Kapturek naszyjkowy, kapturek antykoncepcyjny, kapturek dopochwowy – skuteczność i działanie

Co to jest kapturek antykoncepcyjny?

Kapturek antykoncepcyjny, a właściwie kapturek naszyjkowy, został wynaleziony przez niemieckiego ginekologa Friedricha Wilda w 1837 r. Pierwszy kapturek był wykonany z metalu, zakładany przez lekarza tuż po miesiączce i wyciągany tuż przez kolejnym krwawieniem.

Nie była to higieniczna metoda, gdyż ciało obce, obecne tak długo w drogach rodnych kobiety, często prowadziło do infekcji. Obecnie kapturki dopochwowe wytwarzane są z gumy i kobieta może zakładać je sama – po odpowiednim przeszkoleniu przez ginekologa.

Jak działa kapturek dopochwowy?

Kapturek naszyjkowy to rodzaj antykoncepcji barierowej, wykonanej z gumy silikonowej i zakładanej przed stosunkiem na szyjkę macicy. Jego rolą jest zatrzymywanie plemników w drodze do kanału szyjki macicy. Pozostające w pochwie plemniki po 6–8 godzinach obumierają, gdyż nie są przystosowane do kwaśnego pH, panującego w pochwie kobiety, jedynie dotarcie dalej dałoby im szansę przetrwania. Nie jest to zbyt popularna metoda antykoncepcji i nie sposób jej zakupić w dowolnym sklepie, jak np. tradycyjne prezerwatywy.

Wynika to chociażby z faktu, że rodzaj i rozmiar kapturka musi dobrać lekarz ginekolog. Pierwsze założenie kapturka następuje w gabinecie lekarskim, gdzie ginekolog instruuje pacjentkę, w jaki sposób nakładać kapturek na szyjkę macicy. Kapturki mają różne kształty, przypominające naparstek, miseczkę czy też cylinder; różnią się też średnicą. Ma to na celu idealne dopasowanie kapturka do szyjki macicy, aby nie doszło do jej zsunięcia podczas stosunku. Dostępne w zagranicznych aptekach internetowych kapturki to np. FamCap oraz Lea’s Shield.

Barierowe, inaczej mechaniczne metody antykoncepcji, mają wielu zwolenników. Wynika to w głównej mierze z braku oddziaływania na żeński układ hormonalny i łatwą dostępność. Prawidłowo stosowane są dość dobrą metodą antykoncepcji, jeżeli chodzi o jej skuteczność.

Oprócz najbardziej popularnej prezerwatywy, do tej grupy zalicza się też: błony dopochwowe, prezerwatywy dla kobiet, środki plemnikobójcze oraz właśnie kapturki naszyjkowe. Metody mechaniczne antykoncepcji różnią się przede wszystkim sposobem zakładania oraz skutecznością w zapobieganiu ciąży.

Czytaj również: Czy tabletka "po" jest bezpieczna?

Jak wybrać kapturek dopochwowy?

Kapturki naszyjkowe występują w wielu typach i rozmiarach. Zawsze najpierw ginekolog musi ocenić, jaki rodzaj i rozmiar będzie odpowiedni dla danej kobiety. Dlatego założenie pierwszego kapturka odbywa się w gabinecie ginekologicznym. Lekarz dobiera odpowiedni rozmiar i instruuje pacjentkę, w jaki sposób ma go zakładać. Do dostępnych na rynku kapturków należą m.in.:

• kapturek Prentif – ma gruby brzeg, dlatego najłatwiej stosować go w przypadku gładkiej tarczy szyjki macicy,
• kapturek Dumas – zwany sklepieniowym,
• kapturek Vimule – o szerokim brzegu, nadaje się do stosowania również w przypadku nierównych brzegów szyjki macicy
• kapturek FemCap – kształtem przypomina czapkę marynarską, najbardziej popularny, bardzo trwały.

W związku z tym, iż kształt szyjki macicy zmienia się z wiekiem oraz pod wpływem takich czynników jak ciąża, poronienie, zabiegi w obrębie szyjki, co pewien czas należy na nowo dopasowywać kapturek.

Jak zakładać kapturek antykoncepcyjny?

Kapturek naszyjkowy wymaga uprzedniego posmarowania go środkiem plemnikobójczym. Kapturek zakłada się tuż przez stosunkiem, a ściąga najwcześniej 6 do 8 godzin po stosunku. Można go nawet utrzymywać do 24 godzin w ciele kobiety. Wcześniejsze wyciągnięcie kapturka może spowodować, że plemniki, które mogą przetrwać jeszcze kilka godzin w pochwie, przedostaną się do jamy macicy i zapłodnią komórkę jajową. Krótka instrukcja zakładania kapturka:

• umyć ręce,
• nałożyć odrobinę środka plemnikobójczego na stronę kapturka, która będzie skierowana do pochwy,
• kapturek dopochwowy złożyć delikatnie na pół między palcem wskazującym a kciukiem,
• włożyć kapturek delikatnie do pochwy, starając się wyczuć tarczę szyjki macicy; kierując kapturek na szyjkę,
• docisnąć kapturek do tarczy.

Podczas wyciągania kapturka z pochwy należy włożyć palec między szyjkę a kapturek, starając się go „odkleić”. Kapturki dopochwowe są środkami antykoncepcyjnymi wielokrotnego użytku (jeśli nie doszło do ich uszkodzenia), dlatego po dokładnym umyciu go pod bieżącą wodą z dodatkiem mydła i osuszeniu, można je przechowywać w suchym i czystym miejscu. Co jakiś czas warto je odkażać, wygotowując przez kilka minut w gorącej wodzie.

Kapturek naszyjkowy – zalety

Niewątpliwą zaletą kapturka naszyjkowego jest możliwość jego wielokrotnego stosowania, co jest niemożliwe w przypadku prezerwatywy. Chociaż koszt jednego kapturka wynosi około 250–300 zł, to w związku z możliwością jego wielokrotnego używania, okazuje się metoda względnie tanią. Kapturek można utrzymywać założony nawet do 48 godzin (najdłużej ze wszystkich mechanicznych metod zapobiegania ciąży).

Dodatkowo, jak wszystkie niehormonalne środki antykoncepcji, kapturki naszyjkowe są bezpieczne, nie ingerują w żaden sposób w organizm kobiety. Mogą chronić też przed niektórymi chorobami przenoszonymi drogą płciową, jednak w tym aspekcie najbardziej chronią prezerwatywy. Kapturki jednak nie pozwalają na przeniesienie bakterii w głąb szyjki macicy do jej jamy i rozprzestrzeniania się zakażenia drogą wstępującą na przydatki i pozostałe narządy miednicy mniejszej.

Kapturki naszyjkowe, w przeciwieństwie do błon dopochwowych, są alternatywą dla pań, których ściany pochwy są wiotkie, co uniemożliwia założenie i pozostawanie w odpowiedniej pozycji błony dopochwowej. Jest to zdecydowanie bardziej komfortowa dla mężczyzn metoda antykoncepcji niż tradycyjna prezerwatywa, kapturek jest właściwie niewyczuwalny przez partnera.

Warto przeczytać: Środki plemnikobójcze – spermicydy. Jak działają, czy są skuteczne?

Kapturek dopochwowy – wady

Kapturki można też używać razem z prezerwatywą, ale nie zwiększa to w żaden sposób skuteczności kapturka. Ilość wad tej metody jest niestety o tyle istotna, że nie są popularną metodą antykoncepcji w Polsce:

• niska skuteczność (wskaźnik Pearla od 4 do 20);
• skuteczność spada wśród kobiet, które rzadko stosują kapturki, a więc nie potrafią ich prawidłowo zakładać na szyjkę;
• względnie trudna aplikacja;
• niestaranna higiena osobista może powodować zwiększenia odsetka zakażeń układu moczowo-płciowego;
• uczulenie na silikon lub jakakolwiek składnik kapturka u kobiety lub mężczyzny jest przeciwwskazaniem d jego stosowania;
• mniejsza dostępność niż np. w przypadku prezerwatyw.

Antykoncepcja mechaniczna – komentarz ginekologa