Nietolerancja fruktozy – objawy i dieta w nietolerancji cukru owocowego

Nietolerancja fruktozy – fruktozemia i zespół złego wchłaniania fruktozy

Nietolerancja fruktozy, to rodzaj nietolerancji pokarmowej, która występuje w dwóch odmianach. Jedna to wrodzona nietolerancja fruktozy, inaczej zwana fruktozemią, związana z mutacją w genie, który koduje enzym niezbędny do metabolizowania cukru owocowego. Drugi z rodzajów nietolerancji to zespół złego wchłaniania fruktozy i właśnie ten typ nietolerancji występuje w populacji najczęściej.

Zespół złego wchłaniania fruktozy spowodowany jest brakiem lub niedoborem białka potrzebnego do przenoszenia fruktozy przez błony w komórkach. Zbyt mała dostępność tego białka blokuje rozkład fruktozy w organizmie, w efekcie czego cukier ten fermentuje w jelicie. W wyniku fermentacji tworzą się kwasy i gazy, takie jak wodór, metan czy dwutlenek węgla, które podrażniają śluzówkę jelit, dając dolegliwości charakterystyczne dla nietolerancji pokarmowej.

Właśnie obecność jednego z gazów, czyli wodoru pozwala sprawdzić czy to nietolerancja fruktozy. Zdrowy organizm nie wytwarza bowiem wodoru, dlatego przy podejrzeniu nietolerancji cukru owocowego wykonuje się wodorowy test oddechowy. Polega on na podaniu dawki fruktozy, a następnie zmierzeniu stężenia wodoru w wydychanym powietrzu. Jeśli wynik jest dodatni stwierdza się nietolerancję fruktozy.

Przeczytaj: Mąka owsiana, właściwości i zastosowanie

Objawy nietolerancji fruktozy – jak rozpoznać nietolerancję cukru owocowego?

Nietolerancja fruktozy, podobnie jak inne nietolerancje pokarmowe, objawia się przede wszystkim poprzez nieprzyjemne dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Najbardziej charakterystyczne objawy nietolerancji fruktozy to pojawiające się po spożyciu cukru owocowego:

• wzdęcia, nadmierne gazy,
• bóle brzucha, uczucie pełności, przelewania w brzuchu,
• nudności oraz wymioty,
• biegunki (mogą być to również naprzemienne biegunki i zaparcia).

Konsekwencją niezdiagnozowanej nietolerancji fruktozy może być także niedowaga oraz brak apetytu. Poza tym schorzeniami współwystępującymi z nietolerancją fruktozy są bardzo często: inne nietolerancje pokarmowe, stany depresyjne, niedobory pokarmowe czy obniżenie odporności. Z uwagi na to, iż brak tolerancji na cukier owocowy jest dolegliwością zależną od spożycia zawierających go pokarmów, jedyną metodą terapii jest dieta bez fruktozy lub z ograniczoną jej ilością. Tylko poprzez dietę eliminacyjną możliwe jest pozbycie się nieprzyjemnych objawów nietolerancji fruktozy.

Produkty bez fruktozy – co jeść przy nietolerancji fruktozy?

Cierpiąc na nietolerancję fruktozy z codzienną dietą należy dostarczać produkty bez fruktozy lub takie, które zawierają mało cukru owocowego. Dieta w nietolerancji fruktozy powinna opierać się na produktach takich jak:

• wszelkiego rodzaju mięsa i wyroby mięsne, np. drób, wieprzowina, wołowina, wędliny drobiowe,
• tłuste jak i chude ryby, np. dorsz, łosoś, makrela,
• naturalne przetwory mleczne, np. naturalny jogurt, kefir, maślanka,
• sery naturalne, bez dodatków, np. twarogowe, żółte, jaja,
• tłuszcze roślinne, np. oleje roślinne, oliwa z oliwek,
• zbożowe produkty o niskiej zawartości fruktozy, np. ryż, płatki owsiane, chleb żytni, kasza gryczana,
• niektóre warzywa: kalafior, szpinak, szparagi, sałata oraz korzeniowe (za wyjątkiem marchwi i pietruszki),
• wybrane owoce: śliwki, brzoskwinie, morele, nektarynki, cytrusy, jagody, truskawki, maliny, żurawina, ananas, kiwi, dojrzałe banany (należy je spożywać w niewielkich ilościach).

Zawsze jednak należy obserwować swój organizm i wyeliminować dany produkt, nawet jeśli znajduje się na liście dozwolonych. Czasami bowiem tolerancja choćby niektórych owoców czy warzyw jest kwestią indywidualną i u każdej osoby może być inna.

Czego unikać w diecie bez fruktozy?

Dieta w nietolerancji fruktozy wymaga eliminacji produktów, w których obecna jest fruktoza. Fruktoza to przede wszystkim cukier w owocach, dlatego konieczne jest zrezygnowania ze spożywania większości świeżych owoców, np. jabłek, gruszek, arbuza oraz wszystkich owoców suszonych. Poza tym fruktozę znajdziemy także w różnego rodzaju przetworach owocowych i warzywnych, takich jak: dżemy, soki, przeciery, musy, syropy, które trzeba bezwzględnie wyłączyć z codziennej diety.

Z warzyw przeciwwskazane są: pietruszka, marchew, groszek, ogórki, rzodkiewki oraz ziemniaki. Unikać trzeba też produktów mlecznych, do których dodawane są owoce, ich wsady lub aromaty, np. jogurty owocowe, smakowe maślanki, kefiry czy serki z dodatkami. Oprócz tego dieta bez fruktozy wymaga eliminacji: miodu, syropu klonowego i z agawy, pszenicy, jęczmienia i soi.

Ponadto cierpiąc na nietolerancję fruktozy zawsze trzeba mieć na uwadze fakt, iż fruktoza dodawana jest do wielu produktów spożywczych (po których absolutnie nie spodziewalibyśmy się jej obecności) w celu nadania im słodkiego smaku. Stąd możliwe jest, że znajdziemy ją, m.in. w ketchupie, gotowych sosach, dressingach, marynatach, płatkach śniadaniowych, daniach typu instant, niektórych rodzajach pieczywa, lekach czy produktach typu light. Dlatego chcąc być pewnym, że dany produkt nie zawiera fruktozy trzeba dokładnie przeczytać umieszczoną na nim etykietę, aby mieć gwarancję, iż jego spożycie nie skończy się dla nas nieprzyjemnymi dolegliwościami.