Kciuk narciarza – przyczyny, objawy, leczenie

Co to jest kciuk narciarza?

Schorzenie to oznacza uraz stawu śródręczno-paliczkowego kciuka, zlokalizowanego u podstawy kciuka – jego przyczyną jest uszkodzenie więzadła pobocznego łokciowego, który go zabezpiecza. Wskutek tego urazu pojawia się naderwanie lub całkowite zerwanie więzadła, co powoduje niestabilność w tym stawie.

Kciuk to palec niezwykle narażony na różne urazy. Jednym z nich jest schorzenie o nazwie kciuk narciarza – wbrew nazwie dotyczy ono nie tylko osób uprawiających narciarstwo. Kciuk narciarza dawniej kojarzony był z leśniczymi, którzy w charakterystyczny sposób używali kciuka, by uśmiercać zwierzęta. Obecnie jest to jeden z najczęstszych urazów na stoku narciarskim – stąd odpowiednie leczenie jest niezbędne, aby nie pojawiła się przewlekła niestabilność w stawie kciuka.

Uraz stawu śródręczno-paliczkowego kciuka – czym jest?

Kciuk narciarza pojawia się najczęściej na skutek urazu, który powoduje jego nadmierne odgięcie od ręki, np. upadek na wyprostowaną rękę, wypadek na stoku przy trzymaniu kijka narciarskiego lub przy chodzeniu z kijkami do nordic walking lub mocne trzymanie kierownicy w trakcie stłuczki samochodowej.

Do choroby mogą się również przyczyniać przeciążenia związane z nadmiernym obciążaniem kciuka poprzez odciąganie go od reszty dłoni, np. u rugbystów lub bramkarzy.

Jakie są objawy kciuka narciarza?

Objawy umiejscawiają się po stronie łokciowej kciuka i obejmują:

• ból kciuka,
• opuchliznę i zasinienie,
• wrażliwość na dotyk,
• utrudnione chwytanie i trzymanie przedmiotów,
• brak możliwości wyprostowania kciuka w przypadku całkowitego zerwania więzadła.

Kciuk narciarza – badania

Diagnoza kciuka narciarza polega na poruszaniu kciukiem i jego odchyleniu od ręki – jest to bolesne i ograniczone. Przy zerwaniu całkowitym więzadła dochodzi do niestabilności stawu śródręczno-paliczkowego i całkowitego odchylenia kciuka.

W trakcie badania manualnego lekarz może również wyczuwać schodek związany z przemieszczeniem oderwanego więzadła. Dla wykluczenia złamania warto zrobić zdjęcie RTG, a potwierdzeniem uszkodzenia więzadła są badania USG kciuka lub rezonans magnetyczny.

Leczenie kciuka narciarza

Leczenie zachowawcze kciuka narciarza trwa do 6 tygodni i obejmuje:

• zabezpieczenie stawu śródręczno-paliczkowego kciuka stabilizującą łuską lub ortezą, aby ograniczyć jego ruchomość i przyspieszyć gojenie. Unieruchomienie kciuka stosuje się na okres 4-5 tygodni;
• okłady z lodu, które należy przykładać na bolesne i obrzęknięte miejsca, aby zmniejszyć stan zapalny;
• farmakoterapię – miejscowe leki w formie maści lub żeli działające przeciwbólowo oraz przeciwobrzękowo;
• fizykoterapię – rehabilitacja kciuka narciarza obejmuje: zabiegi przeciwbólowe (krioterapia), zabiegi przyspieszające gojenie (pole magnetyczne, laseroterapia i ultradźwięki) oraz poprawiające krążenie i odżywianie tkanek miękkich (masaż wirowy chorej ręki);
• po trzech tygodniach wprowadzenie ćwiczeń ruchowych chorego stawu poprawiających jego ruchomość, rozciągających i wzmacniających tkanki miękkie oraz przywracających zręczność manualną;
• kinesiotaping jest alternatywą dla ortezy, plastry przyspieszą gojenie oraz zabezpieczą chory staw kciuka w trakcie gojenia.

Zabieg chirurgiczny jest wskazany, jeśli doszło do całkowitego zerwania więzadła i dużej niestabilności stawu. Operację na kciuk narciarza wykonuje się poprzez przytwierdzenie więzadła na swoje pierwotne miejsce lub zszycie zerwanego miejsca. Czasem potrzebny jest przeszczep do rekonstrukcji więzadła.