Kwas octowy (E260) – zastosowanie, właściwości, wpływ na organizm człowieka

Właściwości kwasu octowego

Kwas octowy (kwas etanowy) to chemiczny związek organiczny o wzorze CH₃COOH. Jest to w zasadzie jego wzór półstrukturalny, który pokazuje, że grupa metylowa CH₃- jest przyłączona do grupy karboksylowej -COOH. Wzór strukturalny kwasu octowego przedstawia kształt cząsteczki.

Kwas octowy w niskim stężeniu wynoszącym 6 lub 10 proc. jest bardzo dobrze wszystkim znany jako ocet spirytusowy. Kwas octowy jest bezbarwną cieczą, która dobrze rozpuszcza się w wodzie. Jest higroskopijny, co oznacza, że pochłania wilgoć z otoczenia. Ma kwaśny smak. Zapach kwasu octowego jest bardzo charakterystyczny i nieprzyjemny. Jego wdychanie powoduje drażnienie błon śluzowych. W wysokim stężeniu kwas octowy jest żrący. pH kwasu octowego jest zależne od stężenia, jednak zawsze wynosi mniej niż 7, czyli znajduje się w obszarze pH kwasowego. Ze względu na to, że w temperaturze poniżej 16^oC w kwasie tym wytrącają się kryształki przypominające lód, czysty (blisko 100 proc.) określany jest jako „kwas octowy lodowaty”.

Otrzymywanie kwasu octowego

Ludzie potrafili otrzymywać kwas octowy w niewielkim stężeniu już przed tysiącami lat, gdyż proces jego powstawania zachodził naturalnie pod wpływem powietrza i dzięki działaniu bakterii kwasu octowego. Ocet, czyli rozcieńczony kwas octowy, powstaje w procesie fermentacji octowej z alkoholu etylowego. Zjawisko to zachodzi podczas kwaśnienia piwa i wina (kwas octowy w winie może pojawić się niepożądanie). Ocet winny czy jabłkowy oraz inne przeznaczone do spożycia uzyskuje się w procesie fermentacji.

Produkcja kwasu octowego na skalę przemysłową odbywa się w procesie utleniania aldehydu octowego w odpowiednich warunkach.

Gdzie kupić kwas octowy? W małym stężeniu, czyli jako ocet spożywczy, można go kupić w każdym sklepie spożywczym. Jako esencja octowa i czysty kwas octowy jest dostępny w sklepach internetowych i stacjonarnych z odczynnikami laboratoryjnymi. Cena kwasu octowego 80 proc. to około 20 zł za 1 litr, natomiast kwas octowy o stężeniu 99,5 proc. jest sporo droższy – około 40 zł za 1 litr.

Zastosowanie kwasu octowego

Kwas octowy ma bardzo wiele zastosowań. Jest używany w różnych gałęziach przemysłu i w syntezie chemicznej do wytwarzania kolejnych substancji. Kwas octowy w kosmetyce jest regulatorem pH. Wykorzystuje się go również w produkcji żywności jako konserwant. Zastosowanie kwasu octowego obejmuje m.in.:

• w przemyśle spożywczym produkcję marynat, serów topionych, sosów i sałatek – chroni żywność przed rozwojem bakterii i grzybów, przez co przedłuża ich trwałość,
• garbowanie skór,
• farbowanie tkanin w przemyśle włókienniczym,
• produkcję sztucznego jedwabiu,
• usuwanie kamienia kotłowego w systemach grzewczych,
• wytwarzanie środków czyszczących i dezynfekujących,
• przemysłowe uzdatnianie wody,
• syntezę organiczną.

Kwas octowy w żywności – w czym jest E260?

Co to jest E260? Takim właśnie symbolem oznaczany jest kwas octowy, gdy używa się go w formie dodatku do żywności. Kwas octowy w żywności jest bezpiecznym konserwantem, a także dodatkiem smakowym. Zabezpieczanie przed psuciem produktów spożywczych poprzez przechowywanie ich w marynacie octowej jest tradycyjną metodą konserwacji.

Kwas octowy znajduje się w marynatach warzywnych, owocowych, grzybowych i rybnych, w sosach majonezowych, majonezie, musztardzie i chrzanie. Można spotkać także kwas octowy w chlebie, jednak tylko wytwarzanym z mąki pszennej, wody, drożdży lub zakwasu i soli.

Najbardziej powszechna i dostępna forma występowania kwasu octowego to ocet spożywczy o stężeniu 6 lub 10 proc. Kwas octowy znajduje się nie tylko w occie spirytusowym, ale w każdym occie spożywczym: winnym, ryżowym, jabłkowym itp.

Wpływ kwasu octowego na organizm człowieka

Coraz częściej mówi się o tym, że spożywanie kwasu octowego w odpowiednim stężeniu (niskim!) i ilości wpływa pozytywnie na stan zdrowia. Badania naukowe wskazują, że właściwie stosowany kwas octowy może obniżać ciśnienie krwi, zmniejszać poziom glukozy i cholesterolu we krwi, a także sprzyjać odchudzaniu poprzez zmniejszanie łaknienia i przyspieszanie spalania tkanki tłuszczowej.

Nie należy jednak pić octu z nadzieją na cudowną utratę nadmiernych kilogramów. Kwas octowy w organizmie człowieka może być pomocny przy niedokwaszonym żołądku i problemach z trawieniem białek. Szkodliwość E260 w ilości używanej jako dodatek do żywności nie została wykazana.

Kwas octowy wywołuje jednak dolegliwości przy jego nadmiernym użyciu. Drażni błony śluzowe przewodu pokarmowego, powodując uszkodzenie przełyku oraz dziąseł. Może wpływać negatywnie na poziom potasu we krwi oraz wywoływać reakcje alergiczne.