Jaka antykoncepcja podczas karmienia piersią?

Karmienie piersią a owulacja

Przeświadczenie, iż każda kobieta karmiąca mlekiem (po porodzie) nie ma owulacji jest błędne. W organizmie matki, która karmi swojego dziecko piersią wzrasta poziom hormonu prolaktyny. Jest on odpowiedzialny za wytwarzanie mleka – proces laktacji. Jednakże wykazuje on jeszcze inne dodatkowe działania. Prolaktyna bowiem działa hamująco na układ rozrodczy kobiety, zmniejszając jej płodność. Taka czynnościowa hiperprolaktynemia utrzymuje się w trakcie karmienia, poziomy prolaktyny obniżają się w momencie odstawienia dziecka od piersi. Teoretycznie okres karmienia i stymulacji organizmu matki do produkcji prolaktyny jest czasem określanym jako niepłodność laktacyjna.

Przeczytaj też: Brak okresu przy tabletkach – o czym może świadczyć?

Matki, które nie karmią naturalnie noworodków zazwyczaj mają owulację w przeciągu dwóch tygodni po porodzie. Natomiast pierwsza owulacja u kobiet karmiących piersią może nastąpić po 10 tygodniach od dnia przyjścia na świat dziecka. Czasami zdarza się, iż niepłodność laktacyjna trwa znacznie dłużej. Niektóre kobiety nie mają owulacji nawet po 6 miesiącach od porodu. W skrajnych przypadkach, pod warunkiem regularnego karmienia dziecka piersią, niepłodność laktacyjna trwa ponad pół roku. Jednak u wielu kobiet, mimo karmienia piersią, owulacja występuje znacznie wcześniej, przed upływem 10 tygodni. Przyczyny tego stanu rzeczy nie są znane, mogą na nie wpływać predyspozycje środowiskowe czy genetyczne.

Czytaj również: Oznaki owulacji, jak obliczyć termin owulacji?

Co więcej, pierwsze krwawienie miesięczne u kobiet po porodzie zazwyczaj ma miejsce po pierwszej owulacji. Zatem nie jest możliwe wyznaczenie granicy czasowej między niepłodnością laktacyjną a powrotem zdolności reprodukcyjnej. W tej sytuacji kobiety naturalnie karmiące zachęcane są do stosowania metod antykoncepcji. Dzięki temu mają większy wpływ na racjonalne planowanie życia rodzinnego. Kobieta pragnąca rozpocząć życie seksualne po porodzie powinna zacząć się zabezpieczać jeśli nie chce ponownie zajść w ciążę.

Metody antykoncepcji w okresie karmienia piersią

kobiety karmiące naturalnie nie pozostają zostawione sobie samym przez przemysł farmaceutyczny. Istnieją bowiem skuteczne i bezpieczne metody antykoncepcji, które pomagają w racjonalnym planowaniu rodziny. Wstrzemięźliwość płciowa w okresie laktacji nie jest konieczna, a obecne środki antykoncepcyjne wcale nie muszą szkodzić karmionemu piersią dziecku.

Antykoncepcja przy karmieniu piersią to:

• prezerwatywa,
• prezerwatywa dla kobiet,
• tabletki antykoncepcyjne – minipigułki,
• wkładka wewnątrzmaciczna (uwalniająca miedź),
• wkładka hormonalna (uwalniająca progestagen).

Antykoncepcja mechaniczna

Antykoncepcja dla karmiących stanowi istotny problem w okresie laktacji. Wszelkie substancje, które przyjmuje matka mogą potencjalnie wpływać na stan dziecka. Dlatego niektóre z pacjentek wolą stosowanie klasycznych sposobów antykoncepcji. Taką metodą jest na używanie prezerwatyw. Nie tylko zabezpiecza przed niechcianą kolejną ciążą, ale również przed ewentualnymi chorobami przenoszonymi drogą płciową. Przykładem może być wirus HIV, którego może przekazań zarażony partner podczas seksu. Warto tutaj wspomnieć, że nosicielka wirusa HIV może zarazić swoje dziecko podczas karmienia. Nawet najlepsza antykoncepcja hormonalna nie chroni przed wirusem HIV, brodawczaka ludzkiego czy zapalenia wątroby.

Innym sposobem na zapobieganie ciąży jest stosowanie bardzo mało popularnych prezerwatyw dla kobiet.

Przeczytaj: Niepłodność – czym jest, czym się różni od bezpłodności?

Tabletka antykoncepcyjna a karmienie (minipigułka)

W okresie laktacji i karmienia piersią nie stosuje się złożonych tabletek dwuskładnikowych, w których skład wchodzą substancje estrogenowe i progestagenne. Zawarte w tabletkach estrogeny mogą potencjalnie wywrzeć negatywny wpływa na karmione dziecko. Ponadto udowodniono, że estrogeny wpływają na sam proces produkowania mleka, zmniejszając jego wydajność. Na szczęście kobietom pozostaje pewna alternatywa wśród środków o działaniu hormonalnym. Jest nią pigułka, która zawiera jedynie progestageny, tzw. mini-pill.

Nie wywiera ona żadnego negatywnego wpływu ani na laktację, ani na dziecko. Są one stosowne również u kobiet, które mają przeciwwskazania do stosowania estrogenów, inne niż laktacja. Tabletki tego typu, progestagenowe, działają w dwojaki sposób na organizm kobiety. Ich efektywność jest pochodną dwóch czynników: hamowania owulacji oraz zagęszczania śluzu szyjkowego, który dzięki temu staje się on nieprzepuszczalny dla plemników.

Tabletki antykoncepcyjne dla karmiących piersią – mini-pill wpływają na błonę śluzową macicy, utrudniając zagnieżdżenie zarodka. Skuteczność tabletek przy karmieniu piersią jest bardzo wysoka, choć niektóre źródła wskazują, iż jednak mniejsza niż tabletek złożonych dwuskładnikowych. Może to wynikać z faktu, iż pigułki typu mini-pill należy zażywać bardzo dokładnie, niemal z dokładnością co do godziny. Wydłużenie czasu od ostatniej tabletki o 3 godziny potencjalnie może zmniejszyć skuteczność tej metody antykoncepcji. W takiej sytuacji zaleca się stosowanie dodatkowej formy antykoncepcji (np. prezerwatywy) przez kolejnych 7 dni (choć ponowne zagęszczenie śluzu szyjkowego następuje po ok. 2-3 dniach).

Sugeruje się, aby termin przyjęcia tabletki został wyznaczony przed takimi godzinami w ciągu dnia, kiedy stosunek płciowy jest najbardziej prawdopodobny. Wynika to z wyżej opisanych zdolności do zagęszczania śluzu szyjkowego. Wadą tabletek typu mini-pill jest częstsze wywoływanie plamień między miesiączkami. Ponadto tabletki progestagenne mają podobne przeciwwskazania do tabletek dwuskładnikowych. Nie mogą być stosowane m.in. u kobiet z chorobami wątroby, ostrą porfirią, zaburzeniami zatorowo-zakrzepowymi, rakami hormonozależnymi (endometrium i sutka). Ogromną zaletą tego rodzaju tabletek jest natychmiastowa odwracalność efektu antykoncepcyjnego po zaprzestani stosowania preparatu.

Karmienie a wkładka wewnątrzmaciczna

Kolejną alternatywą dla karmiących matek, które chcą stosować antykoncepcję, są wkładki, spirale. Jest to odwracalna, lecz długotrwała metoda antykoncepcji. Polega ona na założeniu wewnątrz macicy spiralki, która uwalnia środki antykoncepcyjne. Takim środkiem może być progestagen. Zagęszcza on śluz szyjkowy, który staje się nieprzepuszczalny dla plemników. Wkładki z miedzią wpływają również hamująco na proces zagnieżdżania zarodka. Spirale zakłada się 3 miesiące po porodzie, aby zapobiec ewentualnemu ich wypadnięciu.

Warto sprawdzić: Wkładka domaciczna, spirala – co trzeba wiedzieć?

Z założenia nie są zakładane nieródkom, ponieważ mogą mieć negatywny wpływ na zdolności reprodukcyjne. Najczęściej spirala z miedzią zakładane są na okres do 5 lat, a te z progestagenami na czas 3 lat.