Dermografizm – przyczyny, rodzaje, objawy, leczenie, pielęgnacja

Dermografizm – co to jest i jakie są objawy?

Terminem dermografizm określa się zmiany pojawiające się na skórze w odpowiedzi na drażniący ją bodziec: podrażnienie skóry paznokciem, tępym narzędziem, szpatułką, elementem ubrania (kołnierzyk, ściągacz, zapięcie) – bez przecięcia naskórka. Dermografia w tłumaczeniu oznacza „pisanie na skórze” – osoby chore z łatwością mogą pozostawić na swojej skórze ślad liter, który znika dopiero po dłuższym czasie.

Choć większość z nas może wywołać u siebie niewielkiego stopnia zmiany dermograficzne, ich ustępowanie trwa zwykle bardzo krótko, mają one kolor czerwony i nie dają innych dolegliwości. U osób dotkniętych dermografizmem mogą przybierać inne barwy (biały, żółty), a poza widocznymi liniami w miejscu zadrapań mogą pojawiać się bąble na skórze. W odróżnieniu od dermografizmu prostego, pokrzywka dermograficzna daje też inne uporczywe dolegliwości, jak świąd, pieczenie czy kłucie w miejscu zmienionym chorobowo.

Diagnostyka choroby z reguły nie nastręcza trudności – wskazujące na dermografizm objawy są łatwo zauważalne zarówno dla pacjenta, jak i dla lekarza. U chorego może współistnieć kilka schorzeń z grupy atopii, stąd bardzo często istotnym elementem diagnostycznym stają się testy alergiczne.

To też może Cię zainteresować: Jakie schorzenia wywołują plamy na skórze?

Jakie są przyczyny dermografizmu?

Dermografizm może pojawiać się zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Jego przyczyny upatruje się nie tylko w procesach zachodzących bezpośrednio w skórze właściwej, ale również w chorobach ogólnoustrojowych, na przykład nadczynności tarczycy. Znanym medycynie pojęciem jest również dermografizm na tle nerwowym indukowany silnym stresem psychicznym czy reakcjami lękowymi.

Do nasilenia zmian predysponują także niektóre stany fizjologiczne, na przykład dermografizm w ciąży może ulec nasileniu z uwagi na zmiany hormonalne zachodzące w organizmie kobiety. Dermografizm u dzieci wywołany jest zwykle atopowym zapaleniem skóry bądź niezidentyfikowanym czynnikiem – mowa wówczas o idiopatycznej pokrzywce mechanicznej.

Dermografizm pokrzywkowy obserwowano również sporadycznie u pacjentów leczonych penicyliną – w okresie terapii na ich skórze niekiedy możliwe było wywołanie objawów, które ustępowały po zakończeniu leczenia.

Zobacz też: Wysypka na nogach – jakie są przyczyny krostek na nogach?

Rodzaje dermografizmu

Dermografizm czerwony jest często spotykanym zjawiskiem, wywołanym przez odruch nerwowy (aksonalny) pochodzący z nerwów czuciowych zlokalizowanych na skórze. W szczątkowej postaci występuje niemal u każdego. Jego nadmierne nasilenie uważane jest jednak za objaw patologiczny. Czerwony dermografizm pojawia się również w czasie występowania pokrzywki fizykalnej i może zwiastować szybkie pojawienie się zmian o charakterze bąbli czy wyprysku.

Dermografizm biały nie występuje fizjologicznie, pojawia się zwykle u osób z atopowym zapaleniem skóry, u których na zmienionej chorobowo, czerwonej skórze powstają białe ślady w miejscu zadrapań. Za wystąpienie białego dermografizmu odpowiada nadmierny skurcz naczyń włosowatych w obrębie skóry. Jest on jednym z kryteriów diagnostycznych rozpoznania atopowego zapalenia skóry.

To też może Cię zainteresować: Swędząca wysypka na rękach – przyczyny, leczenie

Jedną z najrzadziej pojawiających się odmian choroby jest dermografizm żółty, w którym w miejscu zadrapania dochodzi do powstania żółtych śladów. Dermografizm ten wiązany jest najczęściej ze schorzeniami wątroby – może on wyprzedzać pojawienie się innych objawów żółtaczki, jak żółte zabarwienie spojówek czy skóry. Za przyczynę jego wystąpienia uważa się zwiększoną przepuszczalność naczyń włosowatych, do którego dochodzi przy rozwoju żółtaczki.

Dermografizm – leczenie

O ile leczenie dermografizmu o niewielkim stopniu nasilenia nie jest zwykle konieczne, tak leczenie pokrzywki dermograficznej znacznie poprawia jakość i komfort życia pacjenta.

Zazwyczaj stosowane są leki z grupy antyhistaminików – substancji hamujących wyrzut histaminy odpowiedzialnej w dużej mierze za rozwój objawów dermografizmu. W razie trudności z opanowaniem objawów pokrzywki dermograficznej konieczne może być sięgnięcie po glikokortykosteroidy czy preparaty biologiczne.

Pielęgnacja skóry z dermografizmem

Skórę dotkniętą dermografizmem należy traktować jak skórę wrażliwą, alergiczną i atopową. W przypadku zdiagnozowania atopowego zapalenia skóry konieczne jest włączenie preparatów miejscowych, zgodnie z zaleceniem lekarza dermatologa. Dermografizm na twarzy wymaga zwykle szczególnej dbałości o pielęgnację cery, z zastosowaniem ochrony przed chłodem w warunkach zimowych oraz wysokich filtrów chroniących przed promieniowaniem UV w dniach nasłonecznionych.

Skóra dotknięta nie lubi intensywnego pocierania, tarcia ręcznikiem czy szczotkowania. Wybierając odzież codzienną, warto również zwrócić uwagę na materiał i krój – u pacjentów z tym schorzeniem sprawdzi się bielizna bezszwowa oraz luźne, nieuciskające i niekrępujące ruchów ubrania.

Pielęgnacja skóry z dermografizmem to także właściwy styl odżywiania się. Zależność dermografizm a dieta wyraża się szczególnie mocno po spożyciu potraw pikantnych, mocno przyprawionych czy przetworzonych.

Pacjenci często zastanawiają się czy przy dermografizmie można zrobić tatuaż. Jeśli dermografizm objawia się pokrzywką na skórze, większość lekarzy stanowczo odradza przeprowadzenie tego typu zabiegu inwazyjnego, z uwagi na możliwość zaostrzenia zmian skórnych, a także potencjalne trudności w dokończeniu rysunku (nasilona reakcja alergiczna może uniemożliwić precyzyjną pracę). W przypadku, kiedy dermografizm nie występuje pod postacią pokrzywki na ciele, wykonanie tatuażu nie jest przeciwwskazane, ale przed podjęciem ostatecznej decyzji zdecydowanie warto odbyć konsultację dermatologiczną.