Alginian sodu E401 – właściwości, zastosowanie, szkodliwość

Alginian sodu – co to jest?

Alginian sodu to sól sodowa kwasu alginowego, organiczny związek chemiczny naturalnego pochodzenia. Sumaryczny wzór alginianu sodu ma postać C₆H₉NaO₇, natomiast strukturalnie jest sześcioczłonowym pierścieniem zbudowanym z 5 atomów węgla i jednego atomu tlenu. 4 węgle połączone są z grupami wodorotlenowymi, a jeden z grupą -COONa. Pojedyncze cząsteczki alginianu sodowego są połączone ze sobą i tworzą makromolekułę o masie od 10 tysięcy do 600 tysięcy unitów.

Alginian sodowy jest polisacharydem pozyskiwanym z brunatnych wodorostów z rodziny Phaeophyceae, a dokładniej Macrocystis pyrifera, Laminaria digitata, Laminaria cloustoni oraz Ascophyllum nodosum. Rosną one u wybrzeży Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii.

Alginian sodu – właściwości

Alginian sodu nie ma zapachu ani smaku. Jest biały lub żółtawobrązowy. Występuje w postaci sproszkowanej, granulowanej, ziarnistej lub nitkowatej. Wolno rozpuszcza się w wodzie, tworząc lepki roztwór. Nie rozpuszcza się w alkoholu. W roztworach wodnych wykazuje właściwości żelujące.

Alginian sodu i chlorek wapnia reagują ze sobą z wytworzeniem galaretowatego osadu. Test ten odróżnia alginian sodu od gumy arabskiej, karboksymetylocelulozy sodowej, karagenu, żelatyny, gumy ghatti, gumy karaya, gumy z nasion chleba świętojańskiego, metylocelulozy i gumy tragakantowej. Takie właściwości alginianu sodu wykorzystuje się również w przemysłowej produkcji.

Gdzie kupić alginian sodu? W sklepach z chemią spożywczą oraz z tzw. zdrową żywnością.

Alginian sodu – zastosowanie

Alginian sodowy jest wykorzystywany w przemyśle jako stabilizator, zagęszczacz, substancja żelująca i emulgator. W aptekach można znaleźć go jako składnik leków, stosuje się go także do produkcji kosmetyków oraz żywności. Farmaceutyczne zastosowania alginianu sodu i innych alginianów obejmują tworzenie cienkich błonek, działanie dezintegrujące, kontrolowane uwalnianie substancji aktywnej leku (np. w środkach stopniowo uwalniających nikotynę, pomagających w rzuceniu palenia), zagęszczanie i stabilizację gotowego środka farmaceutycznego.

Znane jest zastosowanie alginianu sodu na zgagę, ponieważ substancja łagodzi objawy refluksu żołądkowo-przełykowego. Alginian sodu jako lek stosowany jest także do obniżania poziomu cholesterolu we krwi, wiązania metali ciężkich oraz regulowania rytmu wypróżnień. Używa się go jako składnika środków dietetycznych, np. herbatników, które pęcznieją w żołądku i szybko dają uczucie sytości, dzięki czemu ogranicza się spożywanie kalorii.

Alginian sodu w kosmetyce stosuje się jako środek zatrzymujący wilgoć oraz środek zagęszczający. Alginiany tworzą sieci żelopodobne, które umożliwiają utrzymanie się szminki na ustach, a przede wszystkim zapobiegają utracie wody przez skórę, dlatego znajdziemy go w kremach i balsamach do ciała. Ma działanie nawilżające, odżywcze, uelastyczniające i ujędrniające skórę. Łagodzi podrażnienia i zaczerwienienia oraz jest składnikiem maseczek typu „peel off”.

Alginian sodu w żywności – E401

Alginian sodu w jedzeniu jest środkiem emulgującym, stabilizującym i zagęszczającym. Jako dodatek do żywności oznaczany jest symbolem E401. W produkcji spożywczej jest chętnie wykorzystywany, gdyż tworzy żele, które są trwałe niezależnie od zmiany temperatur oraz klarowne, ponadto nie nadaje produktom obcego smaku ani zapachu.

W czym znajduje się alginian sodu? E401 znajdziemy w produktach takich jak:

• lody (chroni przed tworzeniem się wyczuwalnych kryształków lodu),
• galaretki,
• marmolady, dżemy,
• konserwy mięsne, wędliny, mielonki,
• desery mleczne, jogurty,
• gotowe sosy, syropy,
• majonez,
• nadzienia do ciast,
• pieczywo,
• krążki kalmarów w panierce, paluszki rybne, kawior,
• nuggetsy z kurczaka,
• piwo (stabilizuje pianę).

Czy alginian sodu jest szkodliwy?

Alginian sodu jest polisacharydem, który pęcznieje w wodzie, zatem należy do frakcji błonnika rozpuszczalnego. Natomiast dla błonnika wykazano badaniami naukowymi szereg pozytywnych właściwości prozdrowotnych. Alginian sodu nie jest szkodliwy dla organizmu.

Szkodliwość E401 może objawić się jedynie w taki sposób, że jego bardzo duże spożycie ogranicza wchłanianie ważnych składników mineralnych z pożywienia. Są one wiązane przez żel tworzony w treści pokarmowej dzięki obecności alginianów. Organizacje zajmujące się żywieniem i zdrowiem, w tym FDA oraz Komitet Ekspertów FAO/WHO uznały alginian sodu za bezpieczny dodatek do żywności.