Tycie po tabletkach antykoncepcyjnych. Czy po pigułkach się tyje?

Przyrost masy ciała po tabletkach antykoncepcyjnych

Skuteczność doustnej antykoncepcji jest uzależniona zarówno od typu preparatu (tabletka jedno- lub dwuskładnikowa), regularności przyjmowania tabletek, stosowania innych leków oraz indywidualnych cech danej kobiety. Antykoncepcja hormonalna cechuje się dużą skutecznością w porównaniu z innymi metodami regulacji urodzeń. Jednocześnie lista działań niepożądanych tabletek antykoncepcyjnych jest bardzo długa. Wśród nich wymienia się często przyrost masy ciała, który – jak donoszą badania naukowe – występuje jedynie w przypadku wybranych metod antykoncepcji hormonalnej. Mimo to wiele pacjentek mówi o tyciu po tabletkach.

Tabletki antykoncepcyjne, czyli hormonalna antykoncepcja doustna, to ogólna nazwa obejmująca szereg preparatów. Są one zróżnicowane pod względem składu oraz proporcji hormonów – progestagenów i estrogenów. Wyróżnić można tabletki jednoskładnikowe, które zawierają tylko estrogeny (np. etynyloestradiol) oraz dwuskładnikowe. Te ostatnie zawierają zarówno etynyloestradiol, jak i progestagen. Dodatkowo, pod względem podobieństwa hormonalnego w stosunku do naturalnego cyklu kobiety, wyróżnia się preparaty jedno, dwu- oraz trójfazowe.

Przeczytaj też: Brak okresu przy tabletkach – o czym może świadczyć?

Czy po tabletkach antykoncepcyjnych się tyje?

Kobiety przed rozpoczęciem stosowania antykoncepcji hormonalnej bardzo często pytają o jej wpływ na przyrost masy ciała. Panie przyjmujące tabletki boją się wzrostu masy ciała, który może być spowodowany zatrzymywaniem wody w organizmie, pobudzaniem apetytu, zmniejszeniem metabolizmu tkanki tłuszczowej.

Wątpliwości te nie powinny dziwić wobec licznych informacji o potencjalnej szkodliwości stosowania antykoncepcji, zwłaszcza przewlekle. Kobiety przywiązują dużą uwagę do swojego wyglądu. Lęk przed tym, że dostarczana do organizmu dawka hormonów może być przyczyna nadwagi wydaje się zatem w pełni uzasadniona.

Czytaj również: Najlepsze pigułki to te dobrze dobrane – jak wybrać tabletki antykoncepcyjne?

Tycie po pigułkach – badania

Specjaliści wskazują, iż stosowanie doustnej antykoncepcji hormonalnej nie wpływa znacząco na przyrost masy ciała. W niektórych badaniach wykazano jednak, że przyrost taki następował na samym początku stosowania terapii. Dotyczy to zarówno preparatów jedno-, jak i dwuskładnikowych. Wynika to z faktu, że tabletki nowej generacji zawierają coraz mniej hormonów. Dzięki temu spada również ilość działań niepożądanych. Podobnie w przypadku systemów przezskórnych czy wkładek wewnątrzmacicznych uwalniających gestagneny. Jedynym wyjątkiem w tej grupie leków są gestageny podawane w iniekcjach domięśniowych, które doprowadzają do zwiększenia masy ciała.

Większość pacjentek, która podjęła decyzję o zaprzestaniu stosowania doustnej antykoncepcji hormonalnej podaje, iż przyczyną odstawienia tabletek był właśnie przyrost masy ciała. Dokładniej analizując to zjawisko, można stwierdzić, że część pacjentek nie jest świadoma swojej aktualnej masy ciała. Dlatego istotne staje się dokładne określenie tego parametru przed włączeniem leczenia antykoncepcyjnego.

Warto wiedzieć: Rodzaje pigułek antykoncepcyjnych i działanie

Tabletki antykoncepcyjne a tycie

Następną przyczyną zwiększenia masy ciała podczas stosowania tabletek antykoncepcyjnych mogą być po prostu złe nawyki żywieniowe, takie jak: dieta bogata w tłuszcze nasycone, cukry proste, produkty wysokoprzetworzone. Duża ilość soli zawarta w produktach instant, fast foodach, chipsach, doprowadza do zatrzymywania znacznych ilości wody w organizmie, co bezpośrednio przekłada się na zwiększenie masy ciała. Ponadto istotny dla rozwoju nadwagi jest siedzący tryb życia.

Kolejnym istotnym elementem wyjaśniającym przyczyny rzekomego przyrostu masy ciała w czasie stosowania tabletek antykoncepcyjnych jest fizjologiczne zwiększanie ilości tkanki tłuszczowej u kobiety wraz z wiekiem. Jest to spowodowane obniżaniem tempa przemiany materii wraz ze starzeniem się organizmu. Zmiany te są różne u każdej kobiety, średnio wynoszą około 1 kg na 10 lat.

Tabletki antykoncepcyjne po porodzie a tycie

Kobiety często decydują się na doustną formę antykoncepcji po urodzeniu dziecka. W tym okresie najczęściej stosowaną metodą, szczególnie, gdy kobieta karmi piersią, jest tabletka antykoncepcyjna jednoskładnikowa zawierająca gestagen, który nie powoduje przyrostu masy ciała. Organizm kobiety zmienia się w czasie ciąży, połogu i laktacji.

Gdy w czasie ciąży doszło do znacznego przyrostu masy ciała, czas, który potrzebny jest, aby powrócić do stanu sprzed ciąży, jest długi, a niewykluczone, że pewne zmiany, w tym rozkład tkanki tłuszczowej oraz jej ilość, zostaną utrzymane na stałe. Dlatego też przyrostu masy ciała w tym okresie również nie należy łączyć z przyjmowaniem tabletki antykoncepcyjnej.

Otyłość i nadwaga a stosowanie antykoncepcji hormonalej

Kobiety otyłe i ze znaczną nadwagą nie powinny stosować pigułek antykoncepcyjnych. Tabletki antykoncepcyjne mogą negatywnie wpływać na profil lipidowy, m.in. powodować wzrost stężenia cholesterolu we krwi. U osób z otyłością jest to szczególnie niebezpieczne, gdyż w tym przypadku (wyjściowo) jego stężenia są zwykle znacznie podwyższone.

Metabolizm tabletek antykoncepcyjnych może się istotnie różnić u kobiet z nadmierną masą ciała w porównaniu z kobietami, u których stwierdza się normowagę. Wynika to m.in. z możliwych różnic w pracy enzymów wątrobowych biorących bezpośredni udział w metabolizmie tabletek antykoncepcyjnych. Czasami wpływa to na ograniczenie skuteczności tej formy antykoncepcji u kobiet z nadwagą.

Otyłość jest również czynnikiem ryzyka nowotworów, takich jak rak piersi czy rak endometrium. Są to jednocześnie nowotwory hormonozależne. Oznacza to, że ich wzrost w dużej mierze zależy od obecności estrogenów (w przypadku raka sutka także gestagenów). Włączenie zatem antykoncepcji hormonalnej powinno być starannie przemyślane oraz poprzedzone badaniami obrazowymi, które wykluczą istnienie nowotworu.

Stosowanie antykoncepcji zwiększa ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych. Szczególnie dotyczy to preparatów zawierających w swoim składzie estrogeny. Kobiety otyłe mają szereg innych czynników ryzyka wystąpienia np. incydentów zakrzepowo-zatorowych (cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia rytmu serca, siedzący tryb życia). Dlatego też włączenie tabletek antykoncepcyjnych powinno być dokładnie przemyślane w przypadku tej grupy pacjentek. Spośród metod hormonalnych najlepszym wyborem będzie hormonalna wkładka domaciczna.