loader loader

Kozia broda – co to jest, jak przyrządzić, wartości odżywcze

Sezon rozpoczęty, miłośnicy grzybobrania czekali cały rok, by znów ruszyć całymi rodzinami do rozległych lasów w poszukiwaniu najlepszych okazów. Tylko w polskiej strefie klimatycznej udokumentowano dotychczas występowanie 3630 gatunków grzybów, a ich rzeczywista liczba może być o wiele wyższa! Nie sposób znać i zapamiętać je wszystkie. Wśród tej licznej populacji wyróżniamy grzyby jadalne, niejadalne i trujące. Warto zapoznać się z najczęściej występującymi, by móc bezpiecznie ugotować pyszny obiad po leśnej wyprawie. Jedną z występujących u nas odmian jest Sparassis crispa, czyli szmaciak gałęzisty/siedzuń sosnowy, potocznie nazywany „kozią brodą ”. Zapoznaj się z tą kontrowersyjną odmianą!

Kozia broda – czy jest to grzyb jadalny?

Z uwagi na swój nietuzinkowy wygląd, nieprzypominający popularnych borowików czy innych „grzybów z kapeluszem”, kozia broda budzi wiele obaw przed spożyciem. Ale tak, jest to grzyb jadalny! Mało tego, wyróżnia go specyficzny smak, dzięki czemu świetnie sprawdzi się jako składnik wyrafinowanych potraw.

Grzyb kozia broda – jak wygląda?

Grzyb ten odbiega wyglądem od swojej rodziny słynącej z kapeluszy usadowionych na nóżce. Można go śmiało przyrównać do morskiej gąbki lub skojarzyć z główką sałaty lub... z kozią bródką – jak sama nazwa wskazuje. We wczesnym stadium rozwoju przypomina nieco kalafiora.

Jego kształt jest nieregularny, lecz dążący do kuli. Posiada rozłożyste, pofalowane włókna/płaty – jak liście sałaty, które są bardzo elastyczne i zakończone delikatnymi ząbkami. Może osiągnąć pokaźne rozmiary, jak 30 cm średnica i waga nawet 6 kg. Jego kolor zmienia się wraz z dojrzewaniem – początkowo owocnik ma brudnobiałą barwę, następnie żółtawą, by na końcu zmienić się w brąz. Miąższ grzyba pozostaje zawsze biały, a krótki i gruby trzon – czarny.

Grzyb kozia broda – gdzie rośnie?

Kozia broda, inaczej siedzuń sosnowy – jak sama nazwa wskazuje, uwielbia sosny. Występuje przede wszystkim w lasach iglastych, ale spotykany jest również w mieszanych. Najlepiej szukać go na korzeniach drzew iglastych z rodzaju świerków i sosen, bo to właśnie u podstawy ich pnia rozwijają się owocniki grzyba.

Co ciekawe, rośnie on zarówno na drzewach żywych, jak i martwych, będąc dla nich odpowiednio saprotrofem lub – w drugim przypadku – pasożytem. Co w żadnym wypadku nie wpływa na jego atrakcyjność dla konsumentów! Grzyba można spotkać od lipca do listopada.

W zależności od regionu ten grzyb znany jest pod inną nazwą. Najczęściej spotykane nazwy koziej brody to: szmaciak, szmaciak gałęzisty, strzępiak kędzierzawy, siedzuń borowy, sorokop, kozia broda kędzierzawa, kwoka, płaskosz i leśny kalafior.

Grzyb kozia broda – czy jest pod ochroną?

Kozia broda to gatunek zagrożony w Polsce wyginięciem. Wiele lat istniał na liście chronionych odmian, lecz od 2014 roku nie jest pod ochroną. Występują jednak drobne ograniczenia – można go zbierać jedynie na użytek własny i własnoręcznie. Zabroniony jest handel tym grzybem, dzięki czemu populacja jest w miarę bezpieczna.

Grzyb kozia broda – czy jest jadalna? Walory smakowe

Jak już wspomniano na początku, kozia broda jest grzybem jadalnym, można bez obaw eksperymentować z nim w swojej kuchni. Ponadto według koneserów uchodzi za jeden z najsmaczniejszych grzybów. Posiada charakterystyczny orzechowy aromat, może być też nieco pikantny, z wyczuwalną nutą anyżu.

Grzyb kozia broda – właściwości

Grzyb uważany jest za superfoods, ma zbawienny wpływ na układ odpornościowy. Badania wykazały, że może przyspieszyć gojenie się ran, pomóc w leczeniu cukrzycy czy nowotworów. Ma właściwości przeciwzapalne, przeciwgrzybicze, przeciwutleniające.

Grzyb kozia broda – z jakim grzybem łatwo pomylić?

Grzyb ten ma bardzo charakterystyczny wygląd i łatwo go odróżnić od innych. Posiada jednak „brata” – szmaciaka dębowego. Trzeba być bardzo ostrożnym, ponieważ ten drugi objęty jest częściową ochroną prawną. Czym się różnią? Szmaciak dębowy upodobał sobie korzenie jodeł. Posiada również bardziej wyblakłe i szersze rozwarstwienia.

Kozia broda – pomysł na leśną zupę

Smaczna i prosta zupa grzybowa z koziej brody nie powinna przysporzyć kłopotu nawet laikowi. Najprostsza wersja przypomina rosół lub flaczki.

Do jej przygotowania będziesz potrzebować:

  • dużą cebulę,
  • kozią bródkę,
  • włoszczyznę (marchew, seler, pietruszka),
  • łyżkę mąki, odrobinę tłuszczu,
  • przyprawy do smaku – sól, pieprz, majeranek, gałkę muszkatołową.

Podsmaż drobno posiekaną cebulkę na rozgrzanym tłuszczu, dodaj odrobinę mąki i po kilku sekundach zalej wodą, dorzuć włoszczyznę oraz grzyba. Gdy składniki będą al dente, dopraw do smaku według uznania, pozostaw na małym ogniu na jeszcze kilka minut – dla przegryzienia smaków. Gotowe!

Jak jeszcze można przyrządzić kozią brodę?

Kozia broda to również idealny grzyb do marynowania czy suszenia. Kozia broda marynowana idealnie nadaje się jako dodatek do mięs, a także do sałatek jarzynowych. Z koziej brody można zrobić również kotlety à la schabowe lub można dodać tego grzyba do jajecznicy.

Bibliografia

 
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.


  1. Medicinal, nutritional, and nutraceutical potential of Sparassis crispa s. lat.: a review. Published 2022 May 6. doi: 10.1186/s43008-022-00095-1
  2. Effects of Sparassis crispa in Medical Therapeutics: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. Published online 2018 May 16. doi: 10.3390/ijms19051487

Opublikowano: 19.10.2022; aktualizacja:

Oceń:
5.0

Mariola Kolary

Mariola Kolary

technik farmacji

Z zawodu technik farmacji. Specjalizuje się w pisaniu tekstów z zakresu medycyny, farmacji, ziołolecznictwa, dietetyki. Kocha zwierzęta. Prywatnie mama nastolatki.

Komentarze i opinie (0)

Może zainteresuje cię

Czosnek – właściwości, zastosowanie, wskazania i przeciwwskazania, przepisy

 

Liczi – jak jeść, właściwości i wartości odżywcze

 

Mleko owcze – właściwości odżywcze i zdrowotne, zastosowanie, przeciwwskazania, cena

 

Durian – co to jest, składniki odżywcze, smak, gdzie kupić, przepisy

 

Czy picie wody odchudza? Jaką wodę pić i w jakiej ilości?

 

Podgrzybek – właściwości, wartości odżywcze, jak przyrządzić?

 

Yuzu – co to? Właściwości, przeciwwskazania, jak smakuje i gdzie kupić owoc yuzu?

 

Semolina – co to jest, właściwości i zastosowanie