Metody antykoncepcji – jak wybrać najlepszą? Antykoncepcja dla kobiet w różnym wieku

Na co zwrócić uwagę wybierając metodę antykoncepcji?

Decyzja o świadomym planowaniu rodziny jest podstawowym prawem każdego człowieka. W wyborze odpowiedniego systemu zabezpieczenia ważna jest konsultacja z lekarzem ginekologiem. Aby podjąć świadomą decyzję dotyczącą metody antykoncepcji, kluczowe znacznie mają:

• preferencje i oczekiwania pacjentki;
• styl życia;
• wiek;
• masa ciała;
• historia położnicza (czy kiedykolwiek była w ciąży i urodziła dziecko, czy nie);
• obecność chorób ogólnoustrojowych u pacjentki, jak również w najbliższej rodzinie;
• palenie papierosów;
• wyniki badań biochemicznych;
• wysokość ciśnienia tętniczego krwi;
• ogólny stan zdrowia;
• możliwe działania niepożądane mogące wystąpić podczas stosowania danej metody zapobiegania ciąży.

Zobacz też: Jaka metoda antykoncepcji jest najskuteczniejsza?

Antykoncepcja a wiek

Antykoncepcja dla nastolatek

Dla młodych kobiet poniżej 20. roku życia metodą antykoncepcji zalecaną przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) są jednofazowe dwuskładnikowe preparaty z niską zawartością hormonów płciowych (syntetycznego estradiolu i progesteronu) w połączeniu ze stosowaniem środka antykoncepcji mechanicznej – głównie prezerwatywy. Zażywanie doustnych tabletek antykoncepcyjnych dopuszczalne jest po okresie przynajmniej rocznego regularnego miesiączkowania, ale niejednokrotnie ginekolodzy nie podejmą się przepisania doustnej terapii hormonalnej kobietom poniżej 16. roku życia. Przyjmowanie niskodawkowych pigułek dwuskładnikowych zmniejsza bolesność i obfitość miesiączek, a także korzystnie oddziałuje na cerę trądzikową. Jednakże, aby ta metoda była skuteczna, konieczna jest regularność i samodyscyplina w przyjmowaniu kolejnych tabletek, gdyż pominięcie pigułki obniża skuteczność metody.

To też może Cię zainteresować: Estradiol – normy u kobiet i mężczyzn

W młodym wieku niewiele osób współżyjących płciowo pozostaje w stałym związku, a częsta zmiana partnera niesie zwiększone ryzyko zakażenia chorobą przenoszoną drogą płciową (weneryczną). Szacuje się, że rozpowszechnienie chorób wenerycznych jest największe właśnie wśród młodych ludzi. Stosowanie prezerwatywy zapewnia ochronę przed zakażeniem przenoszonym drogą płciową. Jeśli kobieta zdecyduje się na naturalną metodę antykoncepcji, warto pamiętać, że każdy stres, infekcja czy przemęczenie mogą wpłynąć na cykl menstruacyjny i zmniejszyć skuteczność tego systemu zabezpieczenia przed ciążą.

Sprawdź również: Wkładka wewnątrzmaciczna a stosowanie tamponów i kubeczka menstruacyjnego

Antykoncepcja dla kobiet w wieku 20-35 lat

Okres największej płodności w życiu kobiety przypada na wiek między 20. a 35. rokiem życia. Rekomendowaną metodą antykoncepcyjną dla kobiet w wieku 20-35 lat jest antykoncepcja hormonalna, która stosowana zgodnie z zaleceniami towarzystw ginekologicznych uznawana jest za najbardziej skuteczną w zapobieganiu ciąży. Na rynku dostępnych jest bardzo wiele dwuskładnikowych preparatów antykoncepcyjnych, które można dobrać indywidualnie dla każdej kobiety.

Kobietom, dla których systematyczne przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych stanowi trudność lub istnieją u nich przeciwwskazania do ich stosowania, ginekolodzy polecają:

• plastry antykoncepcyjne (jeden plaster naklejany jest raz na tydzień),
• dopochwową antykoncepcję estrogenowo-progestagenową (tzw. pierścień lub krążek dopochwowy, umieszczany w pochwie raz na trzy tygodnie),
• zastrzyk antykoncepcyjny, zawierający syntetyczny hormon progestagenny (podany domięśniowo działa około trzech miesięcy).

Najwyższą skutecznością antykoncepcyjną charakteryzują się długo działające systemy zabezpieczeń – wewnątrzmaciczne systemy (IUD, tzw. wkładki lub spirale) uwalniające levonorgestrel (syntetyczny hormon o działaniu progestagennym), implantowane raz na 3, 5 lub więcej lat oraz implanty podskórne, aplikowane raz na 3 lata, ponieważ w trakcie ich używania istnieje najmniejsze ryzyko błędnego stosowania przez kobietę.

Jeśli para preferuje inne metody zapobiegania ciąży, każdy sposób zabezpieczenia może zostać zastosowany, pod warunkiem że nie występują przeciwwskazania do jego użycia.

To też może Cię zainteresować: Ranking tabletek na erekcję

Antykoncepcja dla kobiet w wieku powyżej 35 lat

U kobiet powyżej 35. roku życia dochodzi do znacznego spadku zdolności rozrodczych. Jednakże, dopóki kobieta miesiączkuje, nawet nieregularnie w okresie przedmenopauzalnym, istnieje możliwość zajścia w ciążę. Dla kobiet, które przekroczyły 35. rok życia, rekomendowaną metodą antykoncepcji jest jednoskładnikowa terapia hormonalna, zawierająca syntetyczny progestagen w postaci:

• tabletek (tzw. minipigułka),
• zastrzyków,
• implantów podskórnych,
• systemów wewnątrzmacicznych.

W tej grupie kobiet zdecydowanie rzadziej stosowane są dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne ze względu na częstsze występowanie przeciwwskazań do ich stosowania, a ponadto wyższe niż w młodszych grupach wiekowych ryzyko wystąpienia schorzeń układu krążenia, w tym choroby zakrzepowo-zatorowej oraz nowotworów gruczołu piersiowego i trzonu macicy.

Zobacz też: Czym jest demiseksualizm?

Jaką antykoncepcję stosować po porodzie?

Dobór najbardziej właściwej metody antykoncepcji po porodzie zależy od czasu, jaki upłynął od rozwiązania oraz faktu, czy kobieta karmi piersią, czy nie. Lekarze ginekolodzy zalecają, aby stosowanie antykoncepcji hormonalnej rozpocząć po okresie połogu (okres sześciu tygodniu po porodzie, w którym organizm kobiety wraca do stanu sprzed ciąży).

W sytuacji, gdy kobieta karmi piersią, możliwe metody antykoncepcyjne do stosowania, to:

• minipigułka zawierająca niską dawkę hormonu gestagennego, (można przyjmować już trzy tygodnie po porodzie);
• spirala wewnątrzmaciczna uwalniającą levonorgestrel;
• zastrzyki antykoncepcyjne;
• implant podskórny.

Zawarte w wymienionych środkach antykoncepcyjnych gestageny przenikają do mleka matki w minimalnych stężeniach i nie wpływają na rozwój dziecka.

Jeśli kobieta nie karmi piersią, płodność może powrócić już po połogu. Możliwe jest wówczas stosowanie:

• dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych,
• plastrów antykoncepcyjnych,
• krążków dopochwowych,
• wszystkich metod antykoncepcji zalecanych dla matek karmiących.

To też może Cię zainteresować: Kulki analne – jak ich używać?

Jak łączyć różne metody antykoncepcji?

Warto podkreślić, że zapobieganie ciąży nie jest jedynym możliwym działaniem antykoncepcji. Mechaniczne metody antykoncepcji (tzw. barierowe) stanowią ochronę przed większością chorób przenoszonych drogą płciową, zakażeniem wirusem HIV, HPV, kiłą, rzeżączką i innymi. Do najbardziej popularnych metod barierowych zalicza się prezerwatywy dla mężczyzn. Metody barierowe przeznaczone do stosowania przez kobiety – błony dopochwowe i prezerwatywy – są znacznie trudniej dostępne.

Mechaniczne metody antykoncepcji mogą być dowolnie łączone z innymi systemami zabezpieczeń przed niechcianą ciążą w każdej grupie wiekowej, jeśli tylko nie ma przeciwwskazań do ich użycia (np. alergii na lateks, itp.). Należy pamiętać również o antykoncepcji postkoitalnej, tzw. awaryjnej, stosowanej w sytuacji obawy co do skuteczności użytej metody (np. gdy w czasie współżycia pękła prezerwatywa) lub stosunku bez zabezpieczenia. Przepisaną przez lekarza antykoncepcję awaryjną należy przyjąć do 72 godzin od stosunku płciowego.

Przeczytaj również: Syndrom demona nocy – co to jest?

Antykoncepcja a choroby przewlekłe

Jeśli u kobiety występuje choroba przewlekła, wybór odpowiedniej metody antykoncepcji niejednokrotnie wymaga współpracy lekarzy kilku specjalności, by wybrany sposób był nie tylko skuteczny, ale przede wszystkim bezpieczny dla pacjentki. W obecności poszczególnych stanów klinicznych jako najbardziej bezpieczne udokumentowane zostało stosowanie odpowiednich systemów zapobiegania ciąży, takich jak:

• cukrzyca (insulinozależna oraz insulinoniezależna) – system wewnątrzmaciczny (IUD) zawierający miedź;
• nadciśnienie tętnicze: kontrolowane – jednoskładnikowe tabletki zawierające progestagen, IUD z miedzią lub levonorgestrelem, implant podskórny; niekontrolowane – IUD z miedzią;
• przebyta żylna choroba zakrzepowo-zatorowa – IUD z miedzią;
• hiperlipidemia – IUD z miedzią;
• choroby tarczycy (zarówno nadczynność, jak i niedoczynność) – nie stanowią przeciwwskazania do stosowania żadnej formy antykoncepcji hormonalnej;
• mięśniaki macicy – dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne, plastry, krążki dopochwowe, tabletki zawierające progestagen, implanty podskórne, zastrzyki antykoncepcyjne;
• rak szyki macicy oczekujący na leczenie lub obecność dysplazji szyjki macicy – tabletki zawierające progestagen;
• padaczka – nie stanowi przeciwwskazania do stosowania żadnej formy antykoncepcji hormonalnej;
• depresja – nie stanowi przeciwwskazania do stosowania żadnej formy antykoncepcji hormonalnej;
• wirusowe zapalnie wątroby typu b lub c (ostre lub przetrwałe) – tabletki zawierające progestagen, implanty podskórne, zastrzyki antykoncepcyjne, IUD z levonorgestrelem lub miedzią.

Dla kogo antykoncepcja hormonalna nie jest wskazana?

Stosowanie antykoncepcji hormonalnej jest przeciwwskazane, jeśli u pacjentki występują lub w przeszłości występowały:

• nowotwory narządów płciowych oraz piersi – ich wzrost zależy od hormonów płciowych;
• choroby układu krążenia, szczególnie choroba niedokrwienna serca i nadciśnienie tętnicze;
• znacznego stopnia otyłość;
• choroby wątroby;
• stany zaburzonej krzepliwości krwi, wystąpienie epizodu zakrzepicy żył głębokich kończyn dolnych lub zatorowości płucnej;
• palenie papierosów przez kobiety w wieku powyżej 35 lat.