wykonywania ruchów barkiem.

Rozpoznanie zapalenia kaletki podbarkowej zostaje postawione, gdy w badaniu klinicznym u pacjenta obserwuje się:

• ból w trakcie biernego wykonywania rotacji wewnętrznej ramienia wraz z jego przednim zgięciem (tzw. objaw ciasnoty Neera);
• ustąpienie bólu po wstrzyknięciu lidokainy w okolicę podbarkową (tzw. test ciasnoty Neera – uśmierzenie dolegliwości bólowych, znaczny wzrost siły mięśniowej i poprawa ruchomości stawu ramiennego).

W celach diagnostycznych dozwolone jest jednokrotne wstrzyknięcie preparatu kortykosteroidowego. Jeżeli lek nie przynosi pożądanej poprawy, nie wstrzykuje się go po raz kolejny, ze względu na możliwość wystąpienia objawów niepożądanych oraz ryzyko osłabienia stożka rotatorów, a nawet zakażenia stawu.

Czytaj również: Blokada kręgosłupa – co to jest, działanie, wskazania, przeciwwskazania i skutki uboczne

Rozpoznanie i leczenie zapalenia kaletki podbarkowej

Rozpoznania klinicznego na podstawie diagnostyki obrazowej dokonuje się się przede wszystkim przez wykonanie:

• zdjęcia RTG stawu barkowego (okolicy podbarkowej) – zwykle rozpoznaje się ostrogę na dolnej powierzchni wyrostka barkowego (tym samym powodującą zwężenie przestrzeni podbarkowej);
• ultrasonografii (USG) oraz badania rezonansem magnetycznym (MRI), które znacząco ułatwiają rozpoznanie zapalenia kaletki podbarkowej (oraz zapalenia i przerwania ścięgien pierścienia rotatorów).

W początkowym okresie zapalenia kaletki podbarkowej możliwe jest leczenie zachowawcze. Leczenie zapalenia kaletki podbarkowej polega na:

• zmianie bądź modyfikacji aktywności fizycznej,
• stosowaniu odpowiedniego leczenia fizjoterapeutycznego,
• stosowanie doustnych niesteroidowych leków przeciwzapalnych,
• stosowanie odpowiednich zabiegów z zakresu fizykoterapii:
• zimno- i ciepłolecznictwo (należy pamiętać, iż najpierw stosuje się zimno – usunięcie stanu zapalnego, znieczulenie miejscowe, a następnie po ustąpieniu ostrego stanu zapalnego stosuje się ciepło – nigdy odwrotnie);
• jonoforeza (zabieg elektroleczniczy z użyciem leku), bądź fonoforeza (zabieg ultradźwiękowy z użyciem leku);
• stymulacja nerwowo-mięśniowa (np. prądy TENS).

Należy pamiętać, iż poprawa funkcji mechanicznej stawu ramiennego możliwa jest tylko wtedy, kiedy zachowana jest prawidłowa funkcja mięśni pierścienia rotatorów.
W przypadku, kiedy wyżej wymienione metody zawiodą, można zastosować wspomniane już wstrzyknięcie z kortykosteroidów w okolicę podbarkową.

Jeśli leczenie zachowawcze mimo wszystko nie przynosi zadowalających rezultatów (leczenie trwające ponad 3 miesiące bez poprawy stanu stawu barkowego), można zastosować zabieg chirurgiczny, polegający na usunięciu mechanicznej przyczyny ciasnoty przestrzeni podbarkowej (chirurgiczne opracowanie dolnej powierzchni wyrostka barkowego). Obecnie zabiegi wykonuje się przy użyciu artroskopu, co minimalizuje dyskomfort pooperacyjny i ryzyko powikłań.

Jak zapobiegać zapaleniu kaletki podbarkowej?

Jak w przypadku każdej choroby narządu ruchu – i temu schorzeniu możemy próbować się przeciwstawiać. Stanowi zapalnemu kaletki podbarkowej możemy przeciwdziałać przede wszystkim poprzez:

• ograniczenie częstości unoszenia ramion nad głowę,
• odpowiednio dobrane leczenie fizjoterapeutyczne – wykonywanie ćwiczeń jest niezwykle pomocne i skuteczne, zarówno w leczeniu, jak i zapobieganiu nawrotom choroby na tym etapie.

Ćwiczenia fizyczne przy zapaleniu kaletki podbarkowej powinny być nakierowane na:

• wzmocnienie grupy mięśniowej rotatorów stawu barkowego (pierścień rotatorów),
• wykonywanie ćwiczeń kondycyjnych i rozciągających – jako ograniczenie ryzyka urazów powstałych z przeciążenia;
• baczną obserwację i zwracanie uwagi na prawidłowo wykonywany trening.

Zapalenie kaletki podbarkowej – rokowanie

Leczenie zachowawcze zapalenia kaletki podbarkowej u większości chorych daje dobre rezultaty i wyniki kliniczne. U pacjentów poddanych zabiegowi operacyjnemu możliwy jest powrót do pełnej aktywności sportowej (po ustąpieniu dolegliwości bólowych).

Należy pamiętać, iż zarówno w leczeniu zachowawczym, jak i pooperacyjnym, najważniejsze jest odpowiednie leczenie fizjoterapeutyczne, które odpowiednio przeprowadzone – daje szansę na pełne wyleczenie i powrót do aktywności zawodowej, jak i sportowej.