Pokrzywka alergiczna – przyczyny, objawy, jak wygląda, leki, leczenie domowe

Pokrzywka u dzieci i u dorosłych – rodzaje, przyczyny

Pokrzywka alergiczna to zespół chorobowy, należący do alergicznych chorób skóry (atopii), charakteryzujący się występowaniem mnogich bąbli, którym często towarzyszy świąd skóry. Wykwity po zadziałaniu czynnika alergicznego (alergenu) pojawiają się bardzo szybko i ustępują w ciąg kilku dni bez pozostawienia śladu.

Na pokrzywkę alergiczną cierpi nawet 20% Polaków, w tym przewlekle choruje około 1% społeczeństwa. Częściej chorują kobiety w 3–5 dekadzie życia. Często mamy do czynienia z pokrzywką w ciąży, gdzie przyczyną może być np. spożycie przez ciężarną niektórych pokarmów lub alergia polekowa. Nierzadko też nie daje się ustalić etiologii zmian o charakterze swędzącej wysypki (pokrzywka idiopatyczna).

Zobacz też: Alergia w ciąży – jak leczyć?

Do przyczyn pokrzywki alergicznej zaliczamy głównie reakcje immunologiczne organizmu powstałe na skutek kontaktu człowieka z alergenem. Do najczęstszych czynników prowokujących wystąpienie tej formy alergii skórnej zaliczamy:

• pokarmy, najczęstsza przyczyna powstawania bąbli; uczulenie powodują takie produkty jak czekolada, jajka, orzechy, niektóre warzywa i owoce a także środki konserwujące żywność i barwniki;
• leki, głównie penicylina i kwas acetylosalicylowy ale wszystkie środki farmakologiczne mogą spowodować wystąpienie pokrzywki alergicznej;
• pyłki traw;
• szczepienia obowiązkowe i sezonowe;
• jad owadów,
• sierść zwierząt;
• promieniowanie słoneczne UV i temperatura.

Pokrzywkę (uczulenie) mogą powodować także środki chemiczne stosowane do czyszczenia odzieży i kosmetyki. Wyróżnia się pokrzywkę o przebiegu ostrym i przewlekły. Zmiany skórne w przypadku pokrzywki ostrej ustępują po ok. 6 tygodniach; jej przyczyną jest zażycie niektórych leków lub alergia. W pokrzywce przewlekłej zmiany nie ustępują po 6 tygodniach, a przyczyny jej wystąpienia są trudne do ustalenia. Występuje przeważnie u kobiet między 40. a 60. rokiem życia i nie jest objawem alergii.

To też Cię może zainteresować: Pęcherze, pęcherzyki i bąble na skórze – co mogą oznaczać?

Pokrzywka po antybiotyku i innych lekach

Często zdarza się, że pokrzywka u dzieci czy dorosłych to wynik uczulenia na leki. Najczęściej mamy do czynienia z pokrzywką po antybiotyku (penicylinie). Do innych często uczulających leków i środków zalicza się:

• aspirynę (kwas acetylosalicylowy),
• szczepionki,
• kontrasty podawane pacjentom przed wykonaniem niektórych badań,
• środki wykorzystywane do znieczulania (miejscowego lub ogólnego),
• NLZP (niesteroidowe leki przeciwzapalne).

Alergia polekowa przyjmuje często postać pokrzywki na ciele. Pojawia się także obrzęk oczu lub wokół warg. Może on rozwinąć się on także w rejonie gardła, co stanowi ryzyko uduszenia. W leczenie wysypki po lekach stosuje się leki przeciwhistaminowe, glikokortykosteroidy, a niekiedy adrenalinę (wstrząs polekowy).

Zobacz też: Wysypka na nogach – jakie są przyczyny krostek na nogach?

Pokrzywka – jak wygląda, jakie są objawy?

W wyniku zadziałania wyżej wymienionych alergenów, u uczulonych osób, dochodzi do wzmożonej przepuszczalności naczyń krwionośnych i gromadzenia przesięku w skórze czego konsekwencją jest powstawanie wyniosłych wykwitów skórnych zwanych bąblami pokrzywkowymi. Bąble przy pokrzywce charakteryzują się obrzękiem, są koloru różowego bądź białego z często towarzyszącym świądem.

Wykwity na skórze mają rozmaite kształty i rozmiary. Utrzymują się kilkanaście godzin, a najczęstszym miejscem występowania zmian jest górna część ciała i tułów. Pokrzywkę alergiczną, jak wspomniano powyżej dzielimy ze względu na czas występowania zmian na skórze na pokrzywkę ostrą i pokrzywkę przewlekłą. Ta pierwsza występuje częściej.

Zobacz też: Wysypka na nogach – jakie są przyczyny krostek na nogach?

Pokrzywka alergiczna – badania, testy

W przypadku wystąpienia zmian skórnych podobnych do bąbli występujących po oparzeniu pokrzywą pacjent powinien zgłosić się do dermatologa w celu rozpoznania schorzenia i poszukania przyczyny pojawienia się pokrzywki alergicznej. Bąble pokrzywkowe są bardzo charakterystyczne, a dodatkowe dane zebrane z wywiadu takie jak świąd i ustępowanie bez pozostawianie śladu nie powinny sprawić trudności lekarzowi w postawieniu prawidłowej diagnozy. Dużo problemów sprawia natomiast znalezienie alergenu wywołującego pokrzywkę. Do metod służących w celu identyfikacji czynnika wywołującego pokrzywkę alergiczną zaliczamy badania na pokrzywkę opisane poniżej.

• Testy prowokacyjne polegające na kontakcie pacjenta z podejrzanym czynnikiem wywołującym bąble pokrzywkowe. Dobrym przykładem jest tutaj test z kwasem acetylosalicylowym czyli Aspiryną. W celu usunięcia pokrzywki stosuje się dietę złożoną z kartofli i ryżu. Po ustąpieniu objawów pacjentowi podaje się coraz większe dawki Aspiryny. Wystąpienie pokrzywki alergicznej świadczy o tym, że przyczyną pokrzywki jest kwas acetylosalicylowy i pacjent jest uczulony.
• Odczyny skórne polegające na śródskórnym wstrzyknięciu alergenu czy nakłuciu skóry i przyłożeniu czynnika alergizującego np. pokrzywkę kontaktową określa się na podstawie testu płatkowego przyklejonego do skóry na 20 min. Pokrzywkę związaną z temperaturą diagnozuje się polewając skórę zimną (pokrzywka z zimna) lub ciepłą wodą (pokrzywka cieplna) a pokrzywkę związaną z wysiłkiem fizycznym i poceniem (pokrzywka cholinergiczna) polecając pacjentowi wykonanie serii ćwiczeń.

Aby znaleźć przyczynę pokrzywki u dorosłych lub dzieci wykonuje się również testy immunologiczne wykrywające specyficzne przeciwciała i antygeny.

Zobacz też: Czerwone plamy na nogach – co mogą oznaczać?

Pokrzywka alergiczna – leczenie – czym smarować, jakie leki?

Pokrzywka alergiczna znika około 4 dnia od momentu pojawienia się. Leczenie pokrzywki alergicznej zależy od typu i od alergenów wywołujących powstawanie bąbli pokrzywkowych. Podstawowym leczeniem jak i zapobieganiem występowania wykwitów na skórze jest unikanie alergenów wywołujących alergię.

W zależności od nasilenia objawów lekarz przepisuje leki przeciwhistaminowe o różnej sile działania. W przypadku pokrzywki przewlekłej należy pamiętać o zmianie środków przeciwhistaminowych co jakiś czas, gdyż zbyt długie używanie jednego preparatu może doprowadzić do uczulenia na leki antyhistaminowe. Skuteczne są także preparaty przeczyszczające, witamina C i wapń.

Pokrzywkę alergiczną z zimna leczy się środkami histaminowymi. Należy jednak pamiętać, że preparaty te są mało lub nieskuteczne w zwalczaniu pokrzywki cieplnej i wywołanej wysiłkiem fizycznym. Skutecznym preparatem w zwalczaniu tego rodzaju pokrzywek jest hydroksyzyna i leki zmniejszające pocenie.

Leki na pokrzywkę to również probiotyki – wzmacniają florę i barierę jelitową, korzystnie wpływając na stan immunologiczny organizmu oraz środki stosowane miejscowo, jak puder z tlenkiem cynku i benzokainą.

Pokrzywka – leczenie domowe

Gdy przyczyną pokrzywki są określone produkty spożywcze należy zaprzestać spożywania alergizujących pokarmów. Do pozostałych metod wspomagających leczenie pokrzywki alergicznej zaliczamy:

• ziołolecznictwo – np. napar z pokrzywy jako alternatywa dla środków przeciwhistaminowych;
• hydroterapia – dodatki do kąpieli takie jak soda oczyszczona czy krochmal mogą łagodzić świąd i inne dolegliwości towarzyszące pokrzywce.

Miejsca objęte pokrzywką należy przemywać letnią wodą z mydłem. Należy unikać również kosmetyków mogących podrażniać skórę.

Pokrzywka uczuleniowa – wstrząs anafilaktyczny

Wstrząs anafilaktyczny (alergiczny) to najgroźniejszy postać pokrzywki alergicznej. Najczęściej reakcja alergiczna tego typu wywoływana jest przez penicylinę ale także może wystąpić po ukąszeniu owadów lub po podaniu środków kontrastowych do badania radiologicznego zawierających jod.

Do objawów reakcji anafilaktycznej zaliczamy objawy wstrząsu takie jak spadek ciśnienia, przyspieszona akcja serca, ból zamostkowy, stany lękowe, duszność, drgawki, zaburzenia przytomności. Objawy postępują w kilka minut po zadziałaniu alergenu i mogą doprowadzić do śmierci.

W przypadku wystąpienia wstrząsu leczeniem z wyboru jest natychmiastowe podanie adrenaliny, glikokortykosteroidu i leków przeciwhistaminowych.